Vrouwelijk, makkelijk, ongewoon

Decennialang leek het alsof de wijnwereld in een diepe Doornroosjesslaap verkeerde. Je had de populaire types wijn, de appellaties - bordeaux, bourgogne en champagne op kop - en de druivenvariëteiten die buiten kijf of kritiek stonden (cabernet, merlot, chardonnay, pinot noir...). Toen kwam de revolutie van de wereldwijnen de rust verstoren en sindsdien lijkt er geen maat meer te staan op de vernieuwingen in het maken en verhandelen van wijn. In Frankrijk staat zelfs de heilige koe van de oorsprongsbenamingen (AOC's) op de helling. En ook de drie trends die we hieronder bespreken, zijn nu al te zien in de wijnrekken. In de VS, momenteel de sterkst groeiende wijnmarkt ter wereld, bazuinen professionals de laatste maanden slechts één boodschap uit: de wijnindustrie moet back to basics gaan en meer inspelen op wat de moderne consumenten écht in hun glas wensen. En ze doelen daarbij heel bewust op de in hun ogen verwaarloosde maar interessante wijnconsumenten zoals de kleurlingen (in de VS leven nu al dik 38 miljoen Hispanics), de holebi's, de naar schatting 76 miljoen jongeren van de Millennium Generation en vooral de vrouwen. Overal ter wereld is het kopen, het drinken en vooral het praten over wijn generatieslang hoofdzakelijk een mannenzaak geweest. Mannelijke wijndrinkers zeuren urenlang over een bepaalde cru, citeren stukken literatuur over het bewuste domein en kennen oogstlijstjes haast bloot uit het hoofd. Maar als het op het pure proeven aankomt, worden ze moeiteloos geklopt door mevrouw. Een toevallige indruk? Vergeet het. Een paar jaar geleden reeds zorgde een wetenschappelijk onderzoek van de Yale-universiteit voor grote commotie. De wetenschappers zochten naar mensen met een aangeboren superieur smaakapparaat - mensen dus die objectief meer smaakpapillen bezitten dan de gemiddelde medemens. Wat bleek? Ruim één derde van de vrouwelijke proefpersonen (35%) kon als een superproever gecatalogiseerd worden, tegen slechts één op de zeven (15%) mannen. In mensentaal vertaald: dubbel zoveel vrouwen hebben in theorie meer aanleg om wijn te proeven dan hun mannelijke soortgenoten. Een jaar geleden interviewde ik Kitty Johnson, dochter van de beroemde Engelse wijnschrijver Hugh Johnson. Zij stelde zelf een wijngids samen die speciaal bestemd was voor vrouwen. "Wij hebben zeer verfijnde geur- en smaakzintuigen maar bluffen minder over wijn", zei ze. "Wij hebben een meer ontspannen manier om over wijn te communiceren, doen er niet zo druk over als mannen en hanteren een jargon dat stukken eenvoudiger is. Vrouwen stellen zich vaak ook opener en eerlijker op omdat ze een wijn op zijn eigen verdiensten beoordelen. Dat zie je vooral bij de jonge vrouwen. Hun interesseert alleen de kwaliteit in het glas. Het maakt ze niets uit of die chardonnay uit Bourgogne, Spanje of Australië komt... als hij maar lekker is!"Haar mening wordt in België voor een stuk bevestigd door een onderzoek van Wijntrends/TendancesVins in 2004 bij 4500 Belgen. Een aantal clichés sneuvelde toen parmantig. Zo bleek het geslacht geen determinerende factor te zijn bij de liefde voor witte wijn: mannen en vrouwen drinken ongeveer even frequent wit. Ook bij rosé, mousserende wijn of champagne waren er geen frappante verschillen in de consumptie. Rode wijn blijkt echter wel populairder te zijn bij de Belgische mannen: bijna dubbel zoveel mannen drinken dagelijks rode wijn (26,4 % mannen versus 13,9 % vrouwen). Een groot sekseverschil zagen we echter in de inschatting van de eigen wijnkennis: 22,6% van de mannen quoteert zijn eigen kennis over wijn als 'goed tot uitstekend', tegen slechts 8,6% van de vrouwen. Een aantal drankenfabrikanten heeft de vrouwelijke wijnconsument al ontdekt. Zo lanceerde het Australische Lindemans Wines recent een miniflesje voor één glas (187 ml) met het doel de jonge vrouw te verleiden. Het flesje valt op door zijn modieuze schroefdop. Beringer Blass Wine Estates kwam op de markt met een witte wijn met een laag calorie- en een laag alcoholgehalte. Onder de doopnaam White Lie Early Season Chardonnay mikt het product exclusief op vrouwen. Uiteraard werd er voor chardonnay gekozen om deze nieuwe lijn te lanceren, omdat dit druivenras uiterst populair is bij vrouwelijke consumenten. We mogen de komende maanden en jaren ook in België een toevloed nieuwe merken en modieuze labels verwachten, die vooral een jong en vrouwelijk doelpubliek willen verleiden. Want zoals wijncolunmiste Sbrocco ooit schreef: "Vrouwelijke wijndrinkers hebben de neiging meer te luisteren naar de aanbevelingen van anderen. Dus, als een vrouw een wijn écht lekker en aangenaam vindt, is de kans heel groot dat ook haar vriendinnen hem zullen proberen."In de volgende editie van de gids De 300 beste wijnen onder de 10 euro zal ruim 7% van de besproken flessen een schroefdop dragen en deze trend wordt in de komende jaren zonder twijfel nog veel sterker. In het vakjargon heet zulk een schroefdop screwcap of Stelvin. Tijdens publieke proeverijen merk ik dat veel mensen stilaan hun weerstand tegenover dit alternatief voor de natuurkurk opzijschuiven, toch zeker voor het betaalbare gamma tot10 euro. De schroefdop is dus duidelijk in opmars, ook in de Europese wijnindustrie en in meerdere appellaties. Veel weerstand is puur emotioneel, omdat wij als wijndrinkers generatieslang gewend zijn een mooie fles met een kurkentrekker te openen en niet met een simpele draaiklik zoals een frisdrank. Een fles ontkurken hoort traditioneel bij het wijnritueel. Nochtans zijn de argumenten pro schroefdop niet meer te verwaarlozen. Het risico op kurksmaak verdwijnt immers volledig. Dat is niet onbelangrijk als u weet dat deze gevreesde kurksmaak naar schatting vijf tot tien procent van alle wijnen, ongeacht hun herkomst of prijsvork, hopeloos verknoeit. Hoe hard de kurkproducenten zich ook inspannen om dit euvel te voorkomen. Uit vergelijkende tests blijkt bovendien dat zelfs dure cru's zich perfect ontwikkelen met een schroefdop. Daarom worden tegenwoordig vooral in de Nieuwe Wereld meer en meer rode en dure prestigewijnen van 25 euro en meer onder een schroefdop aangeboden. Het fenomeen beperkt zich dus niet langer tot snelle drinkwijntjes en witte wijnen. Het zijn trouwens niet langer alleen de pioniers in Australië, Nieuw-Zeeland en Californië die aan de schroefdopkar duwen. Ook de Franse wijnmakers volgen, zij het nog met mondjesmaat en met de vin de pays voorop. De schroefdop begint zelfs schuchter door te dringen in de betere Franse wijnen. Zo bood Château d'Agassac, een bekende cru uit de Haut-Médoc, aan gespecialiseerde handelaars die de oogst 2004 in primeur reserveerden, de keuze of ze de wijn uiteindelijk geleverd wilden krijgen onder een kurk dan wel onder een schroefdop. "Ik ben overtuigd van de kwaliteiten van de screwcap en hoop dat we op een dag onze hele productie kunnen bottelen zonder kurk", verklaarde manager Jean-Luc Zell. "Natuurlijk houd ik zoals iedereen van het geluid van een kurk, maar ik houd absoluut niet van de smaak van een slechte natuurkurk." Ook André Lurton, een andere grote naam uit de Bordeauxstreek, bottelt reeds een deel van zijn drie (witte) Graves Cru Classé onder schroefdoppen. In de wandelgangen van de wijnschrijvers circuleert trouwens al geruime tijd het gerucht dat zelfs het legendarische Château Margaux reeds lang experimenteert met schroefdoppen bij een deel van zijn Pavillon Rouge, zijn tweede cuvée. Met andere woorden: het wordt stilaan tijd om onze vooroordelen te laten vallen. De volgende keer dat u een wijnhandel of een winkel met een groot aanbod wereld-wijnen binnenstapt, moet u er beslist eens op letten: vooral vanuit Australië zijn het voorbije jaar opvallend veel duoblends op onze markt beland. Dat zijn wijnen die gemaakt worden van twee druivenrassen in een ongewone combinatie. De jongste weken heb ik bijvoorbeeld shiraz/grenache, shiraz/viognier, chardonnay/sémillon, chardonnay/viognier, chardonnay/ verdelho en merlot/petit verdot geproefd. Het aantal van deze nieuwe tweedruivenwijnen neemt overhand toe, we kunnen er niet meer naast kijken. Deze plotseling opgedoken trend is des te merkwaardig omdat producenten uit de Nieuwe Wereld onze markt in de voorbije vijftien jaar hebben ingepalmd met zogenaamde monocépages, en dat zijn nu net wijnen die voor honderd percent gemaakt zijn van één druivenras zoals shiraz, merlot of chardonnay. Op een wereldwijde markt die zoetjesaan verzadigd is geraakt, probeert iedereen naar nieuwe en originele producten te zoeken die de hedendaagse consument aanspreken. Australië is op dat vlak een proeftuin, omdat de wijnhuizen er al langer experimenteren met herontdekte druivenrassen als viognier, verdelho, pinot grigio, sangiovese, petit verdot of tempranillo. De nieuwe trend wordt aangewakkerd door de soms gigantische druivenoverschotten in bepaalde productieregio's of rassen, nadat er jarenlang veel te veel nieuwe wijngaarden werden aangeplant. In deze context vormen de nieuwe duoblends een smakelijke en geïnspireerde manier om een overschot weg te werken. Toch bieden duoblends ook een meerwaarde voor de wijnliefhebber. Ze blijken namelijk prima te passen bij onze veranderde eet - en tafelgewoonten. We verbruiken ondertussen liters olijfolie en kilo's pasta's en mediterrane slaatjes. We combineren Europese met Japanse, Thaise, Vietnamese of Indiase ingrediënten, sausjes en bereidingstechnieken (de wok!). Deze fusionkeuken gaat inzake smaak perfect samen met de nieuwe duoblends. Fruitigheid overheerst in hun smaak en ze zijn zelden bedoeld om lang in onze kelders te verouderen. In Europa lijkt Zuid-Frankrijk de eerste te zijn om de nieuwe trend te volgen. In Languedoc-Roussillon zie ik veel landwijnen die hun eigen duoblends lanceren. In elk geval hebt u twee goede redenen om ze uit te proberen: hun verrassende smaak en hun prijskaartje! n De Megavinobeurs is een goede gelegenheid om nieuwe trends te proeven: 20 tot 23 oktober, Paleis 3, Heizel, Brussel. Info: tel. 02 553 27 70 en www.megavino.beFrank Van der Auwera