Toen Stendhal in 1817 de Basilica di Santa Croce in Firenze verliet, raakte hij in extase. De emotie die de beroemde Franse schrijver overspoelde en die hij beschreef in zijn reisdagboek, was zo intens dat hij de waanzin nabij leek. Vandaar dat men de verrukking en de daaruit voortvloeiende problemen bij mensen die plotseling een overvloed aan artistieke meesterwerken te zien krijgen, ging aanduiden als het Stendhal-syndroom of het Firenzesyndroom.
...
Toen Stendhal in 1817 de Basilica di Santa Croce in Firenze verliet, raakte hij in extase. De emotie die de beroemde Franse schrijver overspoelde en die hij beschreef in zijn reisdagboek, was zo intens dat hij de waanzin nabij leek. Vandaar dat men de verrukking en de daaruit voortvloeiende problemen bij mensen die plotseling een overvloed aan artistieke meesterwerken te zien krijgen, ging aanduiden als het Stendhal-syndroom of het Firenzesyndroom.Sindsdien is er nog wel vaker melding gemaakt van dergelijke toevallen bij reizigers. Het Parijs-syndroom bijvoorbeeld treft hoofdzakelijk Japanse toeristen, die in shock raken omdat de werkelijkheid absoluut niet overeenstemt met het romantische beeld dat ze hadden van de Lichtstad. In plaatsen als Benares aan de heilige Ganges-rivier (India-syndroom) en de hoofdstad van Israël (Jeruzalemsyndroom) raken sommige toeristen dan weer volkomen de kluts kwijt door mystieke of religieuze waanideeën."Een heftige cultuurschok, de confrontatie met andere waarden en normen, de taalbarrière, een ideaalbeeld, de jetlag, isolement, plaatsen die doordrongen zijn van geschiedenis en mythes,... het zijn allemaal factoren die toeristen psychologisch kunnen destabiliseren", constateert dr. Benoît Gillain, diensthoofd psychiatrie van het Hôpital Saint-Pierre van Ottignies.Overspannenheid, gezichtsstoornissen, beven, duizeligheid, zweten, een versneld hartritme, ademnood, vertigo, angst en zelfs doodsangst zijn er de logische symptomen van. Bij de ernstigste gevallen zien artsen paniekaanvallen, hysterie, flauwvallen, hallucinaties, depersonalisatie en zelfs depressie, die kan omslaan in achtervolgingswaanzin of een zelfmoordpoging. Soms is het dan ook nodig om de patiënt in het ziekenhuis op te nemen en te repatriëren.De diverse syndromen die we hebben opgesomd, en hun lichamelijke en neuropsychiatrische symptomen, werden gebundeld in het begrip reizigerssyndroom. Maar in psychiatrische kringen is het concept omstreden. En het mag zeker niet worden verward met de pathologische reis, waarbij iemand die al last heeft van waanvoorstellingen in een impuls op reis vertrekt, om te ontsnappen aan de stemmen in zijn hoofd of aan ingebeelde achtervolgers.Toch is het zeker geen fabeltje dat de confrontatie met de realiteit in een vreemd land psychische problemen kan veroorzaken. Maar geen nood, in de meeste gevallen verdwijnen die problemen spontaan zodra de patiënt terug in zijn vertrouwde omgeving is.Een aantal voorzorgsmaatregelen helpen het probleem voorkomen. "Wie op reis wil naar een land waar alles volkomen anders is, doet er goed aan om zich daar grondig op voor te bereiden", adviseert dr. Gillain. "Het is belangrijk om fit en uitgerust te vertrekken, contact te houden met de eigen cultuur, familie en vrienden,... In uw eentje reizen is niet zo'n goed idee. Zoek daarom een reisgenoot of boek een georganiseerde reis. En start uw rondreis liever niet in een grote metropool."Hoewel het reizigerssyndroom iedereen kan overkomen, blijken vooral twintigers kwetsbaar, en met name als ze single zijn. "Wie wat ouder en wijzer is, loopt veel minder risico op dit syndroom: de hersenen zijn minder fragiel dan die van een jongvolwassene. En doorgaans bereidt men zich op iets oudere leeftijd ook beter voor op een verre reis."Luc Ruidant
