Schiet niet op de buurman, maar praat!

Ruzie met uw buren? Veel liever dan ze een proces aan te doen, kunt u een beroep doen op een bemiddelaar.

Het leven met de buren verloopt niet altijd even rustig en vredevol. Dat is een eufemisme voor de moeilijkheden die zich vaak voordoen, zoals daar zijn:

de planten van uw buurman hangen tot in uw tuin en dat ergert u mateloos

op de toegangsweg die verschillende buren gebruiken û en waar een erfdienstbaarheid op rust – laat één van de bewoners geregeld zijn gevaarlijke hond los

de kruidenier op de hoek gebruikt de stoep voor uw deur als parking

de jongeren in de buurt komen elke avond laat samen op de hoek van uw straat, waar ze met veel lawaai hun motorfiets starten

de honden van de buren laten hun hoopjes achter op de stoep

de buurman verwaarloost de gemene muur tussen uw tuinen

uw rozenperk wordt geregeld geteisterd door de ballen van de buurkinderen.

Het zijn allemaal kleine ergernissen die op het eerste gezicht banaal lijken, maar ze kunnen uw dagelijks leven na verloop van tijd grondig verpesten.

Bemiddeling als oplossing

Als u niet op tijd een oplossing zoekt, dreigen die kleine ergernissen te ontaarden. Veel mensen hebben immers de neiging om in het begin niets te ondernemen. Maar dan kroppen ze hun frustraties op en wordt het ‘explosiegevaar’ steeds groter.

Zelf de zaak regelen houdt uiteraard het risico in dat het conflict nog verergert. Sommige mensen reageren nu eenmaal agressief wanneer ze aangesproken worden over pijnlijke of delicate zaken.

De lokale politie inschakelen is ook niet altijd een oplossing. Zij maakt enkel een proces-verbaal als er strafrechtelijke feiten mee gemoeid zijn (bv. een overtreding van de regels over nachtrust) en speelt dat dan door aan de strafrechter. Over burgerlijke zaken maakt de lokale politie geen proces-verbaal. Roept u bijvoorbeeld de politie erbij als uw buurman zonder uw medeweten uw haag gekortwiekt heeft, dan maakt de politie daar geen pv van. Zij zal u doorverwijzen naar de vrederechter.

De vrederechter dan maar? Het nadeel hiervan zijn de lange en dure procedures. Bovendien bevordert deze stap zeker niet de relatie met uw buren.

Daarom hebben een aantal steden en gemeenten een bemiddelingsdienst opgericht (soms draagt die nog de naam preventiedienst). Deze dienst stelt zogenaamde buurtbemiddelaars of buurtwerkers tewerk. Omdat het een openbare dienst is, is de bemiddeling (meestal) gratis. Soms werken deze diensten met vrijwilligers, soms zijn de bemiddelaars in dienst van de stad of gemeente.

Wat doet de bemiddelaar?

Anders dan de federale ombudsman die zich bezighoudt met de relatie tussen de burger en de overheid, of de verschillende ombudsmannen die bemiddelen tussen burgers en een bepaald bedrijf (de NMBS, Belgacom, De Post,...), houdt de buurtbemiddelaar zich bezig met conflicten tussen buren. Zijn doel is: de dialoog herstellen, op zoek gaan naar een oplossing die voor beide partijen aanvaardbaar is en – meer algemeen – burenrelaties zonder problemen laten verlopen.

Als neutraal en objectief tussenpersoon probeert de bemiddelaar een oplossing te zoeken die door beide partijen aanvaard kan worden. Let wel, de bemiddelaar stelt een oplossing voor, maar kan u nergens toe dwingen. Hij is immers geen (scheids)rechter. Hij geeft ook geen garantie dat het akkoord dat u samen met hem bereikt, ook goed zal worden uitgevoerd.

De bemiddelaar kan maar in zijn opzet slagen als beide partijen het ermee eens zijn dat hij wordt aangesteld. Ze zijn volledig vrij om toch een andere weg te kiezen. Uiteindelijk is hij geen advocaat of procureur, maar simpelweg een tussenpersoon die naar beide partijen luistert. Hij probeert een klimaat van wederzijds respect en luisterbereidheid te creëren. Zo kan hij het probleem samen met de partijen analyseren, misverstanden ophelderen en de gemoederen bedaren. Kortom, hij probeert de discussie op gang te brengen om samen een oplossing uit te werken.

De bemiddelaar is dus verantwoordelijk voor het verloop van het communicatieproces, maar niet voor het resultaat van de discussie. Hij helpt de partijen de obstakels te overwinnen die hen beletten om te communiceren met elkaar. Nog een voordeel tegenover de gerechtelijke procedure is dat de bemiddeling strikt vertrouwelijk verloopt terwijl bij een gerechtelijke procedure uw geschil op een publieke plaats wordt uitgevochten. Ook belangrijk is dat alle partijen op elk moment de bemiddeling kunnen stopzetten. Ze beslissen dan zelf hoe ze het conflict zullen oplossen.

Voor welke zaken komt de bemiddelaar tussen?

De dossiers gaan vooral over persoonlijke burentwisten, dus over alles wat met gedrag en intermenselijke relaties te maken heeft. Voor strafrechtelijke inbreuken moet u de politie erbij halen. Bij lawaai-overlast bijvoorbeeld, kunt u eerst de bemiddelaar inschakelen, die probeert tot een oplossing te komen. Maar voor een onmiddellijke tussenkomst ter plaatse bij nachtlawaai, moet u de politie bellen. Van de bemiddelaar mag u niet verwachten dat hij ’s nachts ter plaatse komt.

Organisatie van de bemiddeling

Sommige steden hebben een aparte bemiddelingsdienst, die losstaat van de politie. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de stad Antwerpen. U kunt er terecht bij de dienst Buurttoezicht (tel. 03 222 36 67). In andere steden bemiddelt in eerste instantie de wijkagent, die wél deel uitmaakt van de politie.

De organisatie van de bemiddeling verschilt dus aanzienlijk van stad tot stad of van gemeente tot gemeente. Maar er wordt aan gewerkt om de burenbemiddeling verder uit te bouwen. Zo wil de provincie Vlaams-Brabant de steden en gemeenten stimuleren om een bemid- delingsteam te vormen per gemeente of tussen gemeenten. Het team zou bestaan uit een coördinator en een aantal vrijwilligers. De provincie zou instaan voor de opleiding van de vrijwilligers.

Waar vindt u een bemiddelaar?

Aangezien de situatie te zeer verschilt van gemeente tot gemeente, is de snelste en eenvoudigste manier om uw bemiddelaar te vinden naar uw gemeente- of stadsbestuur te bellen met de vraag of er een specifieke bemiddelingsdienst bestaat en hoe u die het makkelijkst kunt bereiken.

A Simon Casette, Annemie Goddefroy