Nalaten en schenken aan een goed doel of vriend

Vanaf 1 juli 2021 kan je in Vlaanderen voordeliger een goede vriend en een goed doel begunstigen. Maar wie een duolegaat liet maken, laat zijn testament best herbekijken.

Het duolegaat zorgt voor een fiscale win-win. Via deze combinatietechniek kan je nalaten aan een goed doel én aan een verre erfgenaam of vriend die daar normaal veel erfbelasting op betaalt, waardoor hij/zij netto veel meer overhoudt. Het goede doel betaalt bij een duolegaat immers de erfbelasting van die verre erfgenaam of vriend aan het gewone tarief, maar betaalt een gunsttarief op het eigen deel. Het is uiteraard de bedoeling dat het goede doel er ook voldoende aan overhoudt. De techniek is een schot in de roos, maar levert vanaf 1 juli enkel nog in het Brusselse en het Waalse gewest een fiscaal voordeel op.

GEEN VOORDEEL MEER IN VLAANDEREN

Op het moment dat we dit schreven, was de wet nog niet helemaal ingeblikt, maar het voorontwerp van het Vlaams decreet werd goedgekeurd. Dat schaft het fiscale voordeel van duolegaten af voor overlijdens na 30 juni 2021. In de plaats komt enerzijds het onbelast schenken en nalaten aan een goed doel en anderzijds de vriendenerfenis. Vanaf 1 juli 2021 geldt er in Vlaanderen ook geen fiscaal voordeel meer meer voor testamenten met een duolegaat. Heb je in het verleden zo’n testament laten opstellen, ga dan snel bij de notaris langs om dit te herzien.

WAT ALS JE JE TESTAMENT NIET AANPAST?

Want wat gebeurt er als je je testament met duolegaat ongewijzigd laat? We vroegen het aan notaris Carol Bohyn, woordvoerder van Notaris.be. “Woon je in Vlaanderen en laat je je testament met duolegaat ongewijzigd, dan zal het een andere uitwerking krijgen dan je beoogde of niet meer uitvoerbaar zijn. Laat je het duolegaat in je testament staan, dan moet het goede doel nog altijd zowel de eigen belasting als de erfbelasting van de verre erfgenaam of vriend betalen. Aan die verplichting in het testament verandert het Vlaamse decreet niets. Maar de fiscaliteit – die een Vlaamse bevoegdheid is – verandert wel. De belasting van de verre erfgenaam of vriend ligt voortaan veel hoger, omdat bij overlijdens na 30 juni 2021 de belastbare grondslag anders wordt berekend. De kans is dan groot dat het goede doel meer erfbelasting moet betalen dan de waarde die het ontvangt. In dat geval zal het goede doel het legaat verwerpen”, waarschuwt Bohyn. “Het deel dat voor het goede doel bestemd was, zal dan afhankelijk van wat in je testament bepaald was, aan iemand anders toekomen. Dat kan een wettelijke erfgenaam zijn of iemand die jij in je testament hebt aangeduid. De verre erfgenaam of vriend krijgt zijn deel, maar betaalt daar het normale, hoge belastingtarief op.”

ONBELAST NAAR HET GOEDE DOEL

“Vandaag zijn er weliswaar gunsttarieven voor goede doelen, maar ze moeten toch belasting betalen op een nalatenschap of schenking. In Vlaanderen is dat 8,5% erfbelasting en 5,5% schenkbelasting. Maar vanaf 1 juli 2021 zullen giften en legaten aan goede doelen in Vlaanderen niet meer worden belast”, licht Carol Bohyn toe.

DE VRIENDENERFENIS

Nieuw vanaf 1 juli is ook de vriendenerfenis. Carol Bohyn: “Aan een verre erfgenaam of een vriend kan je in Vlaanderen vanaf 1 juli 2021 een vriendenerfenis nalaten. Tot 15.000 euro betaalt de vriend dan slechts 3%. Dat is hetzelfde tarief als voor de eerste schijf bij erfgenamen in rechte lijn. Of een korting van maximaal 3.300 euro. Bedraagt de erfenis meer dan 15.000 euro, dan loopt het tarief op de volgende schijven wel nog op tot 55% (zie tabel). En je moet natuurlijk een testament maken waarin je die vriend begunstigt. Dit mag een notarieel of een eigenhandig testament zijn. Je mag één vriend begunstigen of het bedrag van 15.000 euro opdelen onder meerdere vrienden.” Je kan dus best je testament met duolegaat wijzigen en de vriend en het goede doel apart begunstigen.

UITKIJKEN VOOR RESERVATAIRE ERFGENAMEN

Het is best mogelijk dat je tijdens je leven heel wat hebt geschonken aan vrienden of goede doelen, maar dat je ook reservataire erfgenamen hebt – je echtgeno(o)t(e) en je kinderen -, die in elk geval recht hebben op een deel van jouw nalatenschap. Bij je overlijden wordt je nalatenschap opnieuw samengesteld. Er wordt dan niet enkel gekeken naar wat er vandaag nog over is, vroegere schenkingen worden er fictief bijgeteld. Van deze wedersamengestelde nalatenschap krijgen je kinderen en je partner in principe hun reservataire deel. En dan kan het gebeuren dat vroegere schenkingen aan vrienden wel eens te groot blijken geweest. Je kinderen of partner kunnen voor de rechtbank dan hun reservataire deel opeisen. Wat betekent dat je vriend of het goede doel, aan wie jij tijdens je leven hebt geschonken, misschien een stuk moet teruggeven. Heb je geen kinderen of huwelijkspartner, dan kan je onbeperkt schenken aan wie je wil.