Van Gogh Terug in de Borinage

Hij wou predikant worden, maar zijn cruciale doortocht in de Borinage deed hem voor kunst kiezen. Dit jaar – 125 jaar na zijn dood – is de schilder terug in de regio, naar aanleiding van Mons2015, Bergen Culturele Hoofdstad.

Omdat hij evangelist wil worden, vestigt Vincent Van Gogh (1853-1890) zich in december 1878 in het Waalse mijnbekken. Zijn werk als predikant is evenwel geen succes en Van Gogh sukkelt stukje bij beetje in een depressie. Maar dankzij het tekenen en schilderen hervindt hij zijn levensvreugde. Het is in die periode dat hij zijn jongere broer Theo vraagt om hem kunstwerken toe te sturen zodat hij kan leren tekenen. Hij begint grote meesters als Delacroix en Millet te kopiëren.

De erbarmelijke levensomstandigheden van de arbeiders en boeren in de regio laten een diepe indruk na en zullen zijn leven en kunst blijvend beïnvloeden. De eenvoudige arbeiders, de wevers, de armzalige hutjes waarin zij leven, keren later vaak terug in zijn werk. In de Borinage, waar Van Gogh tot oktober 1880 blijft, krijgt hij trouwens de bijnaam Christus van de koolmijnen.

Artistieke geboorte

De tentoonstelling in Bergen wordt één van de blikvangers van Bergen Culturele Hoofdstad van Europa. Ze belicht de artistieke geboorte van de schilder tijdens zijn verblijf in de Borinage aan de hand van 70 schilderijen en tekeningen. Er zijn bruiklenen uit het Van Gogh Museum in Amsterdam en het Kröller-Müller Museum in Otterlo bij. “Het is uitzonderlijk dat zoveel werken van Van Gogh worden samengebracht”, zegt Xavier Roland, museum-verantwoordelijke bij de stad Bergen. “Sommige – zoals een tekening uit 1880 van een maaier met sikkel, naar en voorbeeld van Millet -zijn nooit eerder aan het publiek getoond. Van Gogh realiseerde haar toen hij in Cuesmes verbleef.” Ook het meesterwerk De straat in Auvers-sur-Oise, dat hij in de laatste weken van zijn leven maakte, is in Bergen te zien. Van Gogh ligt ook in Auvers begraven.

Goeie pen

Wellicht minder bekend is dat de Nederlandse schilder een goeie pen had en veel schreef. Onder andere aan zijn broer Theo. Veel van die brieven dateren uit de tijd dat hij in Wasmes en Cuesmes woonde. Ze tonen aan welke richting de kunstenaar aan zijn leven wilde geven. Sommige brieven komen nu dus terug op de plek waar ze ooit werden geschreven.

Van Gogh in de Borinage, de geboorte van een kunstenaar. Van 25/1 tot 17/5, in het Musée des Beaux-Arts de Mons, 8 rue Neuve, Bergen. Ma-di, 10-18 u. € 15. www.mons2015.eu

ANN HEYLENS EN OLIVIA VAN DE PUTTE