Vaarwel cash, of toch niet?

Een van de vele nevenverschijnselen van de coronacrisis is dat betalen met de bankkaart, liefst contactloos, of beter nog via een app op je smartphone, actief wordt gepromoot. Dat gaat hand in hand met een ware campagne waarin cash geld wordt verguisd. Munten en biljetten worden afgedaan als de baarlijke besmettingsduivel.

Dat fiduciair geld – want zo luidt de officiële term – als vuil wordt bestempeld in de hygiënische zin van het woord, kan ik begrijpen. Ik heb het altijd al vreemd, ja zelfs ronduit vies gevonden dat de slager jouw stuk vlees vastpakt met dezelfde hand waarmee hij zijn vorige klant wisselgeld teruggeeft.

Objectiever is een Zwitserse studie uit 2007, die aantoont dat het griepvirus drie dagen op een bankbiljet kan overleven. Anderen zijn dan weer overtuigd dat het geld dat in omloop is, mensen meer immuun maakt voor de meest voorkomende goedaardige microben. Want overdreven hygiëne maakt ons kwetsbaar, zo blijkt eveneens. Maar goed.

Al enkele jaren pleit de Belgische bankwereld voor de (bijna) afschaffing van cash geld. Met als bijkomend argument dat het gebruik ervan duur is. Febelfin, de beroepsfederatie van de bankensector, spreekt van een globale kost van 129 euro per inwoner per jaar, wat inderdaad niet weinig is. Wordt covid-19 de doodgraver van munten en biljetten? Deze crisis zorgt duidelijk voor een stroomversnelling. Als voortrekker, deed de CEO van Belfius daar in juni nog een schepje bovenop, toen de bank een akkoord sloot met Proximus: “Beide bedrijven steunen de evolutie naar een samenleving zonder cash geld.”

Toch blijft er een zekere weerstand bestaan. Zelfs de burger die geen criminele transactie of duistere aankoop verricht, wil niet altijd dat zijn koopgedrag, en dus zijn verplaatsingen, kunnen worden getraceerd. Vandaar de slogan: cash, het laatste bolwerk om mijn vrijheid te verdedigen! Nog een argument in die richting: een gigantische panne, of erger nog, een cyberaanval, dat zou pas een ramp zijn!

De biljetten en munten die in omloop zijn in de eurozone vertegenwoordigen ongeveer 10% van het bbp, en zelfs meer in Duitsland en Oostenrijk. Neemt Duitstalig Europa het voortouw in het verzet? Verrassing: de weerstand komt uit Zweden. Samen met Noorwegen is dit land de koning van de digitale betalingen (zelfs bij de collecte in de kerk!). Cash geld vertegenwoordigt er amper 1% van het bbp. Maar Stockholm schakelt terug: een wet van eind 2019 verplicht banken om ook diensten in cash geld aan te bieden. Om sociale redenen, want enkel digitaal vergroot de ongelijkheid, zo luidt het.

Moet cash dan verdwijnen of niet? Het klopt dat 129 euro per jaar veel is. Anderen vinden echter dat dit de prijs is die je moet betalen om Big Brother af te houden.