Pas op, koken kan uw leven veranderen!

Deze maand komt de film ‘Julie & Julia’ uit, waarin Meryl Streep zich ontpopt als kookpassionaria. Nog nooit waren er zoveel culinaire programma’s op de televisie, kookboeken verkopen als warme broodjes en kooklessen zitten vol. Wat maakt koken zo boeiend dat we er verslaafd aan geraken?

Ik bekijk zo veel kookprogramma’s als ik maar kan, want ik wil zo veel mogelijk bijleren“, reageert Rosette Ghyselinck uit Evergem op onze lezersoproep. “Genoeg, genoeg!”, meent Emma Donni uit Maasmechelen. ” Wie het nu nog niet kan, zal het nooit kunnen!”

Uw meningen over kookprogramma’s op de buis zijn duidelijk verdeeld (*), maar niemand kan naast de huidige kookhype kijken. Begin oktober waren er alleen al op de Vlaamse zenders in één week 34 uitzendingen te zien die met koken te maken hadden. En het derde boek van Piet Huysentruyt was enkele dagen na de publicatie al een bestseller.

Voor steeds meer mensen is koken een passie waarvoor ze veel geld en tijd over hebben. “De verklaring is bijna freudiaans”, zegt Paul De Boeck met een monkellachje. Hij is hoogleraar psychologie (tot voor kort aan de K.U.Leuven, nu in Amsterdam) én zelf hobbykok. “Wie kookt, combineert het Arbeiten en het Lieben van Sigmund Freud. Je schept iets en je geeft tegelijk iets aan anderen. Die combinatie gebeurt bovendien op een sociale manier (eten is een groepsgebeuren) en met allerlei bewuste of onbewuste processen. Je moet gestructureerd en geconcentreerd werken, je moet discipline en geduld opbrengen, je bent creatief bezig en je krijgt tijdens het werken ingevingen. En als je exotische dingen klaarmaakt, leer je tegelijk een andere cultuur of een verre bestemming kennen.”

Oké voor Freud, maar dit alles kun je toch van veel hobby’s zeggen? En toch zijn er geen 34 tv-programma’s over beeldhouwen of fotograferen. “Dat komt omdat koken net iets verder gaat”, antwoordt de psycholoog. “Koken doen we niet meer om een basisbehoefte te dekken, maar voor het pure plezier, net als mode. Maar bij koken spreken we minstens drie zintuigen aan.”

Ik kook, dus word ik graag gezien!

Toch is het vooral de sociale dimensie die verslavend kan werken. Paul De Boeck: “Als Kim Clijsters wint, wordt ze bewonderd maar ze geeft niets tastbaars weg. Als wij lekker gekookt hebben, geven we wél iets tastbaars weg en daarvoor krijgen we zowel dankbaarheid als bewondering in ruil. We kopen als het ware liefde en respect af. We worden graag gezien en eigenlijk is dat alles dat een mens nodig heeft. Juist in deze crisistijd hebben we meer dan ooit behoefte aan warme contacten. Met koken scoor je hoog op de sociale ladder, zelfs als je geen prater of grapjas bent. Alleenstaanden kan ik alleen maar aanraden lid te worden van een kookclubje waarvan de leden om beurten bij elkaar komen eten. Ik denk dat veel mensen kooklessen eerder volgen om meer waardering van anderen te krijgen dan voor hun eigen plezier.”

“We dromen allemaal”

Dat hobbykoks opkijken naar sterrenchefs, is niet abnormaal, meent de professor-hobbykok. “Idolen zijn zo oud als de mensheid. In sport, in mode, in muziek en nu ook in koken vertonen we allemaal imitatiegedrag. Een jongen die een T-shirt van Ronaldo draagt, weet waarschijnlijk dat hij nooit een topvoetballer zal zijn, maar dat belet hem niet daarvan te dromen. Zo ook dromen tal van hobbykoks ervan ooit met een eigen restaurant of bed & breakfast te starten, zelfs al weten ze diep in zichzelf dat ze nooit een professional zullen zijn. En ze schrijven zich massaal in voor koksopleidingen in het volwassenenonderwijs. Misschien kunnen we eens investeren in tv-series over loodgieters, metselaars, bejaardenhelpers of ingenieurs. Wie weet helpen ze de tekorten in deze knelpuntberoepen oplossen!”

Nieuw levensdoel... of uitlaatklep?

Nog méér kookpsychologie is te zien in Julie & Julia, de nieuwe film met Meryl Streep, die deze maand uitkomt in de Belgische bioscopen. Hij vertelt het waargebeurde verhaal van Julia Child en Julie Powell. Julia Child was de eerste Amerikaanse vrouw die een diploma behaalde aan de kookschool Le Cordon bleu in Parijs. Haar passie voor de Franse keuken schreef ze uit in My Life in France, dat in de V.S. uitgroeide tot een cultboek. Ze was een kleurrijke, grappige en excentrieke figuur die in haar populaire tv-uitzendingen mensen als geen ander kon enthousiasmeren.

In 2002 besloot Julie Powell, een jonge vrouw met een gelukkig gezin maar een ongelukkig beroepsleven, zich in een avontuur te storten: in 365 dagen de 524 recepten uit het boek van Julia Child bereiden en haar ervaringen elke dag bijhouden op een blog. Tegen alle verwachtingen in begonnen duizenden internetgebruikers haar belevenissen te volgen. Julia kookte zich een weg uit haar dipje, vond een nieuw levensdoel en schreef er ook een boek over.

In Julie & Julia komen de twee kookheldinnen tot leven in een film gerealiseerd door Nora Ephron (scenariste van Sleepless in Seattle en When Harry met Sally). Amy Adams kruipt met frisse vastberadenheid in de huid van Julie Powell. Meryll Streep vertolkt de veelzijdige rol van de populaire Julia Child. Haar kookpassie heeft nog een andere psychologische grond. Ze kan geen kinderen krijgen en koken is haar uitlaatklep geworden. Hierin kan ze haar energie en haar verdriet afreageren.

Allemaal naar de les!

Op p. 26 leest u het getuigenis van Claudia Allemeersch, één van de hobbykoks uit de VTM-serie De beste hobbykok van Vlaanderen. Sinds 1992 heeft ze een klein fortuin besteed om cursus te volgen in bekende restaurants als Comme Chez Soi, ’t Convent, Maison Vandamme, La Cravache, Pegasus, Bistro Novo of Hostellerie Le Fox. Van sommige betere restaurants wordt gefluisterd dat ze momenteel méér geld verdienen met hun kooklessen dan met hun reguliere klanten.

Een nieuwe trend zijn lessen in kookateliers of kookwinkels. “Het is waar dat we steeds meer cursisten krijgen”, zegt Carlo de Pascale van Mmmmh!, een bedrijfje dat in Antwerpen en Brussel kooklessen op topniveau aanbiedt. “Onze kookruimte in Brussel is pas geopend in 2007, maar we hebben ze al moeten uitbreiden. Zelf ben ik een fervent verdediger van de vrijetijdskeuken. Dit wil zeggen: koken als onthaasting en om jezelf een plezier te doen.”

Stress opbouwen om te ontstressen: als koken op die manier ons leven kan veranderen, is het nog niet zo’n slecht idee... n

(*) Meer lezersreacties op dit thema leest u op pag. 22

Ludo Hugaerts en Gilda Benjamin

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content