Prikkelhoest of slijmhoest?

Net als koorts, is hoest geen ziekte, maar een belangrijk symptoom. Er bestaan echter verschillende soorten hoest die elk een eigen aanpak vereisen.

Dit is... Hoest is een reflex die wordt uitgelokt door prikkeling van bepaalde zenuwuiteinden in het slijmvlies van de luchtwegen. Die zenden een signaal uit naar het hoestcentrum in de hersenen, dat op zijn beurt een prikkel stuurt naar het middenrif, de buikspieren en de spiertjes tussen de ribben. Die gaan krachtig samentrekken en stoten de lucht uit de longen met een enorme kracht naar buiten.

Daarom hoesten wij In normale omstandigheden zijn de trilhaartjes die het oppervlak van de luchtwegen bedekken in staat door voortdurend te bewegen secreties (slijm, etter) of indringers (bacteriën, virussen, stofdeeltjes, rook,...) terug buiten te werken. Schiet dit mechanisme echter te kort, dan is ophoesten noodzakelijk om de luchtwegen vrij te houden zodat de ingeademde lucht probleemloos tot in de longen geraakt.

De soorten Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen een droge prikkelhoest en een slijmhoest.

Bij een droge prikkelhoest komen geen slijmen vrij. De wanden van het strottenhoofd en de luchtpijp worden geprikkeld door irriterende stoffen (stofdeeltjes, rook,...) of bruuske temperatuurschommelingen. Soms is een droge hoest het beginstadium van een infectie. Door het hoesten worden de slijmvliezen geprikkeld waardoor de hoest nog versterkt.

Een slijmhoest ontstaat meestal bij een ontsteking of een virale of bacteriële infectie van de luchtwegen. Als reactie hierop gaan de slijmvliezen meer slijm afscheiden om de indringers tegen te houden. Dit lokt een nuttige hoestreflex uit om de overproductie van slijm op te hoesten en zo te voorkomen dat de kleinere luchtwegen afgesloten raken.

De behandeling Elke soort hoest (prikkel- of slijmhoest) vergt een verschillende aanpak.

Een prikkelhoest kan behandeld worden met een hoestmiddel (anti-tussivum). Dit onderdrukt de hoestreflex en mag uitsluitend gebruikt worden bij een droge hoest die uitputtend en pijnlijk is. Het pakt het symptoom aan, maar neemt de oorzaak niet weg. Ook een warme drank, zoals een kop melk met honing, kan een prikkelhoest verzachten.

Een slijmhoest mag niet onderdrukt worden want dan raken de luchtwegen verstopt door slijmen en breidt de infectie zich verder uit. Bij deze hoest kan een slijmoplossend of ûverdunnend middel (expectorantium of mucolyticum) zinvol zijn om de slijmen vloeibaarder te maken zodat ze makkelijker kunnen opgehoest worden. U kunt het ophoesten ook vergemakkelijken door een stoombadje met heet water en kamille.

Leen Baekelandt