Sporen zoals de maharadja’s

India is een land boordevol contrasten. Een gedroomde manier om die te ontdekken, is aan boord van een luxetrein. Een rijdend paleis dat je van stad naar stad brengt. Namasté!

Ooit reisden de maharadja’s graag van het ene paleis naar het andere met een privétrein. Niet onlogisch, want India kan prat gaan op een van’s werelds meest uitgebreide spoorwegnetten. In de jaren 80 van de vorige eeuw begonnen er opnieuw luxetreinen te rijden, zij het dan voor toeristen. Een daarvan is de in 2003 ingehuldigde Deccan Odyssey, een trein die door de Deccan-hoogvlakte ten oosten van Mumbai rijdt en duidelijk een zwak heeft voor ongewone bestemmingen met een rijk cultureel erfgoed.

DAG 1 – MUMBAI, VICTORIA TERMINUS

Op het voorhoofd van de passagiers op het perron prijkt een vermiljoenrode stip, het teken dat India hen welkom heet. Wanneer de blauwe trein – 21 rijtuigen, goed voor 80 passagiers – het station binnenrijdt, slaken de mensen kreten van verrukking. Iedereen gaat op zoek naar wat een week zijn of haar nieuwe thuis wordt. Elk rijtuig is opgedeeld in vier coupés. De decoratie verwijst naar vervlogen tijden, toen koninklijke dynastieën over de deelstaat Maharashtra heersten. Onze coupé is erg knus en heeft behalve een eigen badkamer ook een groot raam. Nadat het vertreksignaal weerklinkt, valt al snel de duisternis, die het voorbijglijdende landschap aan ons oog onttrekt. Tijd om de bar, het salon, de twee restaurants en de wellnessruimte te verkennen. Overal zijn stijlvol uitgedoste bedienden in de weer. Ze staan borg voor de onberispelijke service en de gerechten die we geserveerd krijgen, kan je zonder meer gastronomisch noemen.

DAG 2 – PELGRIMSOORD NASHIK

Na een nacht te zijn gewiegd door het ritme van de trein, ontwaken we in Nashik, ten noorden van Mumbai. Op het eerste gezicht lijken de tempels hier niet bijster goed onderhouden – de muren zijn bedekt met droog mos, dat zwartgeblakerd is door de tropische zon. Binnen krioelt het niettemin van de bezoekers en op de ghats, de trappen waarlangs je kan afdalen naar de Godavari, heerst een drukte van jewelste. In die heilige rivier namen de god Rama en zijn vrouw Sita naar verluidt ooit een bad. Mannen duiken in het water om met hun familie het einde van een rouwperiode te vieren. Ze laten offerandes achter: met anjers of muntstukken gevulde kelken, die wat verderop door zwemmende straatkinderen worden opgedoken. Intussen wachten en kletsen de vrouwen op de trappen aan de voet van de tempels.

DAG 3 – HEILIGE GROTTEN

In het station van Aurangabad worden we verwelkomd door de god Ganesh, ondersteund door jonge dansers. Hij wenst ons een behouden reis naar de grotten van Ellora, waar 34 in de rotsen uitgehakte heiligdommen – de meeste boeddhistisch, enkele hindoeïstisch – toegankelijk zijn voor het publiek. Ze liggen langs een oude karavaanroute en deden destijds dienst als kapel, tempel of klooster. Het fraaiste monument is ongetwijfeld de tempel van Kailasha. Nergens ter wereld werd ooit een grotere grot uit de rotsen gehakt, een technisch hoogstandje! Hoe ingenieus het is, besef je ten volle als je boven op de klif staat. Ooit werd hier met hamer en beitel 200.000 ton rots uitgehakt om vorm te geven aan een met stenen kantwerk versierde tempel.

DAG 4 – WERELDERFGOED FRESCO’S

De volgende dag stappen we uit de trein in Pochora, het station dat het dichtst bij Ajanta ligt. Daar bevinden zich nog oudere grotten. Ze werden ooit uitgehakt in de steile klif van een hoefijzervormige kloof, naast een rivier. Die trad in de loop der eeuwen talloze malen buiten haar oevers, waardoor tonnen klei de ingang van de grotten almaar meer aan het oog onttrokken. Tot een Britse officier in april 1819 een merkwaardige holte ontdekte. Het bleek de toegangspoort tot een bijzondere grot: een heiligdom met binnenin een stoepa die het grondplan van een kruis had, zoals een kerk. In de gewelven van de rondgangen zijn talloze holtes uitgehakt vanwaaruit geschilderde boeddha’s minzaam naar je kijken. Die temperafresco’s maakten van deze site erfgoed van onschatbare waarde.

DAG 5 – KOLHAPUR

Het is bijna 750 km sporen naar de volgende halte. Tijd zat dus om te genieten van het voorbijglijdende landschap en de luxetrein. We zetten koers naar het zuiden en komen de volgende ochtend, vroeger dan gepland, op onze bestemming aan. Blijkbaar waren de spoorweggoden de trein ’s nachts goedgezind. Samen met enkele medepassagiers gaan we al even op verkenning in de buurt rond het station. In een poging om te ontsnappen aan het lawaaierige verkeer met zijn constante stroom auto’s en bromfietsen, duiken we een zijstraat in. Een verrassing van formaat: plots bevinden we ons in een wijk met lage huisjes, met daarachter stellingen in bamboe, die de komst van hoge, moderne gebouwen aankondigen, met zicht op een binnenplaats waar koeien met imposante, roodgeverfde hoorns vredig staan te grazen. Nog in deze bonte wijk komen we papierrecyclingateliers tegen, kleine garages waar banden worden hersteld, eetstalletjes die kruidige aroma’s verspreiden...

In de namiddag verkennen we de stad. Kolhapur is de hoofdstad van een Mahrattisch prinsdom dat in de 17de eeuw werd gesticht door Shivaji, een charismatische leider aan wie Maharashtra heel wat bouwwerken dankt. We duiken in de fascinerende wereld van de maharadja’s tijdens een bezoek aan het New Palace, opgetrokken in een bevreemdende mix van stijlen: hindoeïstisch, islamitisch en victoriaans. Het paleis is tot op vandaag de residentie van de afstammelingen van de maharadja’s. Het is volgestouwd met een indrukwekkende collectie curiosa, van olifantenzadels, over historische wapens, tot met stro gevulde jachttrofeeën. In de stad bevindt zich ook een tempel uit de 8ste eeuw, gewijd aan de vierarmige godin Mahalakshmi, voor de gelegenheid uitgehouwen in zwarte steen en met een cobra op haar hoofd. De tempel staat centraal in een complex waar ook een groot terrein is voor traditionele gevechten. De bewegingen zijn gestileerd, maar de deelnemers hanteren wapens, zoals degens met een lang lemmet, dolken en stokken in bamboe. Ook de kinderen zijn blijkbaar al erg bedreven in deze vechtsport, die de trots is van Kolhapur.

DAG 6 – GOA, INDIA’S KLEINSTE DEELSTAAT

Wanneer de trein bij zonsopgang naar de kust afdaalt, hult het landschap zich in nevel. Onder de kokospalmen hebben zich kleine huisjes genesteld. De mangroves langs het spoor wijzen op de nabijheid van twee riviermondingen. Panaji is een aangename, atypische hoofdstad. Van 1510 tot 1961 heersten de Portugezen over Goa en dat merk je vandaag nog aan de kleurrijke gevels van de koloniale huizen in de Fontainhas-wijk met geplaveide steegjes. De restanten van Old Goa, de voormalige hoofdstad die in de 18de eeuw werd verlaten omwille van een cholera-epidemie, staan op de Unesco Werelderfgoedlijst, onder meer door de barokke basiliek Bom Jesus en de imposante Santa-Catarinakathedraal, de grootste van Azië.

DAG 7 – HET STADJE SAWANTWADI

Onze laatste halte voor we terugkeren naar Mumbai, geeft ons andermaal de kans een duik te nemen in de wereld van de maharadja’s. In het paleis van Sawantwadi wonen de afstammelingen van een koninklijke familie. Zij openen de deuren van hun residentie voor bezoekers en laten die kennismaken met eeuwenoude gebruiken. Vertrekken met antiek meubilair, muren vol foto’s die ons een blik gunnen op de familiegeschiedenis, ateliers waar ambachtslui eeuwenoude laktechnieken in eer herstellen: in dit paleis staat het rijke culturele erfgoed centraal. Na het bezoek volgt een buffet in de troonzaal: op twee lange tafels prijken bananenbladeren die door bedienden worden gevuld met typisch Indiase gerechten.

Terug naar de trein dan, waar elke passagier bij wijze van souvenir op zijn of haar bed een sari of een kurta aantreft. De laatste maaltijd van de reis wordt een waar festijn. Het is de bedoeling dat alle passagiers hun nieuwe outfit dragen en zich in deze luxetrein één avond van koninklijke bloede wanen. Een fantastische manier om dit avontuur af te sluiten.