Nog iemand een bordje wormen?

Sinds december mogen in ons land insecten en larven worden verkocht die bestemd zijn om op te eten. Ze zijn veel gezonder dan een steak, bevatten een goudmijn aan proteïnen, micronutriënten en omega 3- en 6-vetzuren.

In avonturenfilms ziet u de scène regelmatig opduiken: de held van het verhaal bereikt een dorp middenin de jungle, waar hij een walgelijke portie rupsen of grote kevers met lange, trillende poten krijgt voorgeschoteld. Toch bevat deze karikatuur een grond van waarheid. Insecten maken deel uit van het traditionele voedingspatroon van heel wat bevolkingsgroepen, op zowat alle continenten, met uitzondering van Europa en Noord-Amerika. Krekels, sprinkhanen en andere insecten maken geen deel uit van onze eetcultuur.

Een (voedings)profiel om van te dromen

Toch is de steak op uw bord vervangen door insecten in menig opzicht interessant. Ze zijn niet alleen erg ecologisch en duurzaam (zie p. 58), ze scoren ook uitstekend wat betreft hun voedingswaarde. “Insecten bevatten drie- tot vijfmaal meer proteïnen dan eenzelfde hoeveelheid vlees”, bevestigt de professor Frédéric Francis van de afdeling Functionele en evolutieve insectenkunde van de universiteit van Luik (Gembloux Agro-Bio Tech). “Ook de aanwezigheid van micronutriënten, meer bepaald mineralen, is opmerkelijk.” Naargelang de soort bevatten ze grote hoeveelheden ijzer, calcium, fosfor, zink... Beter nog: deze stoffen zijn over het algemeen aanwezig in een biologische vorm die het menselijk organisme makkelijk kan opnemen.

Eetbare larven, hoewel bijzonder vet, vertonen een interessant lipidenprofiel: ze bulken van de onverzadigde vetzuren en leveren met alle gemak de dagelijks aanbevolen hoeveelheid omega 3- en 6-vetzuren. “Bij tal van insecten is er helemaal geen sprake van cholesterol, anderen bevatten er heel weinig”, voegt professor Francis eraan toe. “Dat komt omdat insecten deze sterolen gewoonweg niet produceren. En dat maakt hen als voedingsmiddel erg geschikt.”

Bovendien zijn de diertjes makkelijk verteerbaar, net als soja en peulvruchten. Redenen genoeg dus om voedingsdeskundigen hardop te doen dromen. Zelfs chitine, de stof waaruit het pantser van insecten is opgebouwd, is heel goed verteerbaar.

0,1% van de insecten is eetbaar

Toch kunt u niet zomaar alles wat door uw tuin kruipt of vliegt in de pan gooien. Vandaag zijn er ongeveer 2.000 insectensoorten eetbaar bevonden, op de 2 miljoen soorten die gekend zijn. Momenteel is dus slechts één op duizend insectensoorten geschikt voor consumptie. Sommige insecten bezitten een natuurlijk afweersysteem om hun belagers af te schrikken en zijn zeer giftig. Of ze hebben een bijzonder onaangename smaak.

Maar als een insect als eetbaar wordt bestempeld, kunt u het meestal in zijn geheel verorberen. “Het is een beetje zoals bij garnalen: sommigen mensen eten ze volledig op, anderen verkiezen de schaal te verwijderen.” Op één ding moet u wel letten: u moet ze voldoende koken. Net bij als andere dieren, bevatten ook de ingewanden van insecten een aantal micro-organismen die ziekteverwekkend kunnen zijn en vernietigd moeten worden door ze te koken.

Maar zijn insecten ook lekker? “Hun smaak is erg verschillend. Zo heeft gebakken of gefrituurde veld-sprinkhaan exact dezelfde smaak als het vel van gebraden kip. De krekel smaakt een beetje als bacon, wat gerookt dus. Terwijl meelwormen dan weer naar gedroogd fruit smaken. Afhankelijk van welk insect u eet, is de smaak meer of minder uitgesproken.”

De eerste hap

Nu nog de stap zetten. “We hebben een onderzoek gedaan waarbij we mensen voorstelden om insecten te eten. Twee op de drie stemden er mee in en waagden het een insect in hun mond te steken. Maar er moet een grens worden overwonnen.

Het dier in zijn geheel serveren maakt het er niet makkelijker op. Daarom doen wij in Gembloux onderzoek naar de manieren om insecten te verwerken tot minder herkenbare vormen, zoals poeders, brood, beschuiten, sauzen. We hebben bijvoorbeeld hamburgers gemaakt die 50% insecten bevatten. Ze werden op een degustatie best lekker en aanvaardbaar gevonden!”

Maar ook als u er uw neus voor optrekt, ontsnapt u niet aan het eten van insecten. Zonder het te weten hebt u er vast al van geproefd. De rode kleurstof E120, die zeer veel wordt gebruikt in de voedingsindustrie, wordt gemaakt van karkassen van cochenilles. En in elk plantaardig product – van tomatensap over fruit tot gehakte spinazie – worden sporen of resten getolereerd van insecten die per ongeluk aanwezig zijn.

Nicolas Evrard – Foto’s: Guy Puttemans