Onze lezers bij de minister met 12 netelige pensioenvragen

De wettelijke pensioenleeftijd ligt momenteel nog op 65 jaar, maar wordt in 2025 opgetrokken tot 66 jaar en 67 jaar in 2030. Een volledige loopbaan bedraagt nog altijd 45 jaar, maar wordt sinds dit jaar niet langer in jaren maar in dagen uitgedrukt. De leeftijds- én loopbaanvoorwaarden om vervroegd (voor de wettelijke pensioenleeftijd dus) met pensioen te kunnen, wijzigen verder tot 2019.Dit alles zorgt ervoor dat heel wat burgers zich vragen stellen over hun carrière en de impact ervan op hun pensioenrechten. Een antwoord op hun vragen kregen onze lezers van minister van Pensioenen Daniel Bacquelaine.Daniel Bacquelaine: Gepensioneerden hebben vandaag al een gunstig fiscaal statuut. Ze genieten van een belastingvermindering, bovenop de gewone belastingvrije som. Bovendien werd in het kader van de tax shift beslist om de belastingschijf van 30% af te schaffen. Wie in die schijf zat (en dat waren vaak gepensioneerden) zal nu aan 25% belast worden.Concreet zullen de inkomsten tussen €8.700 en €12.400 minder belast worden. Pensioenen van minder dan € 1.500 bruto helemaal niet meer belasten, is financieel niet haalbaar. Maar uiteindelijk is de belastingdruk voor iemand die een pensioen van €1.500 heeft niet hoog.Daniel Bacquelaine: Wat precies een zwaar beroep is, moet worden bepaald door de sociale partners. De impact van de zwaarte van het beroep op de pensioenrechten zou op twee manieren kunnen worden vertaald: ofwel zetten die werknemers hun beroepsactiviteit verder en zullen ze recht hebben op een hoger pensioen dan wie geen zwaar beroep heeft uitgeoefend, ofwel gaan ze vroeger met pensioen, maar dit zal in elk geval niet voor de leeftijd van 60 jaar zijn.Daniel Bacquelaine: Het is een feit dat er grote verschillen bestaan tussen de pensioenbedragen naargelang het regime (ambtenaar, werknemer, zelfstandige). Het gaat hier om een historisch verschil dat we nu kunnen aanpakken. We moeten proberen om de pensioenen van de andere werknemers op het niveau van de ambtenarenpensioenen te krijgen. Maar hoe? Het werknemerspensioen wordt berekend op basis van het verdiende loon. De werkgever zal niet plots het dubbele van het loon uitbetalen. Daarom is de tweede pijler (groepsverzekering) nodig. Een ander probleem is dat de zorgsector, en ook heel wat kmo's in de privésector, niet over een echte tweede pijler beschikken.Daniel Bacquelaine: Momenteel onderzoekt mijn kabinet op welke manier we de verdere verspreiding van het aanvullend pensioen kunnen stimuleren. We gaan in elk geval voorstellen doen die de volgende maatregelen bevatten:Naast het vrij aanvullend pensioen zal het voor zelfstandigen (VAPZ) mogelijk worden om als fysieke persoon een aanvullend tweedepijlerpensioen op te bouwen. De voordelen en beperkingen zullen dezelfde zijn als die van het aanvullend pensioen voor zelfstandigen als bedrijfsleider.Het zal voor werknemers mogelijk worden om vrij (dus niet in het kader van een groepsverzekering) een aanvullend tweedepijlerpensioen op te bouwen. Dit zal worden gefinancierd door bijdragen die door de werkgever van het loon van de werknemer worden afgehouden. De werknemer zal zelf vrij kunnen beslissen, binnen bepaalde limieten, hoeveel als bijdrage van zijn loon wordt afgehouden. De fiscale voordelen zullen dezelfde zijn als die welke gelden voor bijdragen die worden gestort in het kader van het aanvullend pensioen ingesteld door de werkgever (de groepsverzekering).Daniel Bacquelaine: Als je met pensioen gaat en je werkt nog verder, hier in een deeltijdse job, moet je de inkomensgrenzen respecteren en bouw je geen pensioenrechten meer op. Voor jou zou het deeltijds pensioen een oplossing kunnen bieden in de toekomst. De invoering staat op de agenda van de regering en is voorzien op de planning van de pensioencommissie, die bestaat uit vertegenwoordigers van vakbonden, werkgevers en regering.Het deeltijds pensioen zal werknemers toelaten om, vanaf een bepaalde leeftijd, een deel van hun pensioen op te nemen en deeltijds verder te werken. Zo blijf je pensioenrechten opbouwen terwijl je minder werkt. Ik hoop de nodige wetteksten klaar te hebben tegen 2016, zodat het systeem in werking kan treden vanaf 2017.Daniel Bacquelaine: Het deeltijds pensioen zal niet concurreren met het tijdskrediet. Je kan een tijdskrediet einde loopbaan met uitkering nemen vanaf 60 jaar.Het deeltijds pensioen zal iets later in de loopbaan plaatsvinden. Je zal het deeltijds pensioen ten vroegste kunnen opnemen wanneer je aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden voor het vervroegd pensioen voldoet (zie tabel). Het pensioenbedrag dat de werknemer zal ontvangen, zou hoger kunnen zijn dan de RVA-uitkering die hij in het kader van tijdskrediet ontvangt.Daniel Bacquelaine: Het vervroegd pensioen is fors gewijzigd sinds 2012. De regering Di Rupo voorzag al een verhoging van de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden tot 2016. De regering Michel heeft deze hervorming verdergezet tot 2019. Maar ook nu zijn er overgangsmaatregelen voor wie dicht bij een pensionering stond:wie in 2016 minstens 59 jaar is, zal maximum één jaar extra moeten werken in vergelijking met de voorwaarden van 2016 ;wie in 2016 57 of 58 jaar is, zal maximum twee jaar extra moeten werken in vergelijking met de voorwaarden van 2016 ;wie in 2016 55 of 56 jaar is, zal maximum drie jaar extra moeten werken in vergelijking met de voorwaarden van 2016.Eens je aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden voor het vervroegd pensioen voldoet, wordt dit recht vastgeklikt en kan je dit niet verliezen door je pensioen uit te stellen.VOORBEELD. In 2016 is Florent 60 jaar en heeft hij 38 loopbaanjaren op de teller. Volgens de oude regels kon Florent met vervroegd pensioen gaan op 62 jaar als hij 40 loopbaanjaren kon bewijzen: in 2018 dus. De nieuwe voorwaarden voorzien echter dat je in 2018 pas met pensioen kan gaan als je 63 jaar bent en 41 loopbaanjaren bewijst (zie tabel). Volgens de nieuwe regels zou Florent moeten wachten tot hij 64 jaar is en 42 loopbaanjaren heeft om vervroegd met pensioen te gaan. De overgangsmaatregelen voorzien daarentegen dat hij maar één jaar extra zal moeten werken. Hij zal dus met pensioen kunnen gaan op 63 jaar.In de publieke sector zijn deze overgangsmaatregelen van toepassing op het cumulatieve effect van de verstrenging van de loopbaanvoorwaarden voor het vervroegd pensioen en de afschaffing van de diplomabonificatie voor de loopbaanvoorwaarde voor het vervroegd pensioen.Daniel Bacquelaine: We hebben een belangrijke maatregel genomen voor mensen met een gemengde loopbaan. Sinds 1 juni van dit jaar mag het minimumpensioen dat ze toegekend krijgen niet lager zijn dan het minimumpensioen als werknemer. Dankzij deze verhoging ontvangt een aantal gepensioneerden tot € 100 meer per maand. De maatregel geldt voor 157.000 gepensioneerden.In de toekomst zal het puntensysteem ons toelaten tot een grotere harmonisering van de pensioenen te komen. Je zal punten krijgen, ongeacht het stelsel waarin je hebt gewerkt. Op het einde worden al die punten samengeteld en vermenigvuldigd met de waarde die een pensioenpunt heeft op het moment dat je met pensioen gaat. Het puntensysteem zal de grootste verschillen van het huidige pensioensysteem oplossen.Daniel Bacquelaine: Als je als zelfstandige een vrijstelling van bijdragen hebt gekregen, tellen die jaren niet mee voor je pensioenberekening. Minister Borsus van zelfstandigen en kmo's heeft beslist dat zelfstandigen vanaf 2015 een regularisatiebijdrage kunnen betalen om toch een pensioen te kunnen krijgen, eventueel voor een beperkt aantal kwartalen.Zij kunnen daarvoor nu al hun sociaal verzekeringsfonds contacteren. De zelfstandige moet de regularisatiebijdrage binnen de vijf jaar na de beslissing van de Commissie betalen. Maar hij kan bij zijn sociaal verzekeringsfonds per aangetekende brief een nieuwe termijn van vijf jaar aanvragen.Om er zeker van te zijn dat de zelfstandigen op de hoogte zijn van hun rechten, zullen er informatiebrieven worden verstuurd. Verder willen we ook absoluut de systemen harmoniseren. We weten dat almaar meer mensen een gemengde loopbaan zullen hebben. Ik heb het dan over de berekening van het pensioen en de behandeling van het pensioendossier, maar ook over de informatie die toekomstige gepensioneerden krijgen. Met My-Pension zal je via één kanaal een volledig overzicht krijgen van je loopbaan in de drie stelsels.Daniel Bacquelaine: Het is inderdaad zo dat als een werknemer na zijn pensionering beslist om een beroepsactiviteit uit te oefenen, hij hiervoor geen nieuwe pensioenrechten meer opbouwt. Dit zal niet meer zo zijn bij de invoering van het deeltijds pensioen. Maar voor wie volledig met pensioen gaat en nog bijverdient, zal dit niet veranderen.Iets anders nog: in het regeerakkoord staat een maatregel voor wie langer werkt dan 45 jaar. Momenteel kan je je pensioen niet verhogen door bijvoorbeeld 48 jaar te werken. Als het regeerakkoord wordt uitgevoerd, zal dat wél mogelijk zijn.Daniel Bacquelaine: Er golden inderdaad twee termijnen van vijf jaar. Om te beginnen is er de termijn voor de berekening van het pensioenbedrag. De regering Di Rupo heeft die doen stijgen van vijf naar tien jaar voor personen die jonger waren dan 50 jaar op 1 januari 2012. Voor de anderen werd de termijn van de laatste vijf jaar behouden. Bij loontrekkenden wordt het loon van de ganse loopbaan in aanmerking genomen.De andere termijn van vijf jaar is die van de minimumloopbaan in de publieke sector om recht te hebben op een pensioen in dit stelsel. Het regeerakkoord voorziet de afschaffing van deze termijn en de toekenning van een pensioenrecht in de publieke sector, ongeacht de duur van de loopbaan, dus ook als je maar twee of drie jaar in dit stelsel hebt gewerkt.De termijn van 40 of 42 jaar slaat op het vervroegd pensioen. Net als voor loontrekkenden en zelfstandigen moeten ook ambtenaren een minimum aantal loopbaanjaren kunnen voorleggen om recht te hebben op een vervroegd pensioen (zie tabel).Daniel Bacquelaine: De diplomabonificatie voor ambtenaren is enkel afgeschaft - met uitgebreide overgangsmaatregelen - wat de loopbaanvoorwaarde voor het vervroegd pensioen betreft. Op het vlak van de pensioenberekening is er niets gewijzigd.ANNEMIE GODDEFROY EN JOCELYNE MINET - FOTO'S FRANK BAHNMULLER