Prima donna

Ze wilde als kind het liefst reisleidster worden, maar in plaats van toeristen hangen nu muziekliefhebbers over de hele wereld aan haar lippen. Wie is de goedlachse, elegante operaster Cecilia Bartoli echt?

Ze zou zo uit een Italiaanse jarenvijftigfilm gestapt kunnen zijn. Het elegante zwarte broekpak en de lange donkere krullen die bij elke lach dartel op haar schouders wippen, contrasteren perfect met het roze pluche van Hotel Sacher, pal tegenover de Wiener Staatsoper. La Bartoli trakteert op minigebakjes en fruitspiesjes. De smakelijke ouverture tot een openhartig gesprek.

Uw beide ouders zongen. Was hun voorbeeld inspirerend of werd er druk op u uitgeoefend om hetzelfde pad op te gaan?

Ik ben nooit gepusht. Ik werd bij wijze van spreken geboren in het theater en groeide op met het populaire Italiaanse repertoire. Muziek en zang maakten gewoon deel uit van ons dagelijks leven, iets anders hoorde ik niet. Ik zong eerder dan ik praatte en op mijn derde gaf mamma me zanglessen. Als kleuter speelde ik tussen de decorstukken van Aïda! Ik luisterde en keek mijn ogen uit. Die magie wilde ik ook.

Wanneer wist u dat u klassieke muziek wilde gaan zingen?

Eigenlijk wilde ik reisleidster of flamencodanseres worden. Daar stak mijn moeder een stokje voor en na de stemwisseling, rond mijn veertiende, ging ik naar het Conservatorio di Sante Cecilia in Rome. In het begin nam ik het niet al te serieus, ik was een gewone puber die van blitse auto’s en knappe jongens hield. Ik wilde best muziek studeren, maar dacht: ach, dat doe ik wel even, dan is mamma tevreden. Tot ik me realiseerde dat ik een geluid kon produceren dat zelfs voor mij een openbaring was. Mijn moeder was zo intelligent om me op muzikaal vlak nieuwsgierig te houden en dat ben ik gebleven tot vandaag. Altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen.

De sopraan Montserrat Caballé zong ooit met Freddy Mercury van Queen en bereikte zo een jonger publiek. Zou u een duet willen zingen met een popartiest?

Ja, met Sting! Zijn laatste album Symphonicities met het Royal Philharmonic Concert Orchestra is heel interessant. Het moet wel een project zijn waarbij we allebei het gevoel hebben dat het zin heeft, dat het iets toevoegt voor beide partijen. Dan kan het boeiend worden.

Wat was het belangrijkst voor het bereiken van uw huidige status: talent of discipline?

Er wordt me weleens gevraagd: Wat is uw geheim? Maar er is geen geheim, alles ligt besloten in één enkel woord: passie. Talent is goddelijk, maar je moet het wel een handje helpen. Zoals wij in Italië zeggen: Aiutati che Dio ti aiuta (Help jezelf en God zal jou helpen). Dat betekent in dit geval: discipline en geduld. Zonder die combinatie red je het niet langer dan een jaar of vijf. Er zijn tegenwoordig zoveel talentenshows waar jonge mensen iets moeten doen waar ze technisch noch mentaal voor toegerust zijn. Dat kan erg gevaarlijk zijn.

Uw voorlaatste cd heet Sacrificium, opoffering. Wat moest u zelf opofferen voor uw carrière?

Alles heeft een prijs, maar als kind ben ik niets te kort gekomen. Wel moest ik compromissen sluiten. Ik moest mijn instrument – mijn stem- beschermen, dus uitgaan tot in de vroege uurtjes of me schor schreeuwen in een disco waren er niet bij. Ik ging om middernacht naar huis. Maar dat voelde niet als een opoffering. De grootste opoffering is het vele reizen. Doordat ik lange tijd weg ben van huis, raak ik familie en vrienden kwijt. Dat is hard. De enkele keer dat ik ze zie, gaat de telefoon uit en kook ik voor ze.

Hebt u een privéleven? Zou u kunnen kiezen tussen de muziek en de liefde?

Ik heb nooit veel tijd gehad om te besteden met geliefden. Ik heb ook geen kinderen. Maar de keuze zou niet moeilijk zijn: ik zou kiezen voor de liefde. Liefde is veilig, het is de redder van de wereld en je hebt er nooit genoeg van. Als de persoon in kwestie echt van mij houdt, weet hij hoe belangrijk de muziek voor me is. Dan zal hij me daarin blijven steunen en hoef ik dus niet te kiezen.

Beroemde voorgangers waren ongelukkige vrouwen: Maria Malibran (uw grote voorbeeld), Maria Callas... Hoe voorkomt u eenzelfde lot?

Ik heb van hen geleerd dat het privéleven privé moet zijn. Ik wil niet zoals Maria Callas tot de jetset horen en Hollywood veroveren. En dan ook nog eens, zoals zij deed, mijn stem geweld aandoen door in korte tijd dertig kilo af te vallen. Alsof ze die stem bewust wilde vernietigen. Dat is wel het allerlaatste wat ik wil!

Wat betekent geluk voor u?

Aan zee of in de bergen zijn, wat bovendien heel goed is voor de longen en de stem. Ik kan huilen van ontroering door de schoonheid van de natuur, van een zonsondergang of een schilderij van Caravaggio. Maar de Italiaanse komiek Totò zei het al: Geluk bestaat niet. Iedereen moet zijn kruis dragen.

En wat is het uwe?

Het overlijden van mijn broer Gabriele, twaalf jaar geleden, ten gevolge van een hersentumor. We musiceerden vaak samen en ik hield heel veel van hem. Alles wat ik tot dan toe belangrijk vond, was dat opeens niet meer. Nu heb ik soms het gevoel dat hij achter me staat als ik zing. Dat troost me en geeft me kracht. De dood hoort bij het leven, maar ik zou er alles voor overhebben om hem terug te krijgen. Ik zou zelfs stoppen met zingen.

Optreden, reizen, cd’s opnemen, muziekarchieven doorspitten: hoe voorkomt u roofbouw op uzelf?

Ik werk zo’n zeven maanden per jaar, de rest is vrije tijd. Die bestaat vooral uit rusten, slapen, de stilte opzoeken. Een stem heeft ook stilte nodig. Dat is het beste medicijn voor de hersens en het herstel van het lichaam. Ik vermijd rokerige ruimtes en heb een hekel aan airconditioning. Sommige zangers gaan maar door en forceren zich voortdurend, waardoor ze na een paar jaar poliepen op hun stembanden krijgen. Bovendien reis ik minder dan vroeger. Ik hou niet van vliegen en ga steeds vaker met de boot. Tijdens de reis kan ik dan rustig studeren, lezen, zwemmen, zonnen en me vrij voelen. Ik ben langer onderweg dan met het vliegtuig maar als ik aankom, ben ik ontspannen en ik heb geen last van jetlag. Ik merk dat deze manier van reizen mijn gezondheid en mijn optreden ten goede komt.

Hoe ver zou u gaan om uw schoonheid te bewaren. Overweegt u plastische chirurgie?

(Klaterende lach.) Ik ben al bang voor een prik en een bezoek aan de tandarts is een drama. Dan ga ik toch niet in me laten snijden? Geen denken aan! Tenslotte heb ik er 44 jaar over gedaan om die rimpeltjes te krijgen, dus waarom zou ik ze weg laten halen? Dat zou niet fair zijn!

Op een dag houdt het op. Zegt u dan net als Michael Jackson This is it?

Ik hou er rekening mee dat ik niet eeuwig kan blijven zingen. Maar het zou niet het einde van mijn leven betekenen. De muziek zal me altijd bezighouden. Ik zal er dan gewoon naar luisteren, naar andermans concerten gaan en genieten. Voor het zover is, wil ik echter vooral léven – niet alleen maar bestaan.

Tekst: Dolores Thijs

“Ik zou er alles voor over- hebben om mijn overleden broer terug te krijgen. Ik zou zelfs stoppen met zingen.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content