Mijn uiterlijk is erg belangrijk

Theatermaakster, schrijfster en tv-figuur Pascale Platel werd dit jaar 60 en poseerde voor haar vriend fotograaf Filip Hamerlinck. Daar moest een boek van komen. Wij wilden er meer over weten.

Platel is nog altijd een rijzige, slanke, blonde verschijning die hoofden doet draaien. Geen wonder dat ze er ooit van droomde fotomodel te worden. Wanneer we haar ontmoeten in haar thuisstad Gent, vertelt ze zonder schroom hoe belangrijk lichaam, uiterlijk, schoonheid en erotiek voor haar zijn.

Waarom een fotoboek over jezelf?

Het was altijd mijn droom fotomodel te worden. We zijn dus vertrokken van de foto’s. De verhalen volgden nadien. Als jong meisje al wou ik fotomodel worden en op een bepaald moment vroeg de directeur van een modellenbureau in Gent me of ik bij hen wilde komen werken. Maar het mocht niet van mijn vader. Ik moest eerst studeren en toen ik afgestudeerd was, op mijn 22, was het te laat. Je had destijds héél specifieke maten nodig, en die had ik niet meer. Ik was te dik en te oud. Die droom om fotomodel te worden wilde ik toch nog afvinken. Ik had dat ergens opgegeven. Dit is nu een cadeau aan mezelf.

Je lichamelijkheid is de rode draad.

Mijn uiterlijk is altijd belangrijk geweest. Een psycholoog heeft dat een keer uitgelegd: wanneer je jong bent, en je voelt dat mensen op een bepaald aspect van jezelf reageren, dan beslis je om die kaart te trekken, of dat nu schoonheid, intelligentie, humor of een moederinstinct is. Als je als kind vaak hoort: zo’n mooi meisje! Dan denk je: daar ga ik mee scoren. Ik ging als jong meisje met mijn moeder naar recepties en werd vaak op mijn uiterlijk aangesproken, waardoor ik er veel belang aan ben gaan hechten. Vooral omdat ik voelde hoe belangrijk het was voor andere mensen. Niet dat ik zo beeldschoon was, maar ik trok wel aandacht.

Hechtten je ouders veel belang aan uiterlijk?

Neen, niet echt. Mijn vader was architect en mijn moeder schreef heel goed. Zij waren vooral geïnteresseerd in de schoonheid van kunst en cultuur. Als kind moesten mijn zussen, broers en ik ons best doen om hun aandacht te krijgen. Wij waren met vijf, maar ze waren niet alleen met ons bezig. Ze wilden bewust niet enkel ouders zijn. Als jullie het huis uit zijn, blijven wij hier met z’n tweeën, dus onze relatie moet goed zijn, was hun redenering. Wij hadden als kind dus het gevoel dat wij hun aandacht moesten verdienen. Wanneer zij bijvoorbeeld met twee op reis waren geweest, bereiden wij een of ander toneeltje voor en traden wij voor hen op. We moesten hen echt voor ons winnnen.

Je brengt ook naaktfoto’s. Wilde je een statement maken?

Het gaat niet om een statement. We hebben er lang over nagedacht. Ik vond het onvolledig zonder naaktfoto’s. Ze zijn authentiek. Mijn lief heeft de foto’s gemaakt. En het is de manier waarop hij naar mij kijkt. Het is zijn perceptie. Ik wil mij kwetsbaar tonen, maar niet rauw. Erotiek is belangrijk voor mij, het is in de loop van mijn leven zelfs belangrijker geworden. Erotiek is ook troostend en mooi, vind ik. Wanneer het van een vrouw uitgaat, is het minder voyeuristisch. Weet je, ik ben 60, er is veel in mijn leven gebeurd, en ik heb dit – malgré tout – gewoon gedaan.

Je hebt een rijke carrière als theatermaakster. Waarom je uiterlijk in het strijdperk werpen?

In het theater heb ik soms het gevoel dat ik groter word dan ik ben, bij het poseren voor dit boek had ik dit ook. Dus voor mij is dit niet zo verschillend, enkel een andere vorm van expressie. En ja, soms schrik ik ervan dat ik ondanks mijn theatercarrière toch nog erg bezig ben met mijn uiterlijk. Ik heb minder zelfkritiek dan vroeger, maar die is er nog wel en ik zie toch ongelooflijk veel vrouwen worstelen. Ik ken er eigenlijk geen enkele die geen zelfkritiek heeft.

Hoe beheers jij zelfkritiek?

Ik heb tussen mijn 20 en 30 – na een verkrachting – een heel moeilijke periode gehad en ben toen vijf jaar in therapie gegaan. Daarvan is wel wat blijven hangen. Ik heb geleerd dat als ik het lastig heb, ik naar de kern van het probleem moet gaan, maar ook naar discipline, werken of wandelen. Dingen die niets kosten, maar mij een enorme boost geven. Ik wil altijd blijven groeien. Niet zozeer in termen van carrière of succes, maar als persoon.

Ben je mettertijd anders naar je lichaam gaan kijken?

Niet alles verslechtert. Sommige zaken natuurlijk wel. Zolang mijn moeder leefde, had ik het gevoel jong te zijn, pas toen zij wegviel is dat gekanteld. En ja, ik ben natuurlijk 60 geworden. Ik vind dat niet zo erg, ik wil het niet wegsteken, maar het doet mij toch nadenken, vooral als ik bedenk hoe ik vroeger naar vrouwen van 60 keek. Ik heb zo het gevoel dat het tijd wordt dat ik wat dingen aanvaard. Enerzijds is er een stem die zegt: als je tot je 80ste meisjesachtig gekleed wil zijn, dan moet je dat vooral doen. Aan de andere kant moet ik ook open staan voor ouder worden. Altijd jong willen blijven is zo vermoeiend. Lichamelijk zijn er nu eenmaal bepaalde dingen: je huid veroudert, je haar verdunt, je lichaamsvorm verandert. Maar ik zie toch ook verbetering! Door ouder te worden zijn mijn taille en dijen beter in verhouding gekomen. En ik had vroeger altijd zo’n vette huid met veel puisten, dat gaat nu stukken beter!

Je hebt het woord ‘schoonnijd’ bedacht. Zit er altijd een stuk jaloezie in schoonheid?

Het woord ‘schoonnijd’ zou voor mijn part ook echt mogen bestaan. Dat kan je voelen van mannen naar vrouwen toe, van vrouwen naar zichzelf en vooral tussen vrouwen onderling. Dat hangt soms in de lucht en is iets wat ik zeer goed ken. Wij worden afgerekend op ons uiterlijk, en daarom zijn we er ook competitief in. Het is ergens wel spijtig. Want uiteindelijk is niemand echt bedreigend. Iedereen is uniek. Als iemand jaloers is, iets wil hebben wat jij ook hebt, laat het dan los. Dan sta jij ondertussen al verder.

Verdwijnt ‘schoonnijd’ met ouder worden?

Ik denk het niet, al zou het interessant zijn daar een keer onderzoek naar te doen. Maar ik denk dat het blijft. Mijn zoon zegt vaak: stop daar nu mee, mama. Zo simpel is het eigenlijk: stop ermee. Als je je te veel bezighoudt met het kijken naar anderen, dan loop je opzij op je levensweg. De verkeerde kant op, daar is het niet te vinden. Je moet voor je kijken. Maar ik geef toe: ik heb ook nu nog af en toe last van schoonnijd. Soms is dat ook spannend. Want schoonnijd betekent dat er een vrouw in de buurt is die even sterk is als jij, met wie je je kan meten.

Als je concurreert met kennis of talent, sta je toch sterker?

Ik denk dat het verlangen naar schoonheid iets heel puurs is. Model zijn was mijn droom. En ik vind het belangrijk dat je je dromen realiseert. Of je nu brandweerman of fotomodel wil worden. Vroeger dacht ik zelfs dat elk meisje model wilde zijn. Het is echt zo’n oerverlangen. Net zoals ik ook schrijfster wou worden. Ach, ik wil zo veel. Trouwens, jonge mannen zijn nu ook sterk met hun uiterlijk bezig hoor. Het lijkt misschien alsof mannen wat dat betreft geen onderlinge strijd voeren, maar misschien zien wij dat gewoon niet.

De cultuursector krijgt het hard te verduren. Heb je nog een nieuw theaterstuk op stapel staan?

Ik heb momenteel genoeg ander werk, ik ben aan het repeteren voor een première in 2021, maar ik heb geen flauw idee hoe het verder moet. Alles is onzeker. Weet je, ik kan goed alleen zijn, om te fantaseren, na te denken, te genieten, te creëren. Doordat ik sowieso erg op mezelf ben, vergeet ik soms dat coronavirus. Pas op, financieel is het wel zwaar, maar ik gedraag mij dan als een struisvogel en kijk gewoon niet te veel naar mijn bankrekening.

Je bent ooit gestart met kinder- theater.

Ik had ergens een performance gegeven op een festival, en zo werd ik gevraagd om een jeugdvoorstelling te maken. En die was zeer succesvol. Dus ik dacht: o, dat kan ik goed, ik ga dat verder doen! Mijn eerste twee jeugdstukken heb ik 18 jaar lang gespeeld. Af en toe speel ik nog voor kinderen, maar momenteel werk ik vooral met volwassenen. Optreden voor kinderen is nochtans fantastisch! Soms is het de allereerste keer dat ze naar thea- ter gaan. Weet je, eigenlijk was dat kindertheater toeval, zoals de meeste dingen in mijn leven.