Opnieuw intiem na prostaatkanker

Prostaatkanker treft niet alleen mannen. De behandeling heeft ook een impact tussen de lakens. Het taboe ebt stilaan weg, nu meer koppels de stilte doorbreken en ook de medische wereld oplossingen aanreikt.

A ls de diagnose prostaatkanker valt, volgt meestal niet alleen een gevecht tegen de ziekte maar in een tweede fase ook een strijd tegen de nevenwerkingen van de behandeling, die de relatie zwaar onder druk zetten. Het man-zijn verandert, omschrijven vele mannen het zelf.

De jongste jaren hebben de manier van opsporen en de verschillende behandelingen een enorme vlucht genomen. Welke therapie de arts voorstelt, hangt heel erg af van de specifieke situatie van de man: zoals zijn leeftijd, verkeert hij in goede conditie, hoe ver is de tumor gevorderd? Het resultaat is een therapie op maat voor de man én zijn partner.

Wat na de behandeling?

“De meeste koppels maken pas na afloop van de behandeling een punt van hun inmiddels overhoop gehaalde seksleven”, vertelt uroloog dr. Thibaut Debacker (ZNA Middelheim). “Twijfel durft de relatie binnensluipen. Erover praten en de verlangens kenbaar maken is enorm belangrijk. Want voor wie dat wenst zijn er wel degelijk oplossingen mogelijk”, weet dr. Debacker. “Al zie ik ook koppels die beslissen dat het voor hen niet meer hoeft. Vaak valt een prostaatingreep bij de man samen met de menopauze van de vrouw, waardoor de behoefte aan seks bij beiden een dipje kent.”

Hulp van erectiemiddelen

Welke behandeling de man ook kiest – operatie, bestraling, hormoontherapie -, de kans op erectieproblemen is groot. “Werd er bij de prostaatoperatie zenuwsparend gewerkt, dan is na verloop van tijd een spontane erectie soms opnieuw mogelijk. Zijn ook de zenuwen weggehaald, dan kan een natuurlijke erectie niet meer”, verduidelijkt dokter Debacker.

Aanpak? Voor beide groepen zijn er medische oplossingen. We beschikken vandaag over een behoorlijk arsenaal middelen om erectiestoornissen aan te pakken. Alles hangt af van wat de man of het koppel wenst. Ejaculeren na een radicale prostatectomie gebeurt niet meer, omdat de prostaat voor de aanmaak daarvan zorgde. Ook dat is wennen.

Erectiemiddelen. Belangrijk om weten is dat erectiepillen niet zomaar een erectie opwekken. De man moet ook opgewonden zijn en lust voelen. Naast de bekende kortwerkende erectiepillen die 10 tot 12 uur werken, zijn er ook langere behandelingen, zoals de weekendpil die twee dagen werkzaam is.

Een nieuwe variant is een erectiepil die dagelijks wordt ingenomen en waardoor vrijen minder gepland moet gebeuren. Bij sommige mannen veroorzaken die kortwerkende pillen immers prestatiedruk, waardoor het net niet lukt. Dan kan een variant die je elke dag inneemt, net zoals een pil tegen hoge bloeddruk, soelaas bieden. Die therapie neemt de druk weg, want vrijen kan opnieuw op elk moment van de dag. Nadeel is dat deze behandeling momenteel nog vrij duur is (€3 per dag) en niet wordt terugbetaald.

Inspuitingen. Bij mannen bij wie ook de zenuwbanen werden verwijderd, kan een erectie alleen tot stand komen via het inspuiten van het hormoon prostaglandine in de penis. Zo’n injectie heeft wel geen impact op het libido of de zin in seks. Dat laatste vinden sommige vrouwen minder fijn, omdat de spuit de erectie veroorzaakt en niet zij. Ongeveer de helft van de mannen die hiermee aan de slag gaan, haakt na verloop van tijd af omdat ze het maar niks vinden.

Terug lustgevoelens

“Lustverlies is een typisch gevolg van hormonentherapie. Het wegvallen van het mannelijke hormoon testosteron verandert heel wat mannen”, waarschuwt dr. Debacker. “Velen voelen zich lustelozer, depressiever, vaker moe, emotioneler. Ook typische menopauzeklachten zoals opvliegers, osteoporose en stemmingswisselingen zijn mogelijk. Blijven sporten is dan heel belangrijk om te voorkomen dat teveel spiermassa ver-loren gaat of spiermassa in vet wordt omgezet.”

Aanpak? Er zijn geen mogelijkheden om het libido weer aan te zwengelen, tenzij door de testosteronproductie weer toe te laten. Wat bij deze kankerbehandeling niet aangewezen is. Als de hormonenbehandeling stopt, kunnen de lustgevoelens ook weer terugkeren.

Niet langer incontinent

Negen mannen op tien worden opnieuw droog ongeveer een jaar na een radicale prostatectomie. Bij gewone alledaagse activiteiten is er geen urineverlies maar bij sommige zware inspanningen kan dat wel eens voorkomen (inspanningsgebonden incontinentie). Er zijn speciaal voor mannen ontwikkelde inlegkruisjes om dit soort kleine lekken op te vangen. Daarnaast zijn er nog andere systemen.

Uitgebreide informatie over de verschillende screeningsmethoden en prostaatkankerbehandelingen vindt u op www.plusmagazine.be/gezondheid

Lotgenotengroep prostaatkanker Think Blue Vlaanderen: www.thinkbluevlaanderen.be en www.facebook.com/TBVlaanderen

Patiëntennetwerkgroep Wij ook: www.wijook.be en 03 338 91 54

Kari Van Hoorick