Oorlog aan de microben!

Vooral onze luchtwegen krijgen het in de winter hard te verduren. Sinusitis, verkoudheid, keelontsteking, bronchitis, griep... het ademhalingsstelsel wordt zwaar op de proef gesteld.

Sinusitis

Dit is... Ontsteking van de neusbijholten. De sinussen zijn holtes in de aangezichts- en schedelbeenderen. We hebben er vier aan elke zijde van de neus: de kaaksinussen liggen onder de ogen (dicht bij de tandwortels), de zeefbeen-sinussen tussen de ogen, de frontale sinussen boven de oogkassen en de wigvormige sinussen achter de frontale sinussen.

De symptomen Een sinusitis kan pijnloos verlopen, maar geeft meestal een drukkende hoofdpijn of pijn rondom de neus en de ogen die verergert wanneer u voorover buigt. Ze gaat gepaard met lichte koorts en een geelgroene afscheiding uit de neus.

De oorzaak Meestal wordt de infectie veroorzaakt door een bacterie (streptokokken, stafylokokken,...). Maar net zo goed kunnen allergieën of afwijkingen in de bouw van de neus een rol spelen bij het ontstaan van een sinusitis.

De behandeling De drukkende hoofdpijn kan verlicht worden door pillen, neusdruppels of ûsprays met een ontzwellende werking, eventueel gecombineerd met pijnstillers. Ook inhaleren met stoom (heet water met kamille of menthol) brengt verlichting. Indien blijkt dat uw eigen afweersysteem de bacteriële infectie niet klein krijgt, kan de arts een antibioticum voorschrijven.

Rhinitis

Dit is... De klassieke neusverkoudheid, de ‘lopende neus’.

De symptomen Uit de neus loopt voortdurend een waterige afscheiding die snuiten noodzakelijk maakt. De huid rondom de neus wordt rood en schraal.

De oorzaak Een virus.

De behandeling Stomen met eucalypthus, kamille of menthol. In de apotheek zijn neusdruppels en ûsprays te koop die het neusslijmvlies doen ontzwellen. Deze mogen echter nooit langdurig gebruikt worden, anders raken uw slijmvliezen eraan gewend en hebt u voortdurend neusdruppels nodig om vrij te kunnen ademen. De schrale neus moet u insmeren met een vette crème om kloofjes te voorkomen. Antibiotica hebben bij virale infecties geen zin!

Verkoudheid

Dit is... Verkoudheid is een algemene benaming die wordt gebruikt voor een acute virale infectie met ontstekingsverschijnselen in neus en keel en waaronder een deel van de hier beschreven infecties (zoals bv. rhinitis) vallen. Een verkoudheid is dan ook één van de meest voorkomende gezondheidsklachten.

De symptomen Een ‘lopende’ of dichtzittende neus, rooddoorlopen ogen, keel-pijn, lichte koorts (maar veel minder hoog dan bij griep).

De oorzaak Een verkoudheid wordt meestal veroorzaakt door rhinovirussen (en daarvan zijn er momenteel meer dan 200 soorten gekend).

Let op: hoewel verkoudheid en griep vaak door elkaar gehaald worden, gaat het wel degelijk om duidelijk verschillende besmettingen.

De behandeling Meestal slaagt onze natuurlijke weerstand er zonder veel moeite in de rhinovirussen in enkele dagen onschadelijk te maken. Hoe beter uw weerstand werkt, hoe sneller dit proces verloopt. Met de eerder beschreven tips kunt u uw weerstand een ruggensteuntje geven. Voorts is de behandeling symptomatisch.

Faryngitis

Dit is... Ontsteking van het slijmvlies van de neus-keelholte.

De symptomen Een faryngitis volgt meestal op een neusverkoudheid. Het is wat artsen ‘een afdalende infectie van de bovenste luchtwegen’ noemen. De symptomen zijn keelpijn (vooral van de achterwand van de keel), een prikkelend gevoel in de keel, slikpijn plus een droge en prikkelende hoest.

De oorzaak Hetzelfde virus als bij een neusverkoudheid.

De behandeling Pijnstilling, vermindering van de zwelling van de slijmvliezen onder meer door een stoombad met kamille, eucalypthus of menthol. Indien nodig behandeling van de prikkelhoest (zie kader Prikkelhoest of slijmhoest, p. 47).

Angina

Dit is... Keelontsteking

De symptomen Een keelontsteking gaat gepaard met keelpijn, pijn bij het slikken, koorts, een droge mond en soms ook een onfris ruikende adem.

De oorzaak Een angina wordt veroorzaakt door een bacteriële of een virale infectie. De arts kan nagaan om welke infectie het gaat door een keeluitstrijkje te nemen.

De behandeling De koorts wordt bestreden met een koortswerend middel (paracetamol, aspirine, ibuprofen,...). Tegen de keelpijn bestaan er ontsmettende en verzachtende pastilles en sprays. Gaat het om een bacteriële besmetting dan kunnen antibiotica voorgeschreven worden. Bij een virale infectie hebben deze echter niet de minste zin. Onnodig of verkeerd gebruik van antibiotica leidt immers tot het ontstaan van resistente bacteriën.

Laryngitis

Dit is... Ontsteking van het strottenhoofd, dat is de plaats in de keel waar de stembanden zich bevinden.

De symptomen Een laryngitis gaat gepaard met een hese, schorre, verzwakte stem en een pijnlijk en hinderlijk gevoel in de keel.

De oorzaak Een acute infectie wordt meestal veroorzaakt door een virus. Dit betekent dat, zoals bij elke aanslepende virale infectie, na enkele dagen een bacteriële bijbesmetting kan optreden.

De behandeling Een eerste raad is, de stem niet te vermoeien en veel te drinken. Inhalaties kunnen eveneens helpen. De keelpijn en het gevoel van algemene malaise kunnen verzacht worden door paracetamol of aspirine.

Tracheitis

Dit is... Ontsteking van de binnenwand van de luchtpijp.

De symptomen Een droge hoest met pijn bovenaan in de borst, achter het borstbeen.

De oorzaak Meestal is de infectie viraal, maar een besmetting met een bacteriële ziekteverwekker is ook mogelijk.

De behandeling Zoals voor alle virale infecties geldt hier in de eerste plaats: de symptomen behandelen (door middel van een koortswerend middel, een zuigtablet tegen de keelpijn, een hoeststiller) en verder gewoon uitzieken.

Griep

Dit is... Griep is een virale infectie van de luchtwegen die veroorzaakt wordt door het influenzavirus.

De symptomen Griep is een acute infectie die heel plots optreedt. De koorts kan oplopen tot 40°C en gaat gepaard met rillingen, een algemeen gevoel van slapte en veralgemeende spier- en gewrichtspijn. Na 3 tot 4 dagen daalt de koorts maar nemen hoesten en niezen toe.

De oorzaak Griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus, een verzamelnaam voor tal van virussen die grofweg ingedeeld worden in 3 groepen: influenza A, B en C. De meestvoorkomende griepverwekkers behoren tot de A-klasse. Elke variant van het virus kan slechts aangepakt worden door specifieke antistoffen.

De behandeling Rusten, drinken en uitzieken. De koorts bestrijden met koortswerende middelen. Rimantadine kan de vermenigvuldiging van het influenza-A-virus remmen en zo de duur van de griepaanval verkorten, voor zover het virus niet resistent is. Preventief kunt u zich laten inenten. Antibiotica hebben enkel zin in geval van bacteriële bijbesmetting.

Bronchitis

Dit is... Ontsteking van het slijmvlies van de bronchiën (de luchtpijptakken).

De symptomen Het meest tekenend is de aanhoudende hoest, die eerst droog is maar na enkele dagen ‘loskomt’, met productie van slijmen. Voorts treden koorts en een algemene malaise op, soms wordt de ademhaling bemoeilijkt waardoor u het benauwd krijgt.

De oorzaak Vaak viraal. Er kan ook een bacteriële besmetting optreden.

De behandeling Tenzij besmetting met een bacterie aangetoond is, hebben antibiotica geen zin. De behandeling bestaat dan uit het verzachten van de symptomen.

Pneumonie

Dit is... Longontsteking (een ontsteking van de longblaasjes).

De symptomen Bij een longontsteking treden in wisselende mate koorts, koude rillingen, benauwdheid, pijn in de borst en hoest op. Deze hoest gaat gepaard met slijmproductie. Een longontsteking is ernstig, ze moet tijdig behandeld worden.

De oorzaak De meest klassieke vorm van pneumonie wordt veroorzaakt door pneumokokken (bacteriën). Maar ze kan ook veroorzaakt worden door andere kleine bacteriën of virussen.

De behandeling In bijna alle gevallen worden antibiotica toegediend. Soms vergt de ademnood de toediening van extra zuurstof. Voor het overige gebeurt de behandeling volledig in functie van de symptomen. Algemeen helpt, om de slijmen gemakkelijker op te hoesten, een stoombad of tapoteren (met de hand loskloppen van het slijm). Tegen een besmetting door pneumokokken kunt u zich desgewenst laten inenten. n

Leen Baekelandt