Voetbal wordt ook een vrouwenzaak!

Oma’s die langs de lijn hun voetballende kleinzoons aanmoedigen. Voetbaltribunes met een kwart of meer vrouwelijke supporters. De Rode Duivelinnen die het internationaal een pak beter doen dan de Rode Duivels. Er is iets aan de hand in het Belgische voetbal!

Is het u nog niet opgevallen?”, vraagt Celie Dehaene me tijdens ons gesprek (zie ook haar getuigenis p. 27). “Sinds twee of drie jaar zie ik op de competitiematchen in de eerste klasse zeker een kwart vrouwen op de tribunes. En het worden er almaar meer. Ik zal het wellicht nog meemaken dat er evenveel vrouwen als mannen zitten!”

De play-offs van de Jupiler League, die op 24 maart starten, vormen lang niet de enige grote verandering van de jongste jaren in het nationale voetbal. Minstens zo revolutionair is de vervrouwelijking van volkssport nr. 1. En dan hebben we het niet over de wags (de vrouwen en vriendinnen van voetbalsterren die zich in fotoreportages – zeg maar – van hun aantrekkelijkste zijde laten bewonderen), maar over twee andere fenomenen: het groeiende aantal vrouwelijke voetbalsupporters en de nieuwe ontwikkelingen in het vrouwenvoetbal.

We maken er een uitstap van!

Hij is een voetbalfanaat, zij een voetbalhater.Het is een cliché dat steeds minder opgaat. Meer en meer vrouwen worden geboeid door het spel. Zowel voor de buis als op het veld. “Het feit dat we het hooliganisme grotendeels hebben kunnen uitroeien, speelt zeker een rol”, zegt Marc Lesenfants van de Belgische Voetbalbond (KVBV). “We kunnen een bezoek aan een match nu als een gezinsuitstap zien, of als onderdeel van een dagtrip. Vader, moeder en de kinderen. Of opa en oma met de kleinkinderen. In de VS is dat de normaalste zaak van de wereld. Daar is een bezoek aan een baseballwedstrijd een familie-uitje.”

Om het idee van voetbal als gezinsvriendelijke uitstap in België te promoten, zullen de grote clubs echter nog ferm aan hun entreeprijzen moeten sleutelen. Een voordelig gezinsabonnement is in de Belgische topclubs onbekend. Toch vinden vooral vrouwen het idee om een wedstrijd met een uitstap te combineren erg aantrekkelijk. Waarnemers voorspellen dat we nog nooit zo veel vrouwen op de tribunes van een wereldbeker zullen zien als in Zuid-Afrika (vanaf 11 juni). Een trip door Zuid-Afrika combineren met enkele wedstrijden van wereldploegen: wie zou daar neen tegen zeggen?

Nu voetbal veiliger is geworden, blijken moeders en grootmoeders ook sneller voor hun eigen (klein)kinderen te komen supporteren wanneer die spelen. “Het zijn de mooiste momenten van het weekend wanneer ik ga kijken naar het voetbal van mijn kleinzoon van vijf”, horen we van Nicole Van Geel uit Bornem. “Indertijd hebben mijn vier kinderen – zowel de jongens als de meisjes – gevoetbald en ik ben hun felste supporter geworden. Zij hebben me mijn voetballiefde gegeven. Ik zal nooit klagen wanneer iemand thuis voetbal wil zien.”

De buis is niet alleen van hem

Meer voetbal op de buis dankzij de digitale televisie blijkt voor vrouwen niet altijd een verschrikking te zijn. Marc Lesenfants: “Belgacom TV zendt alle wedstrijden van de eerste klasse uit en ook Telenet heeft een voetbalaanbod. Je kunt nu veel meer topmatchen rechtstreeks volgen. Dat laat vrouwen niet onverschillig. Ze willen de voetballiefde van hun partner niet meer lijdzaam ondergaan en worden meegezogen in het grote aanbod en het enthousiasme. Vooral wanneer ze dat kunnen koppelen aan het supporteren voor een familielid.”

Lezeres Mia Tambeur uit Muizen heeft die verandering bij zichzelf gemerkt: “Ik heb lang zuur gekeken wanneer mijn man weer eens naar voetbal keek. Ik dacht zoals mijn vader: 22 gekken die achter een bal aanlopen om hem weer weg te trappen zodra ze hem hebben. Toen mijn zoon ging voetballen, begon dat te veranderen. Mijn man en ik gingen samen supporteren voor Sint-Truiden, zijn team. Ik begon ook langzaam te genieten van wedstrijden op de buis. Vandaag zitten we samen op de tribune achter het doel: mijn man, ikzelf, onze zoon en af en toe onze kleinzoon van bijna vier.”

Verder voelen vrouwen zich, meer nog dan mannen, aangetrokken door het groepsgevoel bij de supporters. De teamgeest is belangrijk. “Dat gevoel heb je alleen op de tribune”, meent Rita Dubois uit Zoersel die al dertig jaar voor Antwerp supportert. “Die verbondenheid voelt heerlijk aan, zowel bij winst als bij verlies.” Het is dan ook niet verwonderlijk dat zovele clubs draaien op het werk van vrouwelijke vrijwilligers. Zoals Louise (zie het kaderstuk, p. 30) geven ze taalles aan buitenlandse spelers en helpen hen inburgeren, ze houden de clubshop open of organiseren de praktische omkadering.

Duimen voor de Rode Duivelinnen

Over voetbalspelende vrouwen hebben we jarenlang lacherig gedaan, maar ook dat zou wel eens snel kunnen veranderen. Het vrouwenvoetbal heeft in ons land grote plannen. De Rode Duivelinnen (de nationale vrouwenploeg) draaien goed mee in hun kwalificatiepoule voor het wereldkampioenschap in Duitsland in 2011. Ze doen het stukken beter dan de Rode Duivels van Dick Advocaat.

Volledig nieuw is de Women’s Elite League. Onder deze naam start in september een eigen competitie tussen de vrouwenploegen van Anderlecht, Club Brugge, AA Gent, Standard, Lierse en Sint-Truiden. Vanaf het seizoen 2011-2012 doen ook Zulte Waregem en Germinal Beerschot mee. Voor het eerst in hun geschiedenis hebben al deze clubs zwaar geïnvesteerd in een topvrouwenploeg.

Naar 50 000 speelsters?

Op dit moment spelen zo’n 21000 meisjes en vrouwen tussen 7 en 40 jaar voetbal in ons land (tegenover 334 000 jongens en mannen), maar de ambities liggen hoog.

“In 2012 willen we naar 25 000 speelsters gaan en voor 2015 dromen we van 50 000. Vanaf het nieuwe schooljaar gaan we de clubs helpen om in de scholen meisjes warm te maken voor het voetbal”, zegt Marc Lesenfants die in de KVBV voorzitter is van de Commissie Vrouwenvoetbal. “We hebben in België een grote achterstand in te halen. In de VS is women’s soccer al belangrijker dan mannenvoetbal. Wereldwijd spelen vandaag 4,3 miljoen vrouwen voetbal. In Zweden traint de nationale vrouwenploeg zeven dagen op zeven, vóór en na het werk!”

Betaald vrouwenvoetbal en stadions die vollopen voor een vrouwenploeg zijn in België echter nog niet voor morgen. “Dat hoeft ook niet”, vindt Marc Lesenfants. “Mannen- en vrouwenvoetbal zullen aparte werelden blijven. Vrouwen spelen voetbal voor hun plezier en ze leggen andere accenten. Ze hechten meer dan mannen belang aan de teamgeest en aan mooi tactisch spel. Het komt er vooral op aan dat we de mentaliteit en de (infra)structuren veranderen. Vrouwenvoetbal moet even normaal worden als vrouwenvolley, vrouwenhockey en -basket. Vandaag heeft vrouwenvoetbal de reputatie een sport voor lesbiennes te zijn maar dat zal snel veranderen wanneer we een grotere instroom van speelsters krijgen. Nu moeten vrouwenploegen in hun clubs nog knokken voor aandacht en respect. Ze mogen soms al blij zijn als ze het veld mogen gebruiken. Toch is het potentieel groot. Het vrouwenvoetbal is een ruwe diamant, die we nu beginnen te slijpen!”

Ludo Hugaerts – Gilda Benjamin