Oogirritatie zo lost u dat op

Niets zo lastig als pijnlijke ogen en daar lijken vijftigplussers extra gevoelig voor. Is dat werkelijk zo? En wat kunnen we ondernemen om oogirritaties te vermijden of ze zo snel mogelijk te verhelpen?

Zelfs als we leeftijdsgebonden ziektes als glaucoom of macula-degeneratie buiten beschouwing laten, lijkt het wel of vijftigplussers voorbestemd zijn om te sukkelen met de ogen. Bovendien lijken irritaties vaker op te duiken dan vroeger. “Dat klopt”, zegt oogarts Marleen Devriendt van het AZ VUB. “Ze ontstaan vaak omdat er te weinig traanvocht in de ogen terechtkomt en vanaf vijftig krijgen we inderdaad drogere ogen. Dat hangt samen met verschillende factoren en die zijn niet allemaal puur medisch. Omdat we vaker binnenblijven, stellen we ons meer bloot aan de droge lucht van verwarmingstoestellen en airco. We knipperen minder met onze ogen, vooral als we vaak televisie kijken. Daardoor wordt er minder traanvocht aangevoerd en verdampt het ook vlugger. Daar komt nog bij dat ook de veerkracht van de oogleden vermindert en die niet zelden wat naar beneden zakken, wat de ogen nog meer blootstelt aan uitdroging en infecties, onder meer van de traankliertjes. Omdat zo de binnenkant van het onderste ooglid eigenlijk naar buiten komt, kan dat nog een keer irritaties veroorzaken en soms verhardt die zone zelfs als het probleem niet adequaat wordt aangepakt.”

Soms door ziektes of operaties

Ook ziekte kan ertoe bijdragen dat iemand drogere ogen krijgt en dus vlugger oogirritaties oploopt. “Een aantal auto-immuunziektes veroorzaken drogere ogen. Het syndroom van Sjögren bijvoorbeeld. Maar ook mensen die lijden aan reuma kunnen er last van krijgen”, zegt dr. Devriendt.

Ook een chirurgische ingreep kan droge ogen veroorzaken. “Bij een cosmetische operatie om wallen en hangende oogleden weg te werken, worden de oogleden soms te kort gemaakt. Omdat de ogen dan niet volledig gesloten kunnen worden, drogen ze natuurlijk veel sneller uit. En refractieve chirurgie, waarbij het hoornvlies met een laser gekrast wordt om slechtziendheid te verhelpen, kan eveneens droge ogen veroorzaken maar dat gebeurt alleen in héél zeldzame gevallen. Als tijdens de laserbehandeling de zenuwen in het hoornvlies geraakt worden die de toevoer van traanvocht regelen, bijvoorbeeld. Als die zich niet herstellen, sturen ze niet langer het signaal naar de hersens dat er traanvocht moet komen en blijven de ogen droog. Gelukkig is zo’n situatie heel zeldzaam. In de Verenigde Staten lopen er wel wat processen van mensen die zo’n beschadiging opgelopen hebben.”

Simpele remedies

Droge ogen hoeven niet noodzakelijk onoverkomelijke problemen te veroorzaken. Alleen moet tijdig de hulp van een specialist ingeroepen worden. “Heel simpel is het om met kunsttranen de ogen vochtig te houden”, legt dr. Devriendt uit. “De oogarts test dan welke soort vloeistof u nodig hebt. Traanvocht bestaat immers uit water, mucus en vet, waarbij het water het oog hydrateert, de mucus ervoor zorgt dat alle vloeistoffen mooi op het oog blijven plakken en een vetfilmpje de verdamping van het water zoveel mogelijk verhindert. Het is dus belangrijk om te weten wat precies niet of te weinig aanwezig is, zodat dat tekort met aangepaste kunsttranen kan worden aangevuld. In plaats van water wordt wel hyaluronzuur gebruikt, omdat dat minder snel verdampt en het gezichtsvermogen niet beperkt.”

Soms kan een kleine ingreep veel ongemak verhelpen. Zo is het mogelijk met een plug het buisje af te sluiten langs waar het overtollige traanvocht naar neus en keel wordt afgevoerd. Op die manier blijft er meer traanvocht in de ogen. Als blijkt dat zo’n propje collageen goed werkt, kan dat buisje ook helemaal dichtgebrand worden.

Lenzen die geen water nodig hebben

Droge ogen hebben al heel wat mensen ertoe aangezet niet langer lenzen te dragen, omdat die door een tekort aan traanvocht al snel slecht gingen zitten. “Die lenzen hadden een voortdurende toevoer van traanvocht nodig om zuurstofdoorlatend te zijn en dus optimaal te werken, zonder irritatie. Maar de nieuwste generatie contactlenzen is gemaakt van hydrogel silicone en heeft geen water nodig om een maximum aan zuurstof door te laten. We kunnen dus langer lenzen dragen zonder er geïrriteerde ogen aan over te houden”, besluit dr. Devriendt. n

Ariane De Borger