Moeten we nu echt consuminderen?

De term consuminderen raakt stilaan ingeburgerd. Zeker nu in december 2018 duidelijk werd dat de consumptie van de Belgen met 1,8% was gedaald, in vergelijking met december 2017. En dit los van de prijsontwikkeling, want die wordt in volume uitgedrukt. Sommigen vonden dit goed nieuws, anderen waren eerder verontrust. Want, zo redeneren die laatsten, minder consumptie, betekent minder inkomsten voor de staat en bijgevolg minder geld om de pensioenen, de gezondheidszorg, enz. te financieren. Terwijl de eersten argumenteren: minder consumptie, dat is minder verspilling en minder vervuiling. Dus goed voor de planeet en het klimaat. Wie heeft in deze gelijk? Zonder in detail te treden, kan je zeggen dat de argumenten van beide kampen steek houden. Al moeten we wel toegeven dat je gemakkelijker de misgelopen inkomsten kan compenseren dan de vervuiling. Maar deze daling van de consumptie historisch noemen is dan weer een brug te ver.

Ook in het verleden werden er namelijk al dalingen opgetekend. Begin 2001 bijvoorbeeld. En ook in 2009 (-1,5%), een crisisjaar. Vooral de consumptie van de gezinnen staat al een tijdje op een lager pitje. We nemen er even de cijfers bij. Tussen 1960 en 2010 steeg deze consumptie met gemiddeld 2,6% per jaar. Dat is bijna evenveel als het BBP (+ 2,8%), het bruto binnenlands product dat het geheel van de geproduceerde goederen en diensten in een jaar weergeeft. Als we enkel naar de jaren 1996 tot 2010 kijken, steeg de consumptie met + 1,6% en het BBP met + 1,9%. Van 92,8% van de groei van het BBP zijn we teruggevallen op 84%.

Bovendien zorgt de technologische vooruitgang ervoor dat de consumptie in sommige sectoren nogal uitgesproken daalt. Neem nu de huishoudapparaten die minder verbruiken, zoals de reclame ons voorhoudt. En consumenten die alerter reageren. Dat heeft zo zijn weerslag op ’s lands statistieken. Het elektriciteitsverbruik van gezinnen en kmo’s – want daarover gaan de cijfers – is in ons land de laatste tien jaar dan ook met 7% gedaald. En dat terwijl het aantal toestellen dat zich met elektriciteit voedt alleen maar is toegenomen! Ook ons waterverbruik is gedaald: op 20 jaar tijd zijn we van 121 liter per dag per persoon teruggevallen op 95 liter.

We consumeren dus minder en dit zonder aan comfort in te boeten, want het gaat hier over de economie en niet over beperkingen opleggen. Kunnen we nog beter? Moeten we nog verder gaan? Eén sector loop alvast in de kijker na de schandalen van vorig jaar: textiel. Toen raakte namelijk bekend dat elk jaar voor miljarden euro’s onverkochte kleren worden vernietigd. En dat terwijl het maken van die kleren voor erg veel vervuiling zorgt in de landen die ze produceren. Eén jeans maken – de koploper – vergt 10.000 liter water, vervuild met kleurstoffen, detergenten en andere gevaarlijke producten. Kan je de planeet redden door een jeans minder te kopen? Dat beslis je uiteraard zelf...