Versoepeling van het bankgeheim

Op 1 juli 2011 eindigt officieel het bankgeheim. Maar wat verandert er concreet? Mag de fiscus voortaan zijn neus in al onze financiële zaken steken?

1. Wat wordt verstaan onder bankgeheim?

Het bankgeheim is een principe waarbij banken vertrouwelijke informatie over hun cliënten, die in het kader van de professionele activiteit verworven wordt, geheim houden. Maar het is niet vergelijkbaar met het beroepsgeheim waardoor een arts of advocaat gebonden is. Een bankier zal bijvoorbeeld niet vervolgd kunnen worden door de strafrechter omdat hij zijn beroepsgeheim geschonden heeft. Hij kan hoogstens een schadevergoeding verschuldigd zijn wanneer hij een fout maakt in de contractuele relatie die hem bindt met zijn cliënt. In dit opzicht is de term ‘discretieplicht’ correcter.

2. Is het een onaantastbaar principe?

Neen. Zelfs voor de nieuwe wet waren er al heel wat uitzonderingen. Wanneer u bijvoorbeeld een bezwaar indiende tegen een belastingaanslag had dit automatisch tot gevolg dat het bankgeheim verviel. Of wanneer u onbeperkt uitstel van de invordering vroeg (wanneer u vroeg dat een belasting niet meer werd geëist). Het bankgeheim gold evenmin in het kader van een strafdossier. Op internationaal niveau werd er al lang van afgeweken in de overeenkomsten tot vermijding van dubbele belastingen. En wanneer een Belgische bank intresten stortte aan een klant die in een andere lidstaat van de Europese Unie woonde, moest ze de nodige informatie verschaffen aan de fiscale administratie van de andere lidstaat. Ook de administraties van de btw en de successierechten konden uw bankrekeningen al volledig legaal raadplegen.

3. Geldt de wet enkel voor bankverrichtingen na 1 juli 2011?

De Wet van 14 april 2011 houdende Diverse Bepalingen (de versoepeling van het bankgeheim staat in art. 55-57) treedt in werking op 1 juli 2011. Maar de wettekst zegt niet dat de bankonderzoeken enkel mogen slaan op bankverrichtingen die plaatsvinden na die datum. Gevolg: vermits de verjaringstermijn 3 jaar bedraagt als er geen aanwijzing van belastingontduiking is, zal de fiscus een onderzoek kunnen instellen naar de bankverrichtingen sinds 2008. Zijn er wel aanwijzingen van belastingontduiking, dan bedraagt de verjaringstermijn 7 jaar, dus tot 1 januari 2004.

4. Mogen alle belastingambtenaren mijn rekeningen zien?

Neen, zover gaat het niet. Wanneer uw belastingcontroleur aanwijzingen van belastingontduiking vindt, moet hij eerst uw dossier voorleggen aan zijn regionale directeur. Die beslist of een procedure mag worden opgestart, of niet.

5. Word ik verwittigd als de fiscus mijn rekeningen wil bekijken?

Jazeker. Om het bankgeheim te kunnen opheffen, moet de fiscus een aantal voorwaarden naleven. Eerst en vooral moet hij u de aanwijzingen van belastingontduiking meedelen en uitleg over bepaalde punten van uw fiscale situatie vragen. U hebt dan één maand om schriftelijk te antwoorden. Pas wanneer u niet of onvolledig antwoordt, zal de belastingadministratie uw bank kunnen contacteren.

6. Waarom breidt de wet ook de minnelijke schikking uit?

De nieuwe wet (in het Belgisch Staatsblad verschenen op 6 mei 2011) breidt inderdaad de mogelijkheid van de minnelijke schikking uit. Dit vanuit het principe beter een goed akkoord dan een lang proces. Concreet kan de belastingplichtige voortaan een akkoord sluiten met de fiscus en zeker zijn dat hem nadien geen strafrechtelijke sanctie meer kan worden opgelegd. In financiële zaken zal een minnelijke schikking echter maar mogelijk zijn nadat de ontdoken belastingen of sociale bijdragen werden betaald en als de fiscale of sociale administratie akkoord gaat met deze schikking. Vooral bij minder omvangrijke gevallen van belastingontduiking is dit een goede manier om de rechtbanken te ontlasten en snel tot een oplossing te komen.

7. Wat verandert de nieuwe wet?

Beter dan van een afschaffing van het bankgeheim, kunnen we het hebben over een (belangrijke) versoepeling. Tot 1 juli mag de fiscus enkel een onderzoek doen bij de bank als er een vermoeden is van een fraudemechanisme. Dit houdt in dat er verschillende personen bij betrokken zijn. Bovendien is de fiscus verplicht de rechtbank in te schakelen.

Vanaf 1 juli 2011 kan de belastingadministratie de opheffing van het bankgeheim vragen, in drie welbepaalde gevallen:

als er bij een onderzoek één of meerdere aanwijzingen van belastingontduiking zijn (zie vraag 8)

als een belasting op basis van tekenen en indiciën voorzien is (zie vraag 9)

als een buitenlandse staat inlichtingen vraagt.

8. Wat zijn ‘aanwijzingen van belastingontduiking’?

De belangrijkste zijn:

het niet aangeven van een rekening in het buitenland

grote verschillen tussen de levensstandaard van de belastingplichtige en wat hij aangeeft aan de fiscus, zowel in België als in het buitenland

het aanvragen van een belastingvoordeel voor werken die niet zijn uitgevoerd

inlichtingen waaruit blijkt dat niet alle inkomsten werden aangegeven

levering van goederen of diensten zonder factuur

een verschil in de factuur tussen het exemplaar van de klant en dat van de leverancier

zwartwerk

ontbreken van een belastingaangifte.

9. Wat zijn ’tekenen en indiciën?

In principe belast de fiscus ons op basis van de inkomsten die we aangeven. Maar hij mag ook de belastbare basis vaststellen op basis van ’tekenen en indiciën’. Dit zijn zaken die erop wijzen dat uw levensstandaard duidelijk hoger ligt dan de inkomsten die u aangeeft. Er geldt dan een wettelijk vermoeden, waarbij de belastingplichtige moet bewijzen dat hij de uitgaven deed met eigen middelen of niet-belastbare inkomsten. Lukt dat niet, dan mag de fiscus de belastbare basis schatten.

10. Waartoe dient het centraal bestand voor bankgegevens?

Er zal inderdaad een centraal aanspreekpunt worden opgericht bij de Nationale Bank van België. Alle bank-, wissel-, krediet- en spaarinstellingen moeten de identiteit van hun cliënten en de nummers van hun rekeningen en contracten melden aan dit centrale punt. Bij aanwijzingen van ontduiking kan de bevoegde belastingambtenaar elke inlichting opvragen die nuttig kan zijn om het bedrag van de belastbare inkomsten te bepalen. Dankzij het centraal bestand weet hij bij welke banken de belastingplichtige rekeningen heeft, want dat kunnen er uiteraard meer dan één zijn. n

Jocelyne Minet

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content