Osteodensitometrie

Een osteodensitometrie (of DEXA) wordt ook een botdichtheidsmeting genoemd en dat is exact wat ze doet: de mineraal- dichtheid van onze botten meten.

Wat leert ze ons?

De mineraaldichtheid weerspiegelt de broosheid van onze botten, toont aan of er al dan niet sprake is van osteoporose en geeft een idee van het risico op botbreuken. De leeftijd is daarbij een belangrijke risicofactor en vrouwen na de menopauze lopen een groter risico dan mannen omdat de beschermende oestrogeenproductie bij hen op dat ogenblik stilvalt.

Vergt het onderzoek een voorbereiding?

Neen. De patiënt moet niet nuchter zijn, er wordt geen contraststof gebruikt en het onderzoek vergt geen specifieke voorbereiding. De patiënt hoeft zich in principe ook niet te ontkleden tenzij kledingstukken metaal bevatten. Wie eerder geopereerd werd aan de wervelkolom of ge-wrichten (in het bijzonder iemand met een heupprothese) moet dit wel melden aan de arts.

Zijn er contra-indicaties?

n Zwangerschap

n Bepaalde producten die bij andere onderzoeken worden gebruikt (zoals bariumpap bij een onderzoek van de spijsverteringsorganen of jodiumhoudende producten bij een scintigrafie) kunnen de resultaten verstoren. Daarom moet er na zulke onderzoeken enige tijd verlopen vooraleer een botdensitometrie mag worden uitgevoerd.

Hoe verloopt het onderzoek?

Het volledig pijnloze röntgenonderzoek gebeurt meestal ter hoogte van de heup, de pols of de lumbale wervelzuil. De patiënt ligt op een tafel terwijl het bewegende deel van het toe-stel langzaam over hem beweegt. Het onderzoek duurt 10 tot 20 minuten.

Hoe wordt het resultaat berekend?

Het toestel waarmee dit onderzoek wordt uitgevoerd, is verbonden met een computer die bepaalde scores berekent. De Z-score vergelijkt de waarden met het gemiddelde bij mensen van dezelfde leeftijdsgroep en hetzelfde geslacht, de T-score met de gemiddelden van dertigjarigen van hetzelfde geslacht. Daaruit leidt men af of het botverlies normaal is, klein (osteopenie) of uitgesproken (osteoporose). In dit laatste geval is een behandeling nodig.

Is ze duur?

Een osteodensitometrie kost euro 35,38. Van 1997 tot 1 augustus 2010 werd dit onderzoek niet terugbetaald. Nu gebeurt dit opnieuw: om de vijf jaar en volledig voor:

n vrouwen ouder dan 65 jaar met een familiale geschiedenis van osteoporose (heupfractuur bij een familielid).

n elke persoon met bepaalde medische risicofactoren/aandoeningen zoals patiënten die gedurende meer dan 3 maanden een corticotherapie volgen, kankerpatiënten die een antihormonale therapie volgen of die gemenopauzeerd zijn ten gevolge van de oncologische therapie, patiënten met reumatoïde artritis, vroegtijdige menopauze (<45 jaar).

De diagnose van osteoporose via botdensitometrie is een voorwaarde voor de terugbetaling van bepaalde geneesmiddelen (bifosfonaten). Vandaar dat voor sommige groepen de terugbetaling opnieuw is ingevoerd.

Leen Baekelandt