U zoekt: een premier (m/v, 43) met ervaring

Wat vindt u de ideale leeftijd voor een eerste minister? Over welke kwaliteiten moet hij beschikken? En moet er een maximumleeftijd komen voor de kandidaten op verkiezingslijsten? Plus Magazine liet dit alles – en nog veel meer – uitzoeken in een exclusieve enquête.

Als assistent Communicatiewetenschappen en lid van de onderzoeksgroep Media, Middenveld en Politiek aan de Antwerpse universiteit bereidt Peter Van Aelst momenteel zijn doctoraat voor over de verkiezingscampagne van 2003. Wie kan de resultaten van de exclusieve enquête van Plus Magazine beter interpreteren?

Volgens de ondervraagde personen is de ideale leeftijd voor een premier 43 jaar. Dat is jong.

Peter Van Aelst: “Inderdaad, maar toch is dat niet zo verwonderlijk. De beeldvorming bij de kiezers wordt sterk beïnvloed door het huidige politieke personeel. Moesten we nu een 60-plusser als premier hebben, dan zou dit het antwoord zeker beïnvloed hebben. Mensen als Tobback, Eyskens, De Croo of Dehaene worden eerder als adviserende buitenstaanders beschouwd. Toch zit er een logica in. Ongeveer 40 % van de 50-plussers verkiest nog steeds een 50-plusser als eerste minister. Met paars-groen is echter een generatie veertigers aan de macht gekomen en het is zeker dat de ondervraagden zich laten beïnvloeden door wie er op dit moment aan de macht is. Deze generatie politici is op het toppunt van haar kunnen. Zij heeft genoeg ervaring opgebouwd zonder dat het publiek haar al beu is. Zij staat voor een goed evenwicht tussen ervaring en vernieuwing. Toch is het duidelijk dat in de communicatie van de politieke partijen naar het kiezerspubliek toe veel meer gedacht wordt in termen van doelgroepen. En daarbij vormen de 50-plussers een belangrijke groep. Zo hebben bepaalde partijen afzonderlijke campagnefolders voor deze kiesgroep, waarin hun oudere kandidaten meer naar voor worden geschoven. Het is zeker dat er een verschil bestaat in wat de mensen de ideale leeftijd voor een premier vinden en de leeftijd van de kandidaten op wie zij hun stem uitbrengen.”

De meeste ondervraagden (53,6 %) wensen een maximumleeftijd voor de kandidaten bij verkiezingen.

Peter Van Aelst: “Dat zou ik persoonlijk een slechte zaak vinden. Mensen die zeer jong in de politiek gaan, raken op latere leeftijd misschien uitgeblust. Maar er zijn genoeg ‘late roepingen’ die de politiek nog heel wat te bieden hebben. Het zou een spijtige zaak zijn om die vroegtijdig af te voeren. Ik ga niet ontkennen dat politiek bedrijven een zware taak is en dat die op een bepaald moment zelfs té zwaar kan worden. Maar de mensen verplichten om te stoppen is nog iets heel anders.”

Opvallend is wel dat in de leeftijdsgroep van 30 tot 49 jaar 63 % van de ondervraagden voorstander is van de invoering van een maximumleeftijd. Misschien ervaren deze mensen hoe belastend hun job is en willen ze de politici beschermen tegen zichzelf. Het is maar een vermoeden. Ik ben zelf maar 29, misschien denk ik er volgend jaar al anders over.

Van alle kwaliteiten waarover een premier moet beschikken wordt ‘ervaring’ door 76 % van de ondervraagden zeer belangrijk geacht.

Peter Van Aelst: “Dat lijkt me logisch. Het verklaart ook de blijvende populariteit van Dehaene. Intussen heeft nu ook Verhofstadt die ervaring kunnen opbouwen. Hij geniet de zogenaamde ‘kanseliersbonus’. Als eerste minister krijgt hij sowieso meer aandacht in de media.”

En mediabekendheid vindt 62,5 % van de mensen belangrijk.

Peter Van Aelst: “Misschien laten een aantal kiezers zich leiden door de manier waarop iemand in de media overkomt of vinden ze die uitstraling naar het buitenland toe belangrijk. 31,2 % vindt ook het uiterlijk belangrijk. Dit criterium scoort beter bij de ouderen (42,4 % bij de 50-plussers) dan bij de jongeren (23 % tussen 15 en 29 jaar). Ook ‘sociale wenselijkheid’ speelt een rol, al zal men dat niet zo makkelijk toegeven. Oudere kiezers zijn daar zeker gevoeliger voor.”

Toch primeert het inhoudelijke: 86,2 % vindt de inhoud van het verkiezingsprogramma belangrijk.

Peter Van Aelst: “Inderdaad, ook de eigenschap ‘verbeelding’ die 67,3 % van de ondervraagden belangrijk acht, moet in deze context gezien worden. Ik vermoed sterk dat de mensen hiermee te kennen willen geven dat ze van een premier verwachten dat hij een visie heeft, dat hij dingen in beweging kan brengen. Hij heeft een voortrekkersrol. Dat deze eigenschap veel hoger scoort in Wallonië (89,8 %) dan in Vlaanderen (52,4 %) bewijst dat de Walen de voorkeur geven aan flamboyante figuren. Net zoals de Fransen bedrijven zij politiek eerder vanuit de buik.”

A Leen Baekelandt