© GETTY IMAGES

Virtuele knuffels van oma en opa

Scheid grootouders en kleinkinderen van elkaar en het gemis is enorm. Dat bewijst de coronacrisis met verve. Maar hoe onderhouden grootouders die op honderden of duizenden kilometers afstand van hun kleinkinderen wonen die unieke band?

Om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, mochten grootouders en kleinkinderen elkaar wekenlang niet meer zien. Voor de oma’s en opa’s die hun oogappels geregeld gingen oppikken aan de schoolpoort, en dit van de ene op de andere dag niet meer mochten, kwam dit extra hard aan. Maar ook wie zijn kleinkinderen voornamelijk op feestdagen en verjaardagen ziet, miste hun warmte, hun plakhandjes, hun kirrende stemmetjes,... Kortom, het leven dat ze in de brouwerij brengen. En dat kan geen enkel raambezoek of skypegesprek vervangen.

Dat blijkt ook uit een grootschalige bevraging van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen van de Hogeschool Odisee. “Het gewoon samenzitten, het knuffelen, samen spelen, ongedwongen in mekaars omgeving zijn,... Dat kunnen sociale media niet vervangen”, stelt Hans Van Crombrugge, hoofdlector Pedagogiek, vast. “In het begin is het nog aantrekkelijk voor grootouders en kleinkinderen om virtueel contact te houden, maar het is moeilijker om de aandacht erbij te houden, zeker voor kleine kinderen.”

HET VIRTUELE GROOT- OUDERSCHAP

Cijfers zijn er niet, maar de interna-tionalisering van bedrijven, het inschakelen van expats en migranten op de arbeidsmarkt, doet vermoeden dat steeds meer grootouders opgroeiende kleinkinderen hebben aan de andere kant van de wereld. Van de respondenten van de Grote Grootouderbevraging van de Gezinsbond uit 2016 zegt 6% kleinkinderen in het buitenland te hebben. Dankzij het internet en de sociale media kunnen zij gemakkelijker in contact blijven met elkaar dan pakweg 20 jaar geleden. Maar ook zij stoten wellicht op de limieten van dat virtuele grootouderschap, vermoedt Hans Van Crombrugge.

“Grootouders die virtueel contact hebben met hun kleinkind zijn veel meer afhankelijk van de ouders. Die bepalen wanneer er geskypet kan worden en beïnvloeden op die manier mogelijk ook de inhoud van het gesprek. Een kleinkind dat alleen is met oma of opa zal misschien andere dingen vertellen. Dat hoeft daarom niets spectaculairs te zijn. Maar vanaf de derde kleuterklas merk je dat kinderen het belangrijk vinden om contact te hebben met familieleden met wie ze niet in een opvoedingssituatie zitten, omdat ze dan ongestoorder kunnen praten. Vaak zijn dat de grootouders.” Naarmate de kleinkinderen ouder worden, worden ze zelf actiever op sociale media en komt er mogelijks meer ruimte voor de grootouders om zonder bemiddeling van de ouders contact te houden.

Virtuele knuffels van oma en opa

BETROKKEN BLIJVEN

Wil je de band met de kleinkinderen in dat verre land levendig houden, dan moet je momenten en manieren vinden waarop je toont dat je aan hen denkt. Met een telefoontje of berichtje op verjaardagen, op de eerste schooldag, voor of na een belangrijke voetbalwedstrijd of een muziekconcert,... laat je merken dat je betrokken bent. “Belangrijk is dat je probeert de ouders voor te zijn, zodat het kleinkind hen trots kan vertellen: oma heeft gebeld om me geluk te wensen of opa is de enige die mij nog papieren verjaardagswensen stuurt!”, geeft Hans Van Crombrugge mee.

Uiteraard blijft lijfelijk contact enorm belangrijk. Er zijn immers momenten die op geen enkele manier gecompenseerd kunnen worden met een videocall. De geboorte en de eerste levensmaanden van een kleinkind, bijvoorbeeld. “Mensen die tijdens de lockdown grootouder zijn geworden, vinden het problematisch dat ze dat pasgeboren kindje niet hebben kunnen vasthouden. En heel vaak zie je dat wie op het punt staat grootouder te worden van een kind in het buitenland, de periode rond de geplande bevalling in de buurt probeert te zijn. Of oma en opa zijn bereid alles te laten vallen om meteen naar hun kersverse kleinkind af te reizen”, zegt Hans Van Crombrugge.

En ook later zijn die live ontmoetingen erg belangrijk om samen ervaringen op te doen, waarop je dan virtueel kan verder bouwen. Maar niet enkel dat: via oma en opa hebben de kleinkinderen vaak ook contact met hun tantes en ooms, neefjes en nichtjes, met het nest waarin hun ouder is opgegroeid.

VERRIJKEND

Gelukkig is er niet enkel gemis. Grootouders en kleinkinderen die ver van elkaar verwijderd zijn, zoeken naar creatieve alternatieven om met elkaar in contact te blijven. Die kunnen erg verrijkend zijn en de betrokkenheid zelfs verhogen. In coronatijden helpen grootouders mee met het afstandsleren, kleinkinderen geven online concertjes, een opa leert zijn kleinzoon schaken via het internet,...

“Een ander voordeel van kleinkin- deren in het buitenland, is dat je wereld groter wordt. Je ervaart aan den lijve andere gewoonten, andere culturen, een taalverschil”, aldus Hans Van Crombrugge. “Dat taalverschil is soms frustrerend, maar iedereen doet zijn best om ermee om te gaan. Grootouders zijn meestal heel onbevangen naar hun kleinkinderen toe, ze zijn milder in hun oordeel. Dat maakt dat ze bepaalde gewoonten, die ze in een andere context misschien raar zouden vinden, beter gaan begrijpen.”

Virtuele knuffels van oma en opa

De kleinzonen van Ludo Hugaerts groeien op in Helsinki

Mijn zoon is getrouwd met een Finse. Kleinzonen Frans-Emil (14) en Aukusti (12) groeien dus op als echte Finnen. We bellen hen minstens een keer per maand via Skype en communiceren ook via WhatsApp. Ze verstaan Nederlands, maar spreken het niet zo goed. Die gesprekken verlopen dus niet altijd vlot. Twee tot drie keer per jaar proberen we elkaar te ontmoeten. Eén keer per jaar huren we een groot vakantiehuis waar we met onze twee kinderen en vier kleinkinderen samen kunnen zijn. Dat vind ik heel belangrijk.

Eigenlijk zijn we pas gaan beseffen wat we missen sinds mijn dochter, die vlakbij woont, kinderen kreeg. Die kleinkinderen vangen we twee tot drie keer per week op na school. We beleven echt mooie jaren met hen. En dan vragen we ons af: waarom moest onze zoon zo nodig in Finland gaan wonen. Waarom kunnen we niet naar de voetbalmatchen van onze kleinzoons gaan kijken. Die band met de Finse kleinkinderen is toch veel minder. Maar we beseffen dat dat egoïstisch is van ons. Onze zoon is heel gelukkig in Finland, heeft daar zijn leven opgebouwd en voelt er zich goed. We zijn dus blij voor hem, maar het knaagt soms.

Normaal gezien zouden we samen naar de match Finland-België gaan kijken op het EK voetbal. Nu dat niet kan doorgaan, hopen we zo snel mogelijk naar Finland te kunnen. Hoewel ik er zelf niet zou willen wonen, heb ik via mijn kleinzonen toch een stukje van de Finse cultuur leren appreciëren. Hun koude winters, bijvoorbeeld. Zelfs bij -27 en sneeuw gaat het leven er gewoon door. En in de zomer gaan ze naar hun blokhut aan een meer. Om tien uur ’s avonds – als de muggen slapen – gaat de sauna aan. En van de sauna spring je daarna poedelnaakt het meer in. Dat zijn zalige momenten.

Als zij bij ons komen, ga ik altijd naar het frietkot met mijn kleinzonen. Dat kennen ze niet in Finland. Vorige zomer zijn we gaan varen op de Gentse kanalen en heb ik hen verteld over de middeleeuwen. Helsinki is pas in de 19de eeuw gesticht, zij hebben geen middeleeuwse gebouwen en verhalen. Ondanks de taalbarrière geniet ik ten volle van de momenten dat we samen zijn.

Virtuele knuffels van oma en opa

Jacques en Nicole verhuisden naar Toulouse, op 1.000 km van hun kleinkinderen

Op zo’n afstand wonen van je kleinkinderen en hen niet zien groeien, zorgt voor frustratie, zowel op mooie als op moeilijke momenten. Zo was onze kleindochter onlangs erg trots dat ze kon fietsen zonder zijwieltjes. Wij hebben dat moment beleefd via een filmpje. Wanneer we haar terugzien zal fietsen voor haar al een gewoonte zijn. De fase van verwondering hebben we gemist. En als een kleinkind ziek is, zouden we daar willen zijn om te helpen en te troosten. Het positieve is dat die filmpjes en foto’s bestaan en dat onze kinderen heel vaak beelden en audio-opnames sturen van onze oogappels: hun ontdekkingen, talenten, grappige momenten,... We hebben tal van communicatiemiddelen leren kennen: Skype, FaceTime, WhatsApp,.... We kijken altijd heel hard uit naar die korte ontmoetingen en proberen die zo frequent mogelijk te hebben. Ze zijn essentieel om deel uit te maken van hun dagelijkse leven.

We zien hen zo vaak als mogelijk in het echt en vinden het een voorrecht dat we dan voor langere tijd samen zijn. Wij vangen hen op in de schoolvakanties, ofwel bij hen thuis of zij komen naar Toulouse. Dat zijn vermoeiende dagen, maar we zijn achteraf altijd heel tevreden. Het zijn verrijkende en intense periodes, omdat we dan 24 uur op 24 bij hen zijn en al onze tijd en energie stoppen in hen te verwennen en te zien groeien.

Als ze groter zijn wordt contact onderhouden misschien moeilijker. Maar we zijn creatief. We houden zo veel van hen dat we wel een manier vinden om een goeie band op te bouwen.

Virtuele knuffels van oma en opa
© GETTY IMAGES
Virtuele knuffels van oma en opa
Virtuele knuffels van oma en opa
© GETTY IMAGES
Virtuele knuffels van oma en opa

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content