Vrienden maken, vrienden houden

Als kind of tiener deed je het met gemak, maar later lijkt nieuwe vrienden maken niet meer zo vanzelfsprekend. Nochtans is je verbonden voelen met mensen net wat je gelukkig maakt.

“Het leven kan soms onvoorstelbaar eenzaam zijn. We hebben wat vrienden uit onze kinderen studententijd en later wat collega’s, maar het is heel moeilijk om op latere leeftijd opnieuw een duurzame vriendschap aan te knopen”, verwoordt filosoof Alain De Botton wat velen ervaren, maar weinigen durven zeggen. “Toegeven dat je niet weet hoe je nieuwe vrienden kan ontmoeten is nog een taboe. Terwijl het een normale vraag is”, weet Marjolein Ools van vormingsorganisatie Kwadraet. Zij begeleidt cursussen over vrienden maken.

Vriendenkring evolueert

Je vriendenkring evolueert tijdens je leven. Door een scheiding, een overlijden, een verhuis, een jobwissel verdwijnen er vrienden en dagen er andere op. “Als jongvolwassene leer je via allerlei kanalen nieuwe mensen kennen. Wanneer je kinderen krijgt of je settelt, val je vaak terug op je gezin en is er minder tijd en behoefte aan nieuwe vrienden. Dat is prima. Je beste vrienden kan je tellen op de vingers van één hand. Mensen geloven vaak onterecht dat ze veel vrienden moeten hebben. Het is wel prettig om een breed netwerk aan kennissen te hebben. Eens je kinderen het huis verlaten en je al een carrière hebt opgebouwd, ontdek je dat het ineens niet meer zo makkelijk is om nieuwe mensen te ontmoeten. De oude netwerken vallen deels weg. En dus moet je andere wegen bewandelen”, geeft Haddie Geerts aan. Zij begeleidt binnen Kwadraet mensen die zich voorbereiden op een leven na hun pensioen.

Getrouwen en nieuwe bekenden

Nieuwe vrienden kan je letterlijk overal tegenkomen. “Wil je mensen ontmoeten, blijf dan vooral niet thuis wachten tot iemand jou contacteert, maar ga de deur uit en zet je geest bewust open voor de mensen om je heen. Ik heb zelf een heel goede vriend ontmoet op de trein. Toevallig. We pendelden allebei elke dag hetzelfde traject, raakten aan de praat en er volgde een klik”, vertelt Marjolein.

Je kan de kans op dit soort vriendschapstreffers een aardig handje helpen door zelf wat te ondernemen. “Dat hoeven geen grootse zaken te zijn. Ga op zoek naar een hobby, interesse, sportactiviteit, kortom iets wat je echt graag doet. Door je aan te sluiten bij een club of een cursus te volgen, ontmoet je al vanzelf gelijkgestemden met wie je minstens één ding gemeen hebt. Raakvlakken zijn een belangrijk element bij aanvang van een vriendschap. Het geeft een vertrekpunt.”

Ook tal van andere initiatieven zijn mogelijk: vrijwilligerswerk, een groepsreis, singlesclub, wandelen met de hond,... Waarom geen reünie plannen, of een feestje organiseren waarbij je elke genodigde vraagt om een goede vriend mee te brengen? “Soms liggen de mogelijkheden dichterbij dan je denkt: spreek eens af met een (schoon)familielid met wie je goed opschiet of leer je buren kennen.”

Een ander spoor is de draad oppikken met vrienden uit een vroegere levensfase. “Facebook is daar vandaag een erg handig hulpmiddel voor. Heel wat babyboomers gebruiken het onder meer hiervoor”, weet Haddie Geerts. “Ook oude adresboekjes kunnen je op weg zetten. Bewaar ze goed. Zelfs als mensen nadien verhuizen, blijft het een aanknopingspunt. De school of vereniging die jullie deelden, kan je ook contacteren om adressen op te vragen. En dan is er nog de kracht van het netwerk in de tweede graad: vrienden van je vroegere vrienden blijken vaak de missing link.”

“Mensen hebben soms wat schroom om out of the blue weer contact te zoeken. ‘Is dat niet raar na al die jaren? Wat zal die wel niet denken?’, hoor ik vaak. Ik vind dat helemaal niet vreemd”, zegt Marjolein. “Je kan om allerlei redenen het contact zijn kwijtgespeeld. Stel je in de plaats van die ander: hoe fijn zou jij het wel niet vinden om plots bericht te krijgen van een verloren gewaande vriend(in). Wat is het worstcasescenario? Dat die ander de toenadering afwijst. Zo’n reactie is niet leuk, maar jij hebt het tenminste geprobeerd. Besef dat mensen aan het einde van hun leven doorgaans meer spijt hebben van dingen die ze niet hebben gedaan dan van mislukkingen.”

Ruimte en tijd

Een ontluikende vriendschap vergt tijd en ruimte. Marjolein: “Leer je iemand kennen met wie het klikt, laat dan merken dat je die ander waardeert. Niet met grote woorden, maar zeg bijvoorbeeld dat je het fijn vindt om samen wat te gaan drinken, dat je genoten hebt van jullie uitstap. Dan weet je nieuwe vriend(in) dat je het samenzijn apprecieert. Durf je kwetsbaar op te stellen en initiatief te nemen, zonder dat je de ander iets opdringt. Een goeie manier om een nieuwe vriendschap uit te bouwen of te verdiepen, is iets over jezelf te vertellen. Je moet niet je grootste geheim prijsgeven, maar deel iets dat je niet aan iedereen zou toevertrouwen, en kijk hoe de ander reageert. Aan de hand van die reactie weet je snel of de ander op eenzelfde golflengte zit en een vriendschap ziet zitten.”

Het begin van een nieuwe vriendschap is altijd voorzichtig aftasten. Meestal zie je je vriend(in) aanvankelijk enkel op de cursus of in de club, maar gaandeweg breiden die momenten uit. Een vriendschap die goed zit, steunt op verschillende pijlers. Meer dan één pijler creëren, is ook een aandachtspunt aan de vooravond van het pensioen. “Ik hoor vaak dat mensen het goed kunnen vinden met collega’s, maar dat die band ophoudt zodra ze elkaar niet meer via het werk treffen. Dat kan je voorkomen door die vriendschap te voeden met een extra pijler: samen sporten, wandelen, musea bezoeken, uit eten gaan. Creëer die tweede dimensie terwijl je nog collega’s bent. Eens met pensioen lukt het moeilijker.”

Eigen netwerk uitbouwen

Hoe anders is het voor koppels om elk een eigen vriendennetwerk uit te bouwen? Haddie: “Bij partners heb ik het vaak over het belang van een eigen vriendenkring, naast hun gezamenlijke vrienden. Koppels hebben de neiging om zich na hun pensioen terug te trekken in de eigen familiekring terwijl het net belangrijk is om banden met de buitenwereld te onderhouden. Vrouwen uit de babyboomgeneratie voelen zich vaker schuldig om er op uit te trekken met vriendinnen of om zich op hun eentje aan te sluiten bij een hobbyclub, terwijl hun man thuis blijft. Ze trachten dat op te lossen door hun man aan te sporen om ook wat te gaan doen en zo een eigen netwerk uit te bouwen.”

Voor wie al geruime tijd als vrijgezel door het leven gaat, is het meestal eenvoudiger om aan een nieuwe hobby te beginnen of nieuwe mensen aan te spreken. Dat ligt heel anders voor wie na een jarenlange relatie zijn partner verliest. “Zeker als je altijd als koppel naar buiten bent getreden en geen eigen sociaal leven had. Nog een argument om zeker tijdig te investeren in een eigen netwerk, naast je partnerrelatie.”

Gemengde vriendschap

Behoort ook een gemengde vriendschap tot de mogelijkheden? Haddie: “Ja en dat kan zeker verrijkend zijn maar in de praktijk merk ik dat het voor 50+ koppels erg gevoelig ligt. Ze zijn meestal bevriend met andere koppels, en daarnaast hebben vrouwen vriendinnen en mannen vrienden. Gemengde vriendschappen bestaan, maar zijn niet altijd evident. Dat heeft natuurlijk te maken met het verschil tussen mannen- en vrouwenvriendschappen. Mannenvriendschap draait vaak rond samen iets doen (sporten, klussen,...) terwijl vrouwenvriendschap eerder gebaseerd is op praten, gevoelens en gedachten uitwisselen. Een man die bevriend raakt met een vrouw, zal voor een stuk een vrouwenvriendschap aangaan. De partner kan dat soms als bedreigend ervaren.”

Heel bijzonder zijn de vriendschappen tussen mensen van verschillende generaties. Haddie en Marjolein, 61 en 31 jaar, zijn daar een sprekend voorbeeld van. “Via het werk zijn we vrienden geworden die elkaar ook daarbuiten treffen. Dat resulteerde al in een gezamenlijk feestje voor onze 60ste en 30ste verjaardag. Het is hetzelfde en tegelijk anders dan met leeftijdgenoten. Je kijkt naar elkaars leven vanuit een ander perspectief.” Voor Marjolein is het fijn om de vele levensverhalen van Haddie te horen, en Haddie raadt iedereen aan om ook vrienden te maken in de generatie net onder de jouwe. “Het is verrijkend en zo hou je tot op hoge leeftijd voldoende vrienden over.”

Voor altijd?

Marjolein: “Het bijzondere aan vriendschap is dat ze zich totaal niet laat voorspellen. Je weet niet vooraf met wie je die speciale klik gaat voelen, die zoveel energie geeft. Net als bij een liefdesrelatie, zit er een gevoelsmatig aspect aan dat zich niet in regels laat vatten. Anders zou twee mensen met gelijke profielen matchen meteen een perfecte vriendschap opleveren. Evenmin kan je van tevoren weten welke vriendschap een blijver is en welke tijdelijk. Die evolutie hoort erbij. Maar is een vriendschap waardevol voor jou, doe dan zeker inspanningen om ze te onderhouden. Niet de kwantiteit telt, wel de kwaliteit.”

KARI VAN HOORICK