Supermama’s!

Wat betekent het als je op je 42ste moeder wordt van een tweeling? Als je je kinderen alleen moet grootbrengen? Of als je trouwt met een weduwnaar met vijf kinderen? Pascale, Conny en Nicole zijn drie van de vele ‘nieuwe moeders’ die de samenleving vandaag telt. En Joëlle Milquet combineert de politiek met een gezin met vier kinderen.

Je trouwt keurig vóór je vijfentwintigste en krijgt je kinderen vóór je vijfendertigste, zo ziet het klassieke beeld eruit dat de meeste mensen hebben van het moeder-worden. Op het terrein komt dit normale moederpatroon almaar minder met de werkelijkheid overeen. Vrouwen in België stellen het krijgen van een eerste kind steeds meer uit (zie kaderstuk Je wordt ouder mama, p. 36). Nieuwsamengestelde gezinnen in al hun variaties en samenwonende koppels zijn ook al lang geen uitzonderingen meer.

Toch blijft onze mentaliteit de werkelijke situatie achternahinken. “Nieuwe moeders moeten supermama’s zijn”, zegt Patricia Baetens, die als psychologe verbonden is aan het AZ van Jette. “Ze moeten dubbel zo hard bewijzen dat ze goede moeders kunnen zijn. En ze spannen zich dus dubbel zo hard in.”

Een moeder van 40 is niet meer oud

Een eerste groep nieuwe moeders zijn degenen die een kind krijgen op al wat oudere leeftijd, zeg maar na 35 jaar. Bijvoorbeeld omdat ze eerst in hun carrière hebben geïnvesteerd en dan ineens hun biologische klok horen tikken. Of omdat ze nooit de juiste partner hebben gevonden. Of nog omdat ze niet op een natuurlijke manier zwanger kunnen worden en uiteindelijk toch een beroep doen op een fertiliteitsbehandeling.

Patricia Baetens: “Een moeder van 40 werd vroeger oud genoemd, maar dat is vandaag niet meer het geval. Over hun moederlijke vaardigheden hoeven we ons geen zorgen te maken. Juist omdat ze zich willen bewijzen, zijn ze vaak zelfs attenter dan jongere moeders. Maar ze moeten wel weten dat ze een andere moeder-kindrelatie zullen beleven. Op je tweeëndertigste kun je met je kind van tien nog een fietstocht door Frankrijk maken, op je vijftigste wordt dat al veel moeilijker. Ook mogen we het feit niet verdoezelen dat bij vrouwen de kans op fertiliteitsproblemen vanaf 35 jaar almaar toeneemt.”

Moeder in een nieuwsamengesteld gezin

Een grote groep nieuwe moeders heeft een nieuw gezin gesticht met een partner die zelf al kinderen had uit een vroeger huwelijk. Het succes van zo’n nieuwsamengesteld gezin hangt vaak af van de voorgeschiedenis. Het maakt voor de nieuwe moeder wel degelijk een heel verschil uit of de partner een weduwnaar met kinderen is dan wel een man die net een vechtscheiding achter de rug heeft. “Tijd en geduld, niets overhaasten en niets willen opdringen, daarop komt het in grote lijnen aan”, zegt onze psychologe. “Wanneer je trouwt met een weduwnaar met kinderen, moet je die kinderen de tijd gunnen je te accepteren en een plaats voor je vrij te maken. Dat zal altijd makkelijker lukken met jonge kinderen en met kinderen die het huis al uit zijn, dan met adolescenten. Dring er niet op aan dat ze je mama noemen, want dat verzwakt je positie. Integendeel, stimuleer hen om over hun overleden moeder te praten en haar graf te bezoeken en treed vooral nooit in competitie met haar. Jij zult altijd anders zijn dan zij. Sommige dingen zul je altijd minder goed doen, andere beter.

Sticht je een nieuw gezin met een gescheiden man met het hoederecht van zijn kinderen, dan zul je vaak tussen twee vuren komen te zitten. Die kinderen moeten zowel de scheiding als de nieuwe partner van hun vader verwerken en accepteren. Bij adolescenten leidt dat niet zelden tot opstandig gedrag. Geef ze tijd, dring niets op, zoek naar compromissen en overtuig je partner dat hij zijn kinderen buiten het eventuele conflict met zijn ex moet houden.”

Alleenstaande moeders verdienen steun

Alleenstaande vrouwen met kinderen vormen een derde groep nieuwe moeders. Wat ook hun voorgeschiedenis mag zijn, zij blijven degenen die zich vaak nog het meest moeten verantwoorden en bewijzen voor de buitenwereld. “In crisissituaties moeten ze inderdaad alleen verantwoordelijkheid nemen. En als er iets misgaat of als een kind slecht presteert op school, is het vlug de schuld van de moeder”, zegt Patricia Baetens. “Daarom is de steun van haar omgeving, zowel de praktische als de emotionele steun, zo belangrijk voor haar. Ik denk dan in de eerste plaats aan haar ouders, maar ook aan goede vriendinnen en aan broers en zussen. Ook aan het kind geeft het sociaal netwerk van de moeder een gevoel van geborgenheid.

Elke alleenstaande moeder wordt op een gegeven moment geconfronteerd met de vraag van haar kind(eren) naar de vader. Dat is normaal, want op school hebben de meeste kinderen een vader. En van vaders ziet het kind vooral de leukste kanten: hoe hij speelt met zijn kinderen en zo. Het beste wat je als alleenstaande moeder kunt doen, is altijd en eerlijk de waarheid vertellen, op een niveau dat aangepast is aan wat het kind op die leeftijd aankan. Vertel eerlijk hoe de situatie is gegroeid.

Ik heb ervaren dat kinderen eerder zullen vragen Waarom heb ik geen vader ?‘ dan Wie is mijn vader? De drang om de vader te ontmoeten is lang niet altijd aanwezig. Als moeder moet je het verhaal wel positief houden. Het is jammer dat je geen vader hebt en ik kan je die ook niet bezorgen, maar ik heb wél voor jou gekozen.”

ôMisschien is dát wel het gemeenschappelijke kenmerk van alle nieuwe moeders”, besluit psychologe Patricia Baetens, “de positieve en zeer bewust keuze voor hun kind(eren). En dat kan een kind alleen maar gelukkig maken.” n

Ludo Hugaerts en Karima Amrous