Twee levens

Ooit maakte ik het mee dat er op dezelfde dag twee patiënten werden opgenomen na een reanimatie. Op zich niet zo bijzonder, er worden dagelijks mensen gereanimeerd. Ware het niet dat beide mannen even oud waren – 80 -, dat zij gereanimeerd waren om dezelfde reden – een hartprobleem -, en dat het herstel niet was zoals we hadden gehoopt. Het werd duidelijk dat zij dit niet zouden overleven. Tot zover de gelijkenis.

Het verschil zat in de manier waar-op hun families op dit slechte nieuws reageerden.

Bij de ene familie heerste opluchting. Ze waren ervan overtuigd dat hun vader dit allemaal niet gewild had. Zijn kwaliteit van leven was al erg matig. Hij was niet gezond en kwam weinig buiten. Telde de uren af tot hij ’s avonds weer in bed kon kruipen. Hij zou niet ‘als een plant’ willen leven, en toch werd hij hier nu al dagenlang door medische apparatuur in leven gehouden. Dit voelde niet goed. Onze overweging om de behandeling te staken ontlokte bij de familie een zucht van verlichting.

Bij de andere familie voerde ongeloof de boventoon. Het nieuws dat het einde nakend was, riep verzet op. Zij kenden hun vader en opa als een levenslustige man, die nooit iets gemankeerd had. Maakte grote reizen. Verrichtte zware arbeid in de tuin. Hielp nog dagelijks in het familiebedrijf. Hij was een vechter. Een taaie. Nee, van stoppen kon geen sprake zijn. Nog niet. Bij de minste twijfel moesten we tot het uiterste gaan.

Het contrast tussen de families was groot. De ene familie vond dat we te hardnekkig doorgingen, de andere meende dat we te pessimistisch waren. Hun reacties zijn begrijpelijk, zeker als je de uitgangssituatie van de twee mannen bekijkt: de ene een fragiele man met een voltooid leven, de andere een vitale mens die nog volop in het leven stond.

Vele factoren bepalen de slaagkansen van een reanimatie. Een goede gezondheid op zich vormt geen garantie op herstel. Situaties zoals in ziekenhuisseries op tv, waar de patiënt er enkele uren na een reanimatie bijzit alsof er niets gebeurd is, zijn zeldzaam. Toch zijn vele reanimaties succesvol, zelfs bij oudere mensen, zelfs als ze geen perfecte gezondheid hadden.

Soms zijn er redenen om niet te reanimeren: dit kan op medische gronden zijn, of omdat het de expliciete wens van de persoon is. In dit geval is het belangrijk dat dit duidelijk kenbaar wordt gemaakt, zodat hulpverleners er niet onnodig mee starten.

Bij twijfel, zeker op oudere leeftijd, moeten je durven reflecteren over wel of niet gereanimeerd willen worden. Artsen kunnen helpen deze inschatting te maken. Het schept duidelijkheid.