Mogen fietsers echt alles?

Dure auto's en dito verzekeringen, ellenlange files, het openbaar vervoer dat het meer dan eens laat afweten... Meer en meer Belgen kiezen voor de fiets (we leggen dagelijks meer dan één miljoen trajecten met de fiets af, weet de FOD Mobiliteit). In de grote steden is dat niet altijd evident. Automobilisten ergeren zich als fietsers rechts door het rood rijden, wat trouwens soms mag. En fietsers ergeren zich als automobilisten hen weer eens niet doorlaten in een eenrichtingsstraat. De weg is en blijft een bron van stress. Nochtans zijn fietsers weggebruikers zoals alle andere, met rechten en plichten.Benoît Godart, woordvoerder van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) en Peter Wiels, woordvoerder van de verzekeringskoepel Assuralia, antwoorden op een aantal prangende vragen.Mag je met je fiets door een voetgangerstunnel rijden? "Hangt ervan af welk verkeersbord er voor de tunnel staat", legt Benoît Godart uit. "Bord F51, waarop een persoon staat afgebeeld die een trap afdaalt, wijst er gewoon op dat het om een voetgangerstunnel gaat, zonder dat er een bijzondere toelating of verbod geldt. Om te weten wat mag en wat niet, moeten fietsers naar de andere borden kijken. De borden C11, D11, en F99 of F103 zonder fietssymbool, verbieden fietsers om de voetgangerstunnel in te rijden. Staat er een bord D7, D9, D10, en F99 of F103 met een fietssymbool, dan mogen ze dat wel."Begin 2012 veranderde de wet, waardoor fietsers op sommige plaatsen rechtsaf mogen slaan of rechtdoor rijden aan een rood licht. Dat is het geval aan kruispunten waar een bord B22 of B23 staat. Maar werkt dit? "Het is zeker geen vrijgeleide voor fietsers om systematisch door het rood licht te rijden", preciseert Benoît Godart. "Enkel op welbepaalde plaatsen is het toegestaan. Het BIVV maakte voorbehoud bij deze maatregel, precies omdat hij niet overal wordt toegepast. Sommige fietsers zijn dan al snel geneigd om overal vlotjes rechts af te draaien, ook waar dat niet mag (en dat is op het merendeel van de kruispunten). Maar het Brussels gewest heeft in 2012 het BIVV gevraagd de test te doen en er bleek geen veiligheidsprobleem te zijn. Sindsdien is het aantal kruispunten met een B22 of B23 verkeersbord uitgebreid, maar er kwam nog geen nieuwe evaluatie."Ook op de fiets is alcohol uit den boze. "De wegcode scheert fietsers en autobestuurders over dezelfde kam als het op alcoholgebruik aankomt. De sancties zijn navenant", waarschuwt Benoît Godart. Een blik op artikel 34 van de Wegcode (alcoholopname en dronkenschap) leert ons dat 0,5 tot 0,8g alcohol per liter bloed wordt bestraft met een geldboete van €25 tot €500. Boven 0,8g bedraagt de boete €200 tot €2.000. Die bedragen moet je met zes vermenigvuldigen als je rekening houdt met de opcentiemen. Zo betaal je bij een boete van €50 in werkelijkheid €300. Word je binnen de drie jaar opnieuw betrapt, dan verdubbelt de straf.De kopman van een groep fietsers kijkt even achter zich om de groep iets toe te roepen en rijdt een voetganger aan. Wat gebeurt er als twee zwakke weggebruikers een aanrijding hebben? "Ook bij ongevallen tussen twee zwakke weggebruikers, bijvoorbeeld een fietser en een voetganger, moet de aansprakelijkheid voor het ongeval worden vastgelegd", antwoordt Peter Wiels. "Is er onduidelijkheid of ontstaat er discussie, dan haal je er best de politie bij of eventuele getuigen. Als er schade is, lichamelijke en/of materiële, doen beide partijen aangifte van het ongeval bij hun familiale verzekering. Gebruik hiervoor het aangifteformulier dat je bij je polis vindt of op de website van je verzekeraar.Is de fietser aansprakelijk voor de aanrijding met de voetganger, dan moet hij of zijn verzekeraar alle schade vergoeden. De berekening gebeurt op basis van een (medische) expertise. Voor lichamelijke letsels wordt vaak met voorschotten gewerkt. De eindafrekening volgt na volledige genezing of zogenaamde consolidatie van de verwondingen. Wie in het ziekenhuis wordt opgenomen, kan altijd een beroep doen op zijn hospitalisatieverzekering, die de kosten later zal recupereren bij de verzekeraar van de aansprakelijke derde."PRAKTISCH. Als er schade is, lichamelijke en/of materiële, doen beide partijen aangifte van het ongeval bij hun familiale verzekering, ten laatste 10 dagen na de aanrijding. Gebruik hiervoor het aangifteformulier dat je in de polis vindt of op de website van je verzekeraar. Steek dit bij de documenten die je meeneemt op de fiets. De verzekeraar verwacht een beschrijving van de omstandigheden (plaats, datum, uur) en de oorsprong van het ongeval. Je vermeldt ook de namen van het slachtoffer en de belangrijkste getuigen.Fietsers mogen tegen de richting een eenrichtingsstraat inrijden, als dit zo aangegeven staat op het onderbord M2. Beperkt eenrichtingsverkeer voor fietsers laat hen toe een eenrichtingsstraat in de tegenovergestelde richting in te rijden, zodat ze geen omweg moeten maken. Sinds 1 juli 2004 zijn eenrichtingsstraten in de tegenovergestelde richting enkel nog toegelaten voor fietsers als:de toegelaten snelheid in de straat max. 50 km/u bedraagtde breedte van de straat (zonder geparkeerde voertuigen) minstens 3 m bedraagtde veiligheid het beperkte eenrichtingsverkeer niet in de weg staat (bijvoorbeeld een bocht die de zichtbaarheid verhindert)Als je als fietser een eenrichtingsstraat mag inrijden, wordt dat aangeduid met een rechthoekig bord dat onder het verbodsbord voor wagens wordt aangebracht. Om hun veiligheid te bevorderen, wordt fietsers gevraagd één meter van de geparkeerde en één meter van de rijdende auto's te blijven. In de bebouwde kom mogen twee fietsers naast elkaar in een eenrichtingsstraat rijden in de normale rijrichting. Tegen de rijrichting in mag dat ook (als er zo'n bord staat), maar als er een wagen uit de normale rijrichting aankomt, moeten de fietsers wel achter mekaar gaan rijden.De fiets is de ideale manier om een streek te verkennen. Een goed fietsrek op je auto is dan een must. Wat als je rek niet stevig genoeg blijkt of je je fiets niet goed hebt bevestigd en hij van je auto valt terwijl je rijdt? Komt je autoverzekering dan tussen? "Jazeker", stelt Peter Wiels gerust. "Wanneer je bagagedrager of fietsenrek het laat afweten of wanneer je je fiets niet zo goed hebt vastgemaakt, en je brengt anderen hierdoor schade toe, dan komt ook hier de verplichte BA autoverzekering tussenbeide."Op het fietspad mag je naast elkaar rijden, als de breedte het toelaat en je geen andere weggebruikers hindert.Is er geen fietspad, dan moet je de rijweg gebruiken. Je mag dan met twee naast mekaar rijden. Maar je moet weer achter elkaar gaan rijden:in de bebouwde kom, als door naast elkaar te rijden een weggebruiker uit de andere richting niet meer kan kruisenbuiten de bebouwde kom, als door naast elkaar te rijden een weggebruiker uit de andere richting niet meer kan kruisen of een voertuig je langs achter nadert.Groepen van minstens 15 fietsers hebben bepaalde voorrechten, maar ook bijkomende verplichtingen.Ze zijn niet verplicht het fietspad te gebruiken.Ze mogen met twee naast mekaar rijden, op voorwaarde dat ze in groep blijven rijden en niet meer dan de breedte van een enkele rijstrook innemen of de helft van de rijweg.Bestaat de groep uit meer dan 50 fietsers, dan moet hij begeleid worden door twee kapiteins en twee escortewagens met een bord op het dak dat aangeeft dat het om een groep gaat.Fietsers moeten in principe het fietspad gebruiken dat rechts van de rijweg ligt. Maar, preciseert artikel 9 van de wegcode, enkel als het fietspad bruikbaar is. Wat uiteraard vaak niet het geval is (putten, slecht onderhoud,...). Een fietser mag dan op de rijweg rijden. Je mag als fietser alle wegen gebruiken, behalve autosnelwegen en wegen die uitdrukkelijk verboden zijn voor fietsers (aangeduid met een rond bord met een rode rand en een fiets in het midden). Je mag ook op boorden en parkings rijden als je voldoende rechts houdt en rekening houdt met andere weggebruikers. En buiten de bebouwde kom mag je als fietser op het voetpad rijden of op andere stroken die voor voetgangers bedoeld zijn.Kan je je verzekeren tegen de diefstal van je fiets en vooral dan van een elektrische fiets? Bestaat er een specifieke polis voor een fietsdiefstal? Peter Wiels: "Nu de belangstelling voor de fiets stijgt, neemt ook de belangstelling voor bijbehorende verzekeringen toe. Sommige mensen - en niet enkel de fietsfanaten die op zondag ons pad kruisen - spenderen een aanzienlijk bedrag aan hun fiets. In dat geval is een gepaste bescherming aangewezen.Het begint bij preventiemaatregelen. Laat je fiets nooit onbeveiligd achter op straat, ook al verlies je hem maar een paar minuten uit het oog voor een kleine pitstop. Om het financiële risico van een fietsdiefstal grotendeels op te vangen, kan je een diefstalverzekering afsluiten. Dat kan via je makelaar of via het internet. Ook fietshandelaars kunnen je op weg helpen. Er is geen typecontract voor fietsverzekeringen. Vaak gaat het om omniumformules die niet enkel diefstal, maar ook schade en eventueel letsels verzekeren. Voor letsels kan je overigens altijd een privéongevallenverzekering afsluiten voor je gezin. Die voorziet vaak in een forfaitaire vergoeding in functie van de opgelopen invaliditeit. Vergelijk aanbiedingen steeds op prijs én inhoud. De voorwaarden voor een elektrische fiets verschillen lichtjes van deze voor een klassieke fiets."WEETJE. Wordt je fiets gestolen terwijl hij in je huis staat, dan moet je je woonverzekering aanspreken.Sowieso moet je aangifte doen van de fietsdiefstal bij de politie. Je hoeft daarom niet zelf op het politiekantoor langs te gaan, het kan ook via police-on-web.be.Ook een fietser kan een fout maken in het verkeer waardoor hij een rijdend of stilstaand voertuig beschadigt. Hoe wordt de schade aan het voertuig vergoed?Peter wiels, woordvoerder van Assuralia: "Allereerst moet bij elke aanrijding waarbij een motorvoertuig betrokken is een Europees aanrijdingsformulier worden ingevuld. Is de fietser aansprakelijk voor het verkeersongeval, dan moet hij de schade aan het geparkeerde of rijdende voertuig vergoeden. Dit gebeurt via de familiale verzekering, als de fietser zo'n verzekering heeft (85% van de gezinnen heeft zo'n verzekering).Raakt de fietser zelf gewond, dan moeten de politie en eventueel de hulpdiensten worden gewaarschuwd. Verwondingen van de fietser worden in ons land automatisch en volledig vergoed door de autoverzekeraar van het betrokken voertuig, ook al is dat voertuig niet in fout. Het gaat hier om de bescherming van zwakke weggebruikers (fietsers, voetgangers, inzittenden) en die is vrij uniek. Het systeem bestaat enkel in Frankrijk en België. De bestuurder van de wagen moet zich geen zorgen maken: zijn verzekeraar vergoedt de fietser, maar dit heeft geen weerslag op zijn premie."Studies wijzen uit dat een rondpunt het verkeer veiliger laat verlopen, behalve voor fietsers! Wanneer een rondpunt een verkeerslicht vervangt, stijgt het aantal ongevallen waarbij fietsers betrokken zijn. Vooral op ronde punten met een fietspad, worden fietsers al eens het slachtoffer van de dode hoek. Het BIVV is zich bewust van dit probleem en bracht daarom de brochure Fietsers en de wegcode uit, met duidelijke instructies.Heeft het rondpunt geen fietspad, rij dan als fietser in het midden van het rechter rijvak (als er meerdere rijvakken zijn), zodat auto's je noch links, noch rechts kunnen voorbijrijden. Om af te slaan, steek je je rechterarm uit en kijk je nog eens goed of de auto's die achter je rijden je niet de pas afsnijden.Heeft het rondpunt een fietspad, dan ben je als fietser verplicht erop te rijden. Je moet dan nog aandachtiger zijn voor auto's die het rondpunt oprijden of verlaten, want als fietser kan je je dan in hun dode hoek bevinden!JOCELYNE MINET EN NICOLAS EVRARD - FOTO'S FRANK BAHNMÜLLERFietsers zijn niet verplicht een fluohesje te dragen maar dat wordt wel aanbevolen.