Sportletsels: wat en hoe?

Sommige sportletsels komen vrij courant voor en nochtans zijn ze relatief makkelijk te voorkomen.

Verzwikking

Wat? Het kapsel en de ligamenten van een gewricht zijn uitgerekt boven hun elasticiteitsgrens. De ligamenten blijven verlengd. Het vaakst voorkomende sportletsel is een enkelverzwikking.

Oorzaak? Een verkeerde beweging van een gewricht zoals het omslaan van de voet.

Klachten? Zwelling, pijn, verminderde beweeglijkheid, soms na enkele dagen een bloeduitstorting of blauwe plek.

Hoe voorkomen? Goed steunend schoeisel verkleint de kans op een enkelverzwikking. Het tapen van gewrichten of het dragen van een brace kan blessures voorkomen.

Spierverrekking

Wat? Een aantal spiervezels zijn te zeer uitgerekt. Bij het sporten treden verrekkingen vooral op in de schouders, de dijbenen en de kuiten.

Oorzaak? Door een beweging kan de bewegingsmogelijkheid van de spier overschreden worden. Dit kan een gevolg zijn van onvoldoende opwarming.

Klachten? Plotse pijn die niet precies gelokaliseerd kan worden. Geen zwelling of bloeduitstorting. Bewegen is mogelijk, maar actief samentrekken van de spier verergert de pijn.

Hoe voorkomen? Door een degelijke opwarming, ev. met specifieke oefeningen om bepaalde spiergroepen te versterken.

Spierscheur

Wat? Een gehele of gedeeltelijke onderbreking van de spiervezels. Vooral de dijbeenspieren, de kuitspieren en de tweehoofdige armspier zijn hier gevoelig voor.

Oorzaak? Overbelasting of plotse, ongecontroleerde belasting van de spier. Scheuren treden vooral op bij vermoeidheid, koude of onvoldoende training.

Klachten? Plotse, vlijmscherpe pijn, gebruik van de spier is onmogelijk, inwendige bloeding met zwelling. Bij een volledige scheur kan een holte of een inkeping in de spier merkbaar zijn.

Hoe voorkomen? Door voldoende op te warmen (rekoefeningen) en het juiste schoeisel te dragen, aangepast aan de sport en aan de ondergrond.

Peesontsteking

Wat? Een reactie van het lichaam op weefselbeschadiging door druk, trek of externe krachten.

Oorzaak? Een voortdurende overbelasting van de spier- en peesaanhechtingen kan minuscule scheurtjes veroorzaken. Die wekken een ontstekingsreactie op. Voortdurende eenzijdige beweging of mechanische trilling bevordert dit proces.

Klachten? Roodheid, warmte, pijn, bewegingsbeperking.

Hoe voorkomen? Door een rustige opbouw van de trainingsintensiteit wordt overbelasting vermeden. Soms zijn specifieke versterkende oefeningen voor een bepaalde spiergroep zinvol. In bepaalde gevallen is een brace aanbevolen.

Bijzondere vormen:

Tennis- of golfelleboog: is een typisch probleem door overbelasting van de strekspieren van de pols dat kan opduiken bij elke sport waarbij de elleboog gebogen is terwijl de hand iets vasthoudt. Een tennis-elleboog wordt gekenmerkt door drukpijn op de buitenzijde van de elleboog die kan uitstralen naar de hele onderarm. Oorzaken kunnen zijn: het te snel opvoeren van de belasting, eenzijdig trainen op backhand, aanpassingen aan de slagtechniek, verandering van racket of bespanning.

Achillespeesontsteking kan ter hoogte van de aanhechting van de pees op de hiel, ter hoogte van de pees zelf en het omliggende weefsel of ter hoogte van de slijmbeurs in de diepte, aan de voorzijde van de pees. Soms gaat een ontsteking van de achillespees gepaard met roodheid of een knisperend geluid bij het bewegen van de voet. Vaak geeft de ontsteking startproblemen en ochtendstijfheid. De druk van een sportschoen of onvoldoende schokdemping door de hak kan de oorzaak zijn, maar ook een afwijkende voetstand of een verschil in beenlengte.

Meniscusletsel

Wat? De menisci zijn kleine maanvormige kraakbeenstukjes in het kniegewricht. Ze kunnen door bepaalde bewegingen naar de zijkant van het gewricht worden getrokken, waardoor de zijkant kan afscheuren of de meniscus kan splijten.

Oorzaak? Uitrekking van de binnenste gewrichtsband door een draaiende beweging van de knie.

Klachten? Drukpijn ter hoogte van de gewrichtsspleet, vochtophoping en zwelling. De losgescheurde deeltjes kunnen het kniegewicht ook blokkeren zodat volledig trekken of buigen onmogelijk is.

Hoe voorkomen? De spieren van het bovenbeen versterken, opwarmen en de juiste sportschoen dragen. Voorkom overdreven vermoeidheid want die vermindert de coördinatie en de spierkracht waardoor de kans op een misstap toeneemt.

Lopersknie

Wat? Aftakeling van het kraakbeen op de achterkant van de knieschijf. Bij het buigen van de knie beweegt de knieschijf naar buiten toe.

Oorzaak? Onevenwichtige verdeling van de spierkracht over de verschillende delen van de vierhoofdige dijspier.

Klachten? Pijn rond en onder de knieschijf. Soms zwelling door vochtophoping.

Hoe voorkomen? Training van de vierhoofdige dijspier, vermijden van sprongen en kniebuiging onder belasting, aangepast sportschoeisel dragen.

Beenvliesontsteking

Wat? Ontsteking van het vlies dat de botten omgeeft, vooral ter hoogte van het scheenbeen.

Oorzaak? Overbelasting door zware training met lopen en springen op een harde ondergrond, te veel lopen op spikes, lopen met schoenen met zolen die de schokken slecht absorberen, spierverkorting van de kuitspieren en overgewicht.

Klachten? Pijn, vooral aan de binnenzijde van het scheenbeen. Lichte zwelling is mogelijk.

Hoe voorkomen? Goede opwarming en geleidelijk opgebouwde training, met geschikte sportschoenen.

Blaren

Wat? Ophoping van vocht tussen twee huidlagen.

Oorzaak? Langdurige of hevige wrijving.

Klachten? Pijn.

Hoe voorkomen? Wrijving vermijden door goed passende schoenen te dragen en sokken zonder naden, eventueel twee paar. Breng bij de eerste roodheid een pleister aan die als het ware een tweede huid vormt (type Compeed). Neem nieuwe sportschoenen geleidelijk in gebruik zodat ze zich naar uw voet kunnen zetten.

Spierkramp

Wat? Plotse, onwillekeurige samentrekking van een spier tijdens of na intensieve sportbeoefening.

Oorzaak? Een verstoorde bloedtoevoer waardoor een zuurstoftekort in de spier ontstaat, bijvoorbeeld door het dragen van te strakke kousen. Ook vochtverlies, vermoeidheid en overbelasting kunnen aan de basis liggen van spierkrampen.

Klachten? De spier voelt hard aan en is zeer pijnlijk.

Hoe voorkomen? Door overbelasting en uitdroging te vermijden.

Steken in de zij

Wat? Onaangename, maar ongevaarlijke stekende pijn bij een lange inspanning.

Oorzaak? Vermoedelijk een prikkeling van het middenrif.

Klachten? Stekende pijn links, onder de ribbenboog of rechts, in de leverstreek.

Hoe voorkomen? Geen zware maaltijd gebruiken voor het sporten en voldoende opwarmen. n