Stad tussen oceaan en Douro

Porto is een fantastische stad: aan de ene kant de oceaan, aan de andere het heuvelland. Een stad ook met twee heerlijkheden: de beroemde toverdrank port en de Douro, een van de mooiste rivieren van Europa.

Eén blik op Porto en je bent verkocht: zijn ongelooflijke ligging aan de voet van de heuvels en aan de oever van de rivier, de waterval van rode daken, de enorme bruggen die de twee stadsdelen met elkaar verbinden, de verbluffende verzameling historische gebouwen...

De op een na grootste stad van Portugal ontdek je door te slenteren over de kades, omhoog en omlaag over trappen, langs de steegjes van Ribeira, het historische hart van de stad, van de ene naar de andere oever en dan de trappen op van de Torre dos Clérigos, de toren die lang geleden werd gebouwd als baken voor de scheepvaart.

Stad van alle seizoenen

Om kerken kun je niet heen als je Porto bezoekt. In São Francisco en Santa Clara is de weelderige, geraffineerde barokke rijkdom al even adembenemend als de azulejomuren met historische, folkloristische of religieuze taferelen. Ben je op zoek naar Portugees erfgoed, dan kom je aan je trekken in het Beursgebouw, het Infante-huis, de Serralves-stichting, het station van São Bento, op de markt van do Bolhão en in de winkeltjes en tavernes die je overal aantreft.

Sla zeker de kades niet over en pik daar een terrasje mee. Geen betere plek om een plaatselijke specialiteit te proeven. De haven werd aangelegd door de Romeinen, die haar Cale noemden, naar een argonaut. De naam werd dus Portus Cale en dat gaf later... Portugal.

Onder de hete zon of in een sluier van mist, Porto is in elk seizoen even aantrekkelijk. De beide oevers zijn met elkaar verbonden door enkele prachtige bruggen. De mooiste, de Dom Luís I-brug, is een van de symbolen van de stad. Het concept dat doet denken aan een reusachtige meccanoconstructie is van leerlingen van Gustave Eiffel, maar de brug zelf werd aan het eind van de 19de eeuw gebouwd door een Belgisch bedrijf. Het autoverkeer neemt de onderste rijbanen, de bovenste verdieping is voor de metro en voor voetgangers. Bovenop de brug is het uitzicht duizelingwekkend.

Calem, Ferreira, Messias, Graham’s, Barros, Quinta do Noval, Sandeman, Taylor’s... Aan de kades draait alles om port, zoals aan de uithangborden van beroemde merken te zien is. Aan deze kant van de rivier heb je een schitterend uitzicht op de kades aan de overkant, het oude stadsdeel Ribeira en de boten langs de pier. Op deze plaats legden de beroemde barcos rabelos – platbodems – aan na een reis vol gevaren via de boven-Douro. Daar, meer dan 100 kilometer verderop, groeien de druiven waarvan port wordt gemaakt. Boordevol zware vaten trotseerden de rabelos stroomversnellingen en klippen om hun kostbare lading veilig naar Vila Nova te brengen. Tegenwoordig liggen ze alleen nog maar mooi te zijn en worden ze vooral voor reclamedoeleinden gebruikt.

Werelderfgoedvallei

Dat de port niet op de heuvels rondom de stad wordt geteelt, komt omdat daar de vinho verde (groene wijn) de hoofdrol speelt. Alleen de hoogvlakte van de Douro is geschikt voor de druiven waarmee port wordt gemaakt. Zodra ze zijn gelost aan de kades van Vila Nova, begint de toekomstige port aan een nieuwe reis, de rijping, die twee, drie, vier, vijf, tien, en voor de meest prestigieuze merken, wel 20 jaar kan duren!

Honderd kilometer stroomopwaarts ligt het hart van de Douro. Op de terrassen op de heuvels worden al eeuwenlang wijnranken verbouwd die uitkijken op de brede rivier. Het hoogteverschil tussen de rivier en de hoogste heuveltoppen bedraagt algauw enkele honderden meters. De terrassen zijn in de ruwe, scherpe leisteen uitgehouwen, waarbij alleen voor de wijnranken een laagje aarde is achtergebleven.

Drie maanden hel en negen maanden winter. Zo wordt het klimaat in deze lange continentale vallei vaak samengevat. Naast de wijnranken kunnen hier alleen olijfbomen en amandelbomen gedijen. Tweeduizend jaar hard werk hebben vormgegeven aan de wijngaarden op de heuvels, waar kunstmatige bewatering onmogelijk is. Als door een wonder houdt de leisteen het kostbare water ook tijdens de grootste hitte vast.

De vallei van de Douro staat op de werelderfgoedlijst van de Unesco. De steile hellingen zijn onbereikbaar voor machines en de druivenpluk gebeurt dan ook volledig met de hand. Half september gaan duizenden plukkers hier aan de slag. Later worden de druiven machinaal of ouderwets met de voeten geperst in de grote bassins van de quintas, de wijnboerderijen. Met de broekspijpen opgestroopt tot aan de knieën stappen de mannen door de bassins, zonder ook maar één druif over te slaan. Dat is het begin van de lange reis naar het eindproduct: échte port.

Tekst en foto’s Eric Valenne

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content