Nieuw licht op de middeleeuwen

De middeleeuwen staan bekend als een donker tijdperk. In Brussel rekent de tentoonstelling Reizen door de middeleeuwen af met. de clichés over deze periode.

Na de val van het Romeinse Rijk wordt Europa ondergedompeld in eeuwen van achteruitgang, verval en vele oorlogen. Zo hebben we het vaak geleerd in de geschiedenisles. Maar het leven viel niet stil na de Romeinen. Integendeel, de vroege middeleeuwen waren een zeer dynamische periode, zegt Mark Janssens van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Tal van historische bronnen en artefacten bewijzen dat er in dit tijdvak veel uitwisselingen en contacten waren.

MIGRATIE EN KLIMAAT

“Eigenlijk vertoonde de periode tussen het jaar 300 en 1000 veel overeenkomsten met de huidige tijd. Er was veel migratie, culturele uitwisseling en het manifesteren van een eigen identiteit werd belangrijk. Er deden zich ook klimaatveranderingen voor”, aldus Janssens. Binnen het Romeinse Rijk bestond een grote diversiteit. Tal van volkeren hadden hun eigen tradities en begonnen zich te verplaatsen: de Avaren, Byzantijnen, Visigoten, Franken, Merovingers, Egyptenaren en Vikingen. Via de tentoonstelling leer je ze allemaal kennen.

Zo loop je bij het binnenkomen recht naar de eerste eyecatcher: een replica van een Merovingische boerderij. Je wordt 1.500 jaar terug in de tijd gekatapulteerd en ontdekt via Merovingische objecten die werden opgegraven bij Broechem en Grez-Doiceau hoe onze voorouders leefden. Het gaat om sieraden, perkamenten manuscripten met runentekens, gouden Byzantijnse munten en Koptisch textiel. Ze tonen aan dat ook in die periode handel over grote afstand bleef bestaan.

GRAFKAMER VAN EUPHEMIA

Religie, afkomst, status, geslacht en leeftijd waren in de vroege middeleeuwen belangrijke factoren in de ontwikkeling van een eigen identiteit. Ze kwamen tot uiting in de begrafenisrituelen en grafgiften. Een blikvanger daar is de grafkamer van de Egyptische mummie Euphemia uit de zesde eeuw na Christus. De borduurster, zoals ze bekend staat, werd opgegraven door een Franse archeoloog en is sinds 1901 in het bezit van het Brusselse museum. Vorig jaar werd ze volledig gerestaureerd en nu is ze een pronkstuk binnen de tentoonstelling. Euphemia is zo goed als intact. Ook haar grafobjecten zijn te zien, net als die uit het graf van goudsmid Kolluthos en zijn vrouw Tisoa.

En wie kent er niet de Vikingen? Vanaf de achtste eeuw vormden ze de belangrijkste zeemacht in het Westen. Waren het plunderaars die met hun rooftochten onze contreien onveilig maakten? Of is dat beeld niet helemaal juist? Een replica van een Vikingboot op ware grootte leidt je binnen in hun wereld. De tentoonstelling is een project van de Europese Unie en liep eerder in Bonn, Amsterdam en Athene. Telkens worden lokale accenten toegevoegd.