Vergeten deugden

Vandaag willen we alles weten, alles zien, alles naar buiten brengen. Liefst vergezeld van een luidruchtig verkondigde mening. Kan het niet wat discreter? Wat vrolijker misschien ook? Een ode aan vergeten deugden.

AFWEZIG AANWEZIG

“Wie zich discreet gedraagt, is niet echt weg, maar op een onnadrukkelijke wijze aanwezig. Hij is tegelijk aan- en afwezig”, schrijft filosoof Peter Venmans in zijn essay over discretie. “Het is geen psychologische eigenschap, geen karaktertrek, maar een existentiële keuze die iemand steeds opnieuw moet maken”, legt hij uit. In zijn boek keert hij terug naar de oorsprong van het begrip, die we terugvinden in het christelijke denken. Aanvankelijk betekende het woord enkel onderscheidingsvermogen. Pas in de 17de eeuw kreeg discretie de betekenis van terughoudendheid. En die zijn we in deze tijd van nieuwsgierigheid, bemoeizucht en transparantiedwang wat kwijtgespeeld.

BLIJ GESTEMD

Heb je je ooit afgevraagd waarom iedereen omhoog kijkt zodra er een regenboog verschijnt? Waarom iedereen – ongeacht geslacht, afkomst of leeftijd – moet glimlachen als hij een bos felgekleurde ballonnen ziet? In ‘Vrolijkheid’ onderzoekt ontwerper Ingrid Fetell Lee hoe het komt dat de omgeving en objecten waarmee we elke dag in aanraking komen soms een verrassend en krachtig effect hebben op onze stemming. En hoe we die kracht kunnen gebruiken om gezonder en vrolijker in het leven te staan. “Want we zien onze omgeving maar al te vaak als een passieve achtergrond. Terwijl ze barst van de mogelijkheden om inspiratie en blijdschap op te doen.”

MEER DAN OPSCHEPPERIJ

Pretentie, een deugd? Jazeker, toch als je de Nederlandse auteur en winnaar van de Gouden Boekenuil 2014 Joost de Vries mag geloven. Hij schreef een heerlijk essay over ‘Echte pretentie’, met als ondertitel: ‘Waarom het zo irritant is en waarom we niet zonder kunnen’. “Veel mensen pretenderen iets te zijn wat ze niet zijn. Jonger, rijker, slimmer. Dat noemen we opschepperig. Pas als iemand zich cultureel verfijnder voordoet dan we denken dat hij of zij is, noemen we dat pretentieus.” Toch kan je pretentie niet los denken van authenticiteit, aldus de auteur. Al lijkt het het tegenovergestelde.