Onder uw eigen bananenboom

Etienne De Cauwer toverde zijn relatief kleine tuin in Londerzeel om tot een exotische oase waar je je in Thailand waant. Welkom in een stukje België waar bananenbomen en palmen thuis zijn!

De woning van Etienne (53) en Ria (52) De Cauwer bevindt zich in een verkaveling zoals er in België honderden zijn. Met een oppervlakte van 7,26 are kun je hun tuin niet eens groot noemen. En toch: wie hier voor het eerst komt, wrijft zich de ogen uit. Een zithoek van teakhout geniet van de schaduw van bananenbomen in volle grond. In een vijver zwemmen koikarpers en tussen de palmen straalt een minipagode rust uit. De sfeer is een mix van Max Havelaar, Thailand en Indiana Jones.

De passie voor subtropische en exotische planten startte bij het echtpaar dertig jaar geleden, toen ze begonnen te duiken in de warme wateren rond de Nederlandse Antillen, Thailand, Kenia, Zanzibar en de Seychellen. “Ik wilde iets van die junglesfeer in mijn tuin krijgen”, zegt Etienne. “In Nederland zag ik een tuin met planten die de eigenaar rechtstreeks uit Thailand liet komen. Ik was meteen verkocht. Daarna heb ik uren doorgebracht in de bibliotheek van de Nationale Plantentuin. Daar vond ik het geheim: in ons klimaat moet je kiezen voor exotische soorten die in tropische landen groeien op een hoogte tussen 1500 en 2000 meter. Die zijn bestand tegen koude en moeten dus ook bij ons kunnen overleven. Zo zijn kokospalmen bij ons (nog) niet haalbaar, maar er zijn massa’s palmsoorten die wel tegen vorst bestand zijn.”

Zelfs gevoelige soorten overwinteren nu buiten

Veertien jaar geleden begon het echtpaar met de heraanleg van hun tuin. Ze gingen op zoek naar de soorten waarover Etienne informatie in de Nationale Plantentuin had gevonden. Planten in volle grond combineerden ze met meer vorstgevoelige soorten in talloze kuipen en potten.

“Van bij het begin hebben we in de winter elke dag de weersvoorspellingen gevolgd. Wordt er echte vorst aangekondigd (daarmee bedoel ik dat het ook overdag gaat vriezen), dan halen we de potten en kuipen in de garage en pakken we de bananenplanten in met stromatten tot ongeveer 1,5 m hoog. Zodra de vorst ophoudt, brengen we alles weer naar buiten en verwijderen we de stromatten. Welnu, dankzij de opwarming van het klimaat hebben we ons de jongste winters die moeite kunnen besparen, op enkele uitzonderlijke vriesdagen na. De vorige winter konden zelfs gevoelige soorten als de cycaspalm en het palmgras (Setaria palmifolia) de hele tijd buiten blijven. Dat is goed, want planten die binnenshuis overwinteren worden vaak veel gevoeliger voor aantasting door bladluizen of rode spint.”

De bananenboom is altijd jong

De veeleer kleine voortuin van het gezin De Cauwer geeft meteen de toon aan. Een anker symboliseert de liefde van de bewoners voor zeereizen en de onderwaterwereld. De planten suggereren de overgang van inheems naar uitheems. De spar en de door kikkers en salamanders bewoonde poel met bloeiende lisdodden en kalmoes behoren duidelijk tot het gematigde klimaat, maar de vier verschillende bamboesoorten verwijzen al naar tropische streken. Nog meer symboliek: één van die soorten, de Fargesia, vormt het hoofdvoedsel van de panda’s.

In totaal heeft Etienne liefst zestig verschillende bamboevariëteiten aangeplant. Lage en hoge soorten, breed- en smalbladige, zwarte, groene en gestreepte stengels, groene en bonte bladeren,... De meeste groeien van nature in Thailand, China en Indochina. In Londerzeel dienen ze als haag en als afscherming van perken en intiemere hoekjes. Hun uitbundige groei schept een onmiskenbaar junglegevoel, maar tegelijk heeft Etienne zich ingedekt tegen klachten van de buren. De wortels van de bamboeplanten krijgen absoluut geen vrij spel (zie het kaderstuk Let op de zon én de bamboe) en eens per jaar snijdt hij alle stengels af tot drie meter hoogte. Zo komt ook de zon nog voldoende aan bod!

In de achtertuin wordt de tropische illusie compleet. Exotische en subtropische planten staan in vrij strakke perken geschaard rondom een zithoek van teakhout en gevlochten stoelen. Bananenbomen in volle grond en palmsoorten in potten zorgen voor schaduw. Eén van de vier bananenbomen is een soort die vruchten draagt, de Musa basjoo sachaliniensis. “Het zijn kleine banaantjes en ze zijn helaas niet eetbaar, maar als optisch effect kunnen ze tellen”, vertelt Etienne. “Het jaar nadat ze vruchten heeft gedragen, sterft deze soort af. Als ik dan de stam tot op de grond afsnijd, verschijnen er twee tot vier nieuwe scheuten die in een ijltempo (2 tot 3 jaar) volwassen bomen worden en vruchten krijgen. Het geeft het gevoel alsof onze bananenboom eeuwig jong blijft. Al die groeikracht vereist wel flink wat bemesting: gedroogde koemest, verteerde paardenmest en compost.”

Natuurlijke waterzuivering

In volle grond gedijen hier papyrus, gember en ongewone varens zoals de vogelnestvaren. In kuipen staan citroenboompjes (met eetbare vruchten), palmgras, meerdere palmen en ook twee kleinere bananensoorten. De bergbanaan (Ensete ventricosum Maurelli) heeft rode reuzenbladeren, terwijl de dwergbanaan (Musella lasiocarpa, ook Chinese lotusbanaan genoemd) een spectaculaire bloem ontwikkelt.

Nog meer show is afkomstig van de grote violette bloemen van Agapanthus en van een tiental soorten Canna (Indisch bloemriet). Dit is een uitbundig groeiende, subtropische knolplant met gekleurde bladeren en gele, rode, oranje of witte bloemen. Gewoontegetrouw haalt Etienne de knollen in de herfst nog altijd uit de grond om ze droog te laten overwinteren in de garage, maar hij stelt zich meer en meer de vraag of dat nog wel nodig is.

Als bezoeker ben je al lang niet meer verwonderd wanneer je tussen de beplanting een stenen minipagode, Balinese lantaarns en een vijver met koikarpers ontdekt. De reigers worden hier afgeschrikt door een rand van bielzen met moerasbeplanting en door een roodgespoten reiger van plastic. In de winter worden de kostbare vissen beschermd door een net. Het vijverwater wordt op natuurlijke wijze gezuiverd door waterhyacinten en door een slim pompsysteem dat het door twee vaten met lavastenen stuwt. De randbeplanting blijft in dezelfde sfeer. De Thalia dealbata is een subtropische rietsoort met blauwgrijs loof en paarse bloemen, terwijl de taroplant (Collocasia espulenta) opvalt met haar reuzenbladeren die lijken op olifantenoren. Beide soorten hebben het gezelschap van papyrusplanten, moerasaronskelken, pijlkruid, waternavel en kalmoes.

Binnenkort lotussen en kokospalmen?

De vijver zou recht uit de Thaise rimboe kunnen komen en dat geldt ook voor de verrassende paalhut in een hoek van de tuin. “Dat is een speelhuisje in Aziatische sfeer, voor de kleinkinderen. En wanneer dan ook nog de tuinverlichting brandt op een warme zomeravond, weten we waarom we nu minder vaak de behoefte voelen om op het vliegtuig naar Bangkok te stappen!”

Meer en meer particuliere tuinbezitters beginnen te beseffen dat de klimaatopwarming kansen biedt om hun tuin een groter vakantiegevoel te geven. “Toch blijft voorzichtigheid geboden. Onze winters worden weliswaar zachter, maar we hebben nog altijd niet voldoende warme zonuren om lotusbloemen en echte kokospalmen te kweken. Ik ken mensen die vorig jaar een bougainvillea in volle grond tegen een muur op het zuiden uitgeplant hebben. Door de klimaatopwarming hoopten ze dat de plant onze winter zou overleven en deze zomer een muur vol bloemen zou opleveren zoals aan de Azurenkust of op Capri. Dat is helaas niet gelukt, de plant was in maart morsdood. Er is dus al veel mogelijk, maar nog niet alles!” n

Etienne en Ria De Cauwer houden een opentuindag op zondag 24 augustus van 10 tot 18 uur (toegang euro 1). Adres: Hageveld 21, 1840 Londerzeel.

Ludo Hugaerts – Foto’s: Bastin & Evrard

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content