Toch profiteren van de stijgende rente?

Als antwoord op de galopperende inflatie hebben de banken de rente voor leningen sterk opgetrokken, maar niet het rendement op spaarproducten. Voor meer opbrengst kijk je dus beter richting obligaties.

In de eurozone heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de belangrijkste rente sinds de zomer van 2022 verhoogd van 0 naar 3,50%. Dit beleid heeft directe gevolgen voor gezinnen en bedrijven, want het maakt lenen duurder. In theorie zou een dergelijke verhoging ook spaarproducten aantrekkelijker moeten maken. Maar in de praktijk blijft het rendement op spaarboekjes pover. De rente op traditionele spaarrekeningen blijft onder de 1% steken. Wil je toch wat meer opstrijken (tot 2%), dan moet je dus de aanbiedingen gaan ver-gelijken, bijvoorbeeld via spaargids.be. Maar dan moet je in ons land wel in zee gaan met kleinere banken of genoegen nemen met beperkte formules, zoals spaarrekeningen met een stortingslimiet van 500 euro per maand.

En dit geldt niet alleen voor spaarboekjes. Ook de rente op termijnrekeningen komt moeilijk van de grond. Enkel de rekening van de Deposito- en Consignatiekas (DCK) biedt momenteel een iets aantrekkelijker tarief (zie hiernaast).

Bankmarges

Hoe valt het te verklaren dat het rendement van spaarrekeningen zo laag blijft in een omgeving van algemeen stijgende rentevoeten? Na jaren van lage rentes willen financiële instellingen hun netto rentemarge weer opkrikken. Voor een bank bestaat die marge uit het verschil tussen de rente op de leningen die ze verstrekt en haar eigen financieringskosten, zoals de rente die ze uitkeert op spaardeposito’s.

Een tweede element waarom banken de rentetarieven niet drastisch verhogen is de overvloed aan spaargeld. De deposito’s in ons land waren begin 2023 nog altijd torenhoog. Er staat meer dan 300 miljard euro op gereglementeerde spaarrekeningen en 330 miljard euro op zichtrekeningen, blijkt uit de statistieken van de Nationale Bank van België (NBB). Ter vergelijking: alle hypotheekleningen samen vertegenwoordigen slechts 245 miljard euro. Zo’n grote som aan beschikbaar geld stimuleert de banken niet om met elkaar te concurreren en spaarders te lokken met scherpe tarieven.

Obligaties als alternatief

Wil je profiteren van de stijgende rente, kijk dan richting obligaties. Ter herinnering: een obligatie is een schuldbewijs van een lening die is uitgegeven door een bedrijf, een overheid of elke andere organisatie. Concreet betekent dit dat je regelmatig rente ontvangt (driemaandelijks, halfjaarlijks...) en dat je op de vervaldag de hoofdsom terugkrijgt. In het beste geval...

Want soms kan een bedrijf of een overheid (zoals het geval was met Griekenland in 2012) de obligatie niet (volledig) terugbetalen. Dan spreekt men van een default. Deze situatie is uiterst zeldzaam voor emittenten die de beste waarderingen toebedeeld krijgen van gespecialiseerde ratingbureaus. Maar voor emittenten die thuishoren in de speculatieve categorie, is het defaultpercentage ongeveer 1 op de 30 per jaar.

Het tweede risico schuilt in het type obligatie. Er bestaan specifieke producten, zoals voorwaardelijk converteerbare obligaties of coco’s. De coco’s van Credit Suisse bijvoorbeeld verloren hun waarde volledig na van de overname van de Zwitserse bank door UBS. De veiligste obligaties zijn evenwel de senior obligaties.

En dan is er nog een derde risico, de valuta van de obligatie. Dit mag je zeker niet over het hoofd zien. Enkele jaren geleden waren obligaties in Turkse lira (TRY) vrij populair vanwege de hoge rente (>10%), maar ondertussen heeft die munt, en dus ook de obligatie, drie vierde van zijn waarde verloren.

Hoe beleggen?

Wil je beleggen in obligaties als alternatief voor sparen, opteer dan voor senior obligaties van emittenten met een goede rating – in de categorie investment grade, niet in speculative grade. Zo kan je wachten op de volgende uitgifte van staatsobligaties. De meest recente boden rentes van 2,6% en 3% aan. Of streef naar een iets hoger rendement door bedrijfsobligaties van hoge kwaliteit te kopen met een gemiddeld jaarlijks rendement van meer dan 4%, bijvoorbeeld van gevestigde namen als AB InBev, Volkswagen, Nestlé of Carrefour.

Aarzel niet om bij je bankier een lijst op te vragen van obligaties die aan deze criteria voldoen, zodat je weet welk aanbod er beschikbaar is bij je bank. Kies daarbij ook voor niet te lange looptijden.

Investeren in obligaties via beleggingsfondsen heeft één groot nadeel: de koers. De portefeuille wordt belegd zonder vervaldag, met als gevolg dat de prestatie van het fonds over een bepaalde periode afhangt van de obligatierente en de koersontwikkeling. Maar op de obligatiemarkt geldt dat de koers daalt als de rente stijgt (en omgekeerd).

Dit heeft geen reële impact als je de obligatie bijhoudt tot de vervaldatum, want het bedrag dat wordt terugbetaald blijft gelijk, ongeacht de ontwikkeling op de markt. Misschien kan je zelfs profiteren van een belastingvoordeel. De koers van obligaties is sinds begin 2022 gedaald, zodat het totale rendement – de rente + het verschil tussen de terug te betalen som en de koers – overeenkomt met de marktprijs van nieuwe obligaties. Dit is een kans, want je betaalt enkel roerende voorheffing (30%) op de rente en niet op het koersverschil. Een obligatie van dezelfde kwaliteit en hetzelfde totale rendement, maar wel aan een lagere prijs en rente is dus veel interessanter.