Panamarenko’s schatkamer

Toen Panamarenko Antwerpen achter zich liet, kreeg het Museum voor Hedendaagse Kunst zijn huis aan de Biekorfstraat, met de inboedel erin. Een droom voor elke kunstliefhebber. De knap gefotografeerde inventaris geeft een blik voor èn achter de coulissen.

Begin 2003 trok Panamarenko de deur van de Biekorfstraat 2 achter zich dicht, maar het duurde lang voor het huis een vastomlijnde bestemming kreeg.

In een eerste fase werd het geïnventariseerd en ontmanteld, wat zowat een jaar in beslag nam. Het was een titanenwerk: achter de voordeur strekte zich een rijk atelier uit met onafgewerkte projecten, restanten van experimenten, ongeopende post en verder alles waarvan de excentrieke kunstenaar dacht dat het ooit nog van pas zou kunnen komen. Met andere woorden: het huis zat van onder tot boven volgestouwd met schetsen, foto’s, curiosa en gereedschap. Met alles wat de kunstenaar in 33 jaar (van 1970 tot 2003) rond zich verzameld had. Een immense schatkamer die in het boek van Hans Willemse en fotograaf Wim Van Eesbeek schitterend wordt weergegeven. Zij ontdekten de voedingsbodem waarin Panamarenko’s beroemde creaties konden bloeien en groeien of net niet, zoals de achter- en in de steek gelaten projecten bewijzen.

Keurig met pensioen

“Het is 2005 en ik ben 65. Ik ga met alle activiteiten stoppen. Vele groeten.

Panamarenko.”

Met deze kurkdroge fax ging een onconventionele man heel conventioneel, op zijn vijfenzestigste, met pensioen. In de Biekorfstraat heeft zich dus haast zijn hele artistieke leven afgespeeld. Daarom is de inboedel zo interessant: omdat Panamarenko nooit iets weggooide, zat het chaotische huis stampvol inspiratie en transpiratie: onafgewerkte creaties, tandwieltjes, spijkers, ijzerdraadjes en weerstandjes. Insecten van wie de vleugels model stonden voor een of andere wonderlijke vliegmachine. Zelfs de rubberen laars die ooit het uithangbord was van het schoenwinkeltje van zijn moeder, ’t Goliatje. Of een schets van het wilde plan om bovenop zijn huis een helikopterplatform te bouwen.

“Een klein grijs potteke”

Workstation Biekorfstraat is een hommage aan Panamarenko én aan de dapperen die de gigantische inventarisatieklus geklaard hebben. Met gevaar voor hun gezondheid, zo blijkt uit een kattebelletje van de meester zelf: “Pas op met die gereedschapskist, er zit volgens mij nog thorium (*) in. Een klein grijs potteke, maar héél gevaarlijk! Ik denk dat ge dat best nooit opendoet.”

Workstation Biekorfstraat van Hans Willemse & Wim Van Eesbeek – Linkeroever Uitgevers – euro 49,95 – isbn: 978 90 572 0365 7

(*) radioactieve stof die leverkanker en leukemie kan veroorzaken.

Ariane De Borger