Prostaatkanker voorkomen door anders te eten

Dat er een verband is tussen voeding en prostaatkanker, staat inmiddels vast. Wat zet je bij voorkeur op tafel en wat schrap je beter van het menu?

Aan de link tussen voeding en prostaatkanker werden al honderden studies gewijd. Logisch, want prostaatkanker is vandaag de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen, vooral dan bij 65-plussers (75% van alle gevallen). In België krijgen elk jaar om en bij de 8.800 mannen te horen dat ze prostaatkanker hebben. En ook al gaat het lang niet altijd om een agressieve vorm, prostaatkanker blijft wel levens eisen. De ziekte vereist vaak behandelingen – met name hormoontherapie – die gevreesde neveneffecten hebben, vooral dan op het seksleven.

Gelukkig is er ook goed nieuws: veel gevallen van prostaatkanker kunnen worden vermeden door gezonder te leven. “Bij prostaatkanker speelt zowel erfelijke aanleg als de context een rol”, verduidelijkt professor Bertrand Tombal, uroloog in het universitair ziekenhuis Sint-Lucas in Brussel. “We hebben goede redenen om aan te nemen dat voeding een belangrijke speler vormt. Al zou ik eigenlijk beter spreken van levensstijl dan van voeding. Bij mannen met een niet-zittend bestaan en een mediterraan eetpatroon – met veel fruit en vezels en weinig vlees en dierlijke vetten – ligt het risico op prostaatkanker beduidend lager dan bij mannen met de tegengestelde manier van leven”, aldus de specialist.

Rood vlees in het vizier

Op het menu zou rood vlees dus dé boosdoener zijn: het is duidelijk bewezen dat een overdreven consumptie van rood vlees zowel darmkanker als prostaatkanker in de hand werkt. Waaraan dat te wijten is? Aan heem, een molecule die vlees zijn rode kleur geeft en letsels kan veroorzaken die kunnen resulteren in kanker. En als het over rood vlees gaat, zijn wij Belgen niet bepaald goede leerlingen: hoewel de Hoge Gezondheidsraad adviseert om maximum 300g rood vlees per week te eten – wat overeenstemt met twee middelgrote biefstukken -, verorberen we wekelijks gemiddeld zo’n 640g rood vlees.

Wie de risico’s wil beperken, kiest beter voor wit vlees of voor vis. Ook één keer per week vegetarisch eten (pasta met groenten, een linzenschotel, enz.) is zeker een goed idee. “Je moet voor ogen houden dat alles wat meer dan twee poten heeft, niet bijster goed is voor de gezondheid”, licht professor Bertrand Tombal toe. Ook charcuterie komt beter niet te vaak op tafel, zeker niet als die erg vet en erg zout is (worst, rauwe ham, bacon, spek,...).

Plantaardige olie

Het risico op prostaatkanker zou ook samenhangen met de consumptie van boter, nog zo’n voedingsproduct waar Belgen tuk op zijn. Toch mag vet niet volledig worden geschrapt: vervang boter gewoon door plantaardige olie. Uit tal van studies is al gebleken dat plantaardige olie het risico op hart- en vaatziekten doet dalen en dat blijkt ook te gelden voor prostaatkanker.

Een wetenschappelijk studie die in 2013 verscheen, heeft aangetoond dat zelfs mannen die al prostaatkanker hebben hun overlevingskansen kunnen doen stijgen door voor plantaardige vetstoffen te kiezen. Vorsers van de universiteit van Californië brachten negen jaar lang de eetgewoonten van 4.577 mannen met prostaatkanker in kaart. Ze stelden vast dat mannen die hun vetstoffen grotendeels haalden uit plantaardige bronnen (olie, noten, avocado’s) 33% meer kans hadden om de kanker te overleven dan mannen die kozen voor vetstoffen van dierlijke oorsprong (vlees, boter).

Wie 10% van zijn dagelijkse calorieopname uit dierlijke vetten en koolhydraten vervangt door plantaardige vetten met veel antioxidanten zou het risico dat de kanker uitbreidt met 29% kunnen doen dalen en het risico op overlijden – ongeacht de oorzaak – met 26%. Vervang die twee klontjes boter gewoonweg door twee eetlepels olijfolie of koolzaadolie. En eet, om dezelfde redenen, geregeld noten: ze bevatten veel goede vetzuren en zouden eveneens tegen prostaatkanker beschermen.

Kool en tomaat

Ook mannen die veel fruit en groenten eten zouden beter beschermd zijn tegen prostaatkanker. Het ideale scenario bestaat erin elke dag vijf verschillende groenten en fruit te eten, samen goed voor minstens 400g per dag. Vooral rode vruchten en groenten – watermeloen, roze pompelmoes en gestoofde tomaten – zijn uitermate geschikt om het risico op prostaatkanker te verminderen. Dat komt omdat ze lycopeen bevatten, het bestanddeel waaraan ze hun fraaie, rode kleur danken. Tomatensaus en tomatensoep horen dus absoluut op het menu, net als tomatenpuree.

Ook groenten uit de kruisbloemenfamilie – broccoli, bloemkool en andere koolsoorten – zouden een weldadige invloed hebben. Uit een grootscheepse Amerikaanse studie bij ongeveer 30.000 mannen in de leeftijdscategorie 55 tot 74 jaar bleek dat het risico op een agressieve vorm van prostaatkanker 45% lager lag bij mannen die meer dan één keer per week broccoli of bloemkool aten dan bij mannen die deze groenten minder dan één keer per maand aten. Broccoli en bloemkool bevatten namelijk veel glucosinolatenderivaten, verbindingen die de woekering van kankercellen tegengaan.

Preventief dieet

Vorsers bestuderen ook al jaren de impact van soja op prostaatkanker. In Azië, waar zeer veel soja wordt gegeten, komt prostaatkanker liefst vijfmaal minder vaak voor dan in Europa! Onderzoek bij Aziaten die Azië hebben verlaten, toont aan dat het verschil niet genetisch bepaald is, maar wel verband houdt met de eetgewoonten. Bij Aziaten die Azië hebben verlaten en zich in Europa hebben gevestigd, ligt het risico op prostaatkanker namelijk nagenoeg even hoog als bij de Europeanen. Vooral niet-gefermenteerde producten op basis van soja – zoals tofoe en sojamelk – zouden bescherming bieden.

In India zijn ze dan weer gezegend met kurkuma, een specerij die levensmiddelen een geeloranje kleur geeft. Veel wetenschappers zijn zeer geïnteresseerd in de beschermende werking van kurkuma bij diverse vormen van kanker. Maar laten we wel wezen: geen enkel voedingsproduct is in zijn eentje in staat kanker te voorkomen of te genezen! Evenwichtig en gevarieerd eten blijft de allerbeste manier om jezelf te beschermen tegen kanker, vooral omdat het ook helpt om je gewicht op peil te houden. “Zwaarlijvigheid is een risicofactor op zich”, stipt professor Bertrand Tombal aan. “En we moeten ook durven zeggen dat, als een man prostaatkanker krijgt, ook zijn zoon zijn eetgewoonten zal moeten wijzigen!” Want het is dan wel niet bewezen dat gezonde voeding genezend werkt, het preventieve effect ervan staat inmiddels vast. En voorkomen is nog altijd het beste.

JULIE LUONG

Partner Content