Speel met uw geheugen

Bijna vier op de tien games die vandaag in de Belgische Fnac-winkels de deur uitgaan bevatten tests en oefeningen om ons geheugen te trainen. En vijftigplussers zijn de grootste gebruikers. Waarom spelen we er zo graag mee? En hebben we ze echt nodig? Onze redactie testte vijf games en vroeg de mening van een neuroloog.

Tachtig jaar! Ik ben helemaal niet happy met het resultaat wanneer ik voor het eerst in mijn leven een videospelletje speel dat zogenaamd mijn hersenleeftijd bepaalt. Ik ben nog maar 59, verdorie! Wat denken ze wel? Hoewel, bij nader inzien: ik heb er wel erg lang over gedaan om de woorden in de ronddraaiende letters te herkennen. En beginnen met het getal 92 en daarvan telkens 9 aftrekken, dat moet toch vlotter kunnen? Het laat me niet los. De volgende dag sta ik vroeger op om het computerspel nog een keer te spelen. Het gaat duidelijk sneller, deze keer. Resultaat: mijn hersens hebben nu de leeftijd van 45 jaar. In één etmaal zijn ze 34 jaar jonger geworden! De coach in het spelletje zegt me dat ik vooral geregeld moet blijven spelen, want een hersenleeftijd van 20 jaar moet mijn streefdoel zijn. Ik voel me bijna als Nicole Kidman die na hetzelfde spelletje tevreden kirde dat ze nog maar 25 was!

Verkoop aan vijftigplussers boomt

De dag nadien wil ik opnieuw spelen, want ik wil nog jonger worden. Begin ik verslaafd te worden? In ieder geval ben ik blijkbaar niet alleen want de verkoop van videospelletjes voor geheugentraining kent in België een opvallend groot succes. “Bijna 40 % van alle games die we vandaag verkopen voor de draagbare spelconsoles Nintendo DS en PlayStation zijn oefeningen voor het brein, bij de spelletjes voor pc gaat het om 10%”, zegt Banza M’Poyo, verkoper van software in de City2-Fnac in Brussel. “Van de bijna vijftienhonderd games die we aanbieden, zijn er mis-schien maar zes of zeven voor geheugentraining, maar die zorgen wel voor één derde van onze verkoop. Toen ik hier twee en een half jaar geleden begon te werken, zag ik in de afdeling games alleen tieners en twintigers rondlopen. Anderhalf jaar geleden is dat beginnen te veranderen. Vandaag zijn vier op de tien klanten vijftigplussers. Sterker nog, ik zie meer en meer zeventigplussers die om een spelconsole komen. Dertigers en veertigers die een product voor geheugentraining kopen, doen dat vaak als geschenk voor hun ouders. Jongere mensen zijn er dan weer niet in geïnteresseerd. Zij maken zich absoluut nog geen zorgen over hun grijze cellen en gamen alleen voor het amusement.”

Aan de top van de bestsellerlijst staat Dr. Kawashima’s Brain Training van Nintendo, het eerste videospelletje dat beweert onze hersenleeftijd te bepalen. Op bijna 2 jaar tijd zijn hiervan in de Benelux 321 000 exemplaren over de toonbank gegaan. De opvolger hiervan, Meer Braintraining, is nu al goed voor een verkoop van 198 000 stuks.

Dit succes lijkt op het eerste gezicht wat verwonderlijk. Voor deze games hebben we immers de spelconsole Nintendo DS nodig, terwijl we toch meer vertrouwd zijn met pc’s en cd-roms. “Toch is dit niet zo verbazingwekkend”, hoor ik nog van de Fnac-verkoper. “De Nintendo DS is een erg handige, kleine zakconsole die je overal mee kunt nemen. Je hebt geen muis nodig, want de console werkt zeer toegankelijk met een aanraakscherm en stemherkenning. En de aankoopprijs (ongeveer euro 150) blijft redelijk.”

Elke dag oefenen!

Wat maakt die videospelletjes voor geheugentraining zo aantrekkelijk? De jongste jaren heeft de angst voor de ziekte van Alzheimer zich diep in ons genesteld. Daarom willen we ons brein alert houden en weerwerk bieden tegen geheugenverlies. Een groot voordeel van deze games is bovendien dat ze ons verleiden om elke dag of toch zeer geregeld te spelen. Ze zijn op zulk een manier ontworpen dat we als het ware uitgedaagd worden. Wanneer we geregeld spelen, krijgen we stap voor stap toegang tot nieuwe oefeningen en/of tot een hogere moeilijkheidsgraad. Op die manier gaan de spelletjes niet zo vlug vervelen. We kunnen elke keer beter presteren en dat streelt ons ego. Wie zou niet trots zijn als hij ineens weer het brein van een twintigjarige heeft? Als u niet zo ver geraakt, hoeft u trouwens niet te panikeren: een hersenleeftijd tussen 30 en 35 is al een goed gemiddelde. Blijven spelen is de boodschap. Vele games bieden trouwens een oppeppende grafiek waarop u uw eigen vorderingen kunt volgen.

Een andere troef van deze spelletjes is dan weer dat u er geen computerspecialist voor hoeft te zijn. U krijgt voldoende begeleiding, soms op het kinderlijke af, en vele oefeningen wijzen zichzelf uit. Om te kunnen spelen, hoeft u evenmin een taalkundig genie of een rekenwonder te zijn. Bij de meeste oefeningen komt het méér aan op snelheid, reactievermogen en logisch denken dan op pure kennis van feiten of wiskunde. Ook dat is niet verwonderlijk, want vrijwel al deze games zijn gebaseerd op psychotechnische tests die psychologen al lang gebruiken. Dat maakt ze trouwens ook inte-ressant als voorbereiding op tests bij een aanwerving of een jobinterview.

Niet zaligmakend

Moet u nu snel naar de winkel hollen? Beslist niet. Hoe trendy, leuk en ego-strelend deze games ook mogen zijn, we hebben ze niet absoluut nodig om onze grijze cellen op te peppen. Ze zijn zeker niet alleen zaligmakend, benadrukt neuroloog Eric Salmon (zie kaderstuk Best leuk, maar geen wondermiddel, p. 39). Een geheugen is immers geen spier die je kunt trainen en bij elke mens is het geheugen anders.

Natuurlijk is het heilzaam onze hersenactiviteit te oefenen, maar dat kan evengoed met kruiswoordraadsels, cryptogrammen, hersenbrekers en sudoku’s in een papieren versie. In elke speelgoedwinkel vindt u memoryspellen met verschillende moeilijkheidsgraad die vooral ons kortetermijngeheugen willen oefenen. Ze bieden het voordeel dat je ze met meerdere mensen tegelijk kunt spelen. Een ander alternatief zijn boeken met geheugen-oefeningen zoals Train je geheugen en onthoud voortaan alles van Dean Vaughn (uitgeverij Spectrum, euro 16,50).

Ten slotte zijn er allerlei oefeningen die geen cent kosten. Bijvoorbeeld:

Probeer u elke dag te herinneren wat u exact 2 weken geleden gegeten hebt.

Noem geregeld al uw paswoorden en pincodes uit uw hoofd.

Onthoud de inkopen die u moet doen door een woord te vormen met de eerste letters van alle producten.

Blader door deze Plus Magazine en probeer u de verschillende artikelen in de juiste volgorde te herinneren.

Op het internet circuleert heel wat gratis hersentraining. De nieuwe gratis website www.QuizPlezier.com bijvoorbeeld is een ongelooflijke goudmijn. Hij bevat liefst 18 miljard rekenopgaven, 368 miljard sudoku’s en tienduizenden quizvragen en puzzels. Kijk ook eens naar www.rdzl.nl en www.doolhoven.com.

Ludo Hugaerts m.m.v. Gwenaëlle Ansieau, Leen Baekelandt, Gilda Benjamin en Serge Lvoff