Schenking na de EBA

Heel wat belastingplichtigen kiezen voor een EBA in het kader van hun nalatenschapsplanning. Ze willen orde scheppen in hun vermogen met het oog op een overdracht later. Bij een dergelijke planning horen vaak ook schenkingen om de last van de successierechten te verlichten. De EBA verzwaart nu de procedure vermits ze de verplichting oplegt om de activa gedurende drie jaar te blokkeren. Dit wil zeggen: zij moeten verplicht binnen de 30 dagen na het indienen van de aangifte op een rekening op naam geplaatst worden bij een Belgische of buitenlandse kredietinstelling of beursvennootschap.

Maar in welke gevallen gebeurt de blokkering? De wet zit op dat vlak een beetje ingewikkeld en zelfs onlogisch in elkaar: ze bepaalt dat effecten aan toonder altijd tegen 9 % worden belast, maar voor dat basistarief kan de belastingplichtige dan wel vrij beschikken over die activa... indien die zich op een rekening in het buitenland bevonden. Werden ze fysiek aangehouden, in België of in het buitenland, dan gaat dat tarief van 9 % gepaard met de depotverplichting van drie jaar.

Een andere situatie: de EBA is van toepassing op sommen op een buitenlandse rekening. De ‘zondaar’ heeft nu de keuze: ofwel beschikt hij vrij over dat geld en betaalt hij 9 %, ofwel aanvaardt hij het geld te herinvesteren en gedurende drie jaar vast te zetten, en dan profiteert hij van het tarief van 6 %. Wanneer hij op die manier zijn activa gedurende drie jaar blokkeert (in de praktijk zelfs langer, want de deblokkering gaat pas in februari 2008 van start), dan moet hij een waarborg neerleggen gelijk aan 6 % van de bedragen in kwestie. Komt hij zijn blokkeringsbelofte niet na, dan gaat die 6 % naar de Schatkist. Hij zal dan in totaal 12 (of 15) % hebben betaald. Sommigen kiezen van bij de start voor die zwaarder belaste weg, om de handen vrij te hebben. Vrij, in dit geval, om een schenking te doen. De blokkering staat immers een vervanging van het goed door een ander binnen de 30 dagen toe, maar verbiedt per definitie een ‘vervreemding’. Een schenking wordt daarmee gelijkgesteld, net als een verkoop die niet door een herinvestering wordt gevolgd.

Zo wint u drie jaar

Kunt u vermijden dat die drie jaar van blokkering opgeteld zouden worden bij de drie jaar die nodig zijn opdat een schenking niet bij de nalatenschapsmassa zou worden gevoegd? In Vlaanderen stelt dit probleem zich niet, want daar ontsnappen schenkingen sinds 1 januari 2004 aan de termijn van drie jaar als ze voor een notaris werden geregistreerd. In Brussel en Wallonië daarentegen blijft het probleem. Nadat ze alle aspecten van de wet hadden onderzocht, ontdekten enkele ingenieuze juristen echter het principe van de ‘schenking met overgave na drie jaar’, voorzien in artikel 938 van het Burgerlijk Wetboek. Dankzij dat trucje kunnen de drie jaar van de schenking samenvallen met die van de EBA. De schenking staat de gebruikelijke aanvullingen (onder voorbehoud van vruchtgebruik, enz.) niet in de weg, maar ze moet via een notariële akte gebeuren. Om problemen te vermijden adviseert Fortis Bank, dat deze praktijk aanraadt, een beroep te doen op een Nederlandse notaris!

A Guy Legrand