Met z’n tweeën, maar niet elke dag

Ze houden van elkaar, ze vormen een echt stel en toch leven ze bewust niét samen. Omdat ze idealisten zijn die in een LAT-relatie het recept van de eeuwige liefde zien, of om praktische redenen. Living apart together.

Vroeger was het eenvoudig: je leerde elkaar kennen, werd verliefd en stichtte een gezin. Veel mensen bezegelden die verbondenheid met het sacrament van het huwelijk, anderen gingen liever zonder boterbriefje samenwonen – een trend die sinds de jaren 70 sterk is toegenomen. De voorbije jaren zien we echter weer een heel andere manier om de liefde te beleven: de LAT-relatie. Het verschil is dat de twee partners elkaar verscheidene keren per week of zelfs dagelijks ontmoeten om samen leuke dingen te doen maar dat ze elk in hun eigen huis of flat blijven wonen. Living apart together, apart samenleven.

Hoeveel mensen leven op deze manier? Precieze cijfers zijn moeilijk te vinden want in de officiële statistieken zijn deze stellen opgenomen als alleenstaanden of eenoudergezinnen. Een nauwkeurige telling is dus uitgesloten. Toch lijkt één ding zeker: LAT-relaties zijn in de minderheid maar nemen wel in aantal toe. Ze komen voor in alle lagen van de bevolking, maar we vinden ze vaker in de welgestelde milieus. Sommige LAT-stellen zijn getrouwd en hebben zelfs kinderen (het is zeldzaam maar komt voor), maar meestal zijn ze vrijgezel.

Een nieuw liefdescontract

Achter de vrij technische termen living apart together, los-vaste relaties of niet-samenwonende stellen – drie manieren om deze samenlevingsvorm aan te duiden – gaan mannen en vrouwen schuil die erg aan hun vrijheid gehecht zijn. Mensen die beslist hebben een nieuw liefdes- contract aan te gaan dat de nadelen (gebrek aan vrijheid, routine,...) van een traditionele relatie niet heeft.

Wat is het profiel van de LAT-man of LAT-vrouw? Uiteraard zijn er verschillende groepen, afhankelijk van de reden waarom ze voor deze relatievorm kiezen. Om te beginnen zijn er de stellen die aan het begin van hun relatie staan en liever nog een poosje wachten voor ze gaan samenwonen. Dan zijn er de verstokte vrijgezellen, die een hekel hebben aan verbintenissen en voor geen geld ter wereld hun eigen territorium willen afstaan. Verder hebben we de vele mannen en vrouwen die, getraumatiseerd door een of meer stukgelopen relaties, het risico van ‘vast’ samenwonen niet meer willen nemen. Ten slotte zijn er ook de weduwen en weduwnaars die niet met een ander willen samenwonen uit respect voor de overleden partner, of om de kinderen niet tegen de haren in te strijken.

Voor de meeste van deze stellen is de beslissing om apart te wonen een bewuste keuze die door beide partijen wordt aanvaard. Ze kan echter ook externe oorzaken hebben, bijvoorbeeld wanneer een van de partners heel ver van de echtelijke woning werkt en dus een studio in de omgeving van het werk moet huren om niet te veel tijd aan het pendelen te verliezen. Tijdens de weekends leven deze partners dan samen.

Uzelf blijven

Wat hebben al deze zo sterk verschillende stellen met elkaar gemeen? “Hun gemeenschappelijke deler is hun heel sterke zelfbewustzijn”, vertelt Anne Gauthier, een jonge sociologe die voor de Universiteit van Luik (ULG) een onderzoek naar LAT-relaties heeft gevoerd. “Elke partner wil zijn privésfeer behouden, zijn eigen vrienden, zijn eigen activiteiten of zelfs zijn geloof, dat niet noodzakelijk dat van de partner is. Hij wil ook zijn eigen wereldbeeld en zijn manier van zijn bewaren.”

Het zijn dus stellen die (soms tijdelijk) het traditionele model van het verbonden, gesloten echtpaar afwijzen en voor een meer flexibele, open, onafhankelijke relatie kiezen. Ze doen dat door momenten van samenzijn, van gedeeld plezier, te combineren met momenten van alleenzijn, waarin elke partner zich aan zijn eigen interesses en zijn eigen wereldje kan wijden. Ze storen zich niet aan het oordeel van de mensen of aan de gangbare sociale normen. Ze vormen op hun manier een team, een partnership.

Ook steeds meer senioren kiezen bewust voor deze manier van leven: ze zijn ontgoocheld door een mislukt huwelijk, een beetje gedesillusioneerd door de liefde, en houden liever vast aan hun territorium (hun huis) dat vaak beladen is met persoonlijke herinneringen, terwijl ze enkele keren per week hun partner zien. Want na jaren alleenzijn, valt met een ander onder één dak leven niet altijd mee.”

Goed, maar waarom schept iemand bewust zoveel afstand met de persoon van wie hij houdt? “Om de liefde te beschermen tegen de slijtage van het dagelijkse leven”, zegt Anne Gauthier. “De meeste stellen die aan onze studie hebben deelge- nomen, verklaren dat ze hun goede relatie niet willen laten verknoeien door rondslingerende sokken, haren in de wastafel of een toilet dat niet behoorlijk wordt schoongemaakt. Kortom, al die kleine dagelijkse dingen die de liefde de das kunnen omdoen. Eigenlijk dromen deze mensen er heimelijk van hun passionele eerste verliefdheid niet te laten wegglippen.”

Eeuwig verloofd?

De overtuigde voorstanders van LAT-relaties zijn er dus van overtuigd dat de liefde niet opgewassen is tegen het huwelijksbestaan, en zeker niet tegen de routine die vroeg of laat haar intrede doet in het leven van alle stellen, jong of minder jong. Is dat een realistische verwachting, als je de normale evolutie van een relatie in aanmerking neemt? “Nee, routine is nooit te vermijden, op welke manier je ook samen bent”, zegt Anne Gauthier. “Ook stellen die niet samenwonen, ontsnappen daar niet aan. Ze weten bijvoorbeeld dat maandag de vrije dag is, dinsdag hun avond samen, enzovoort. Routine is trouwens niet altijd negatief, het is ook een belangrijke factor voor de institutionalisering van een stel. Ze schept een gevoel van veiligheid en bevrijdt de twee partners van een aantal existentiële problemen.”

Mensen die niet samenwonen, willen de liefde beschermen tegen een aantal praktische problemen. Bijvoorbeeld tegen de sleur die de liefde doodt en die zij als een bron van vervreemding zien. ôMaar in de praktijk stellen we vast dat ze vaak toch gaan samenwonen wanneer ze beseffen dat er niet aan de routine te ontkomen is en dat ook hun liefde na verloop van tijd minder passioneel of romantisch wordt. Of om zuiver economische redenen.”

Een andere vraag die men zich kan stellen is of deze manier van leven wel zo’nnieuw sociologisch verschijnsel is als het wel eens wordt voorgesteld. Vijftig of zestig jaar geleden waren mensen vaak vele jaren verloofd en bleven ze bij hun ouders wonen voor ze trouwden. Het was een overgangsperiode voor ze een echt gezin stichtten, een periode om elkaar te verleiden en te leren kennen. Anne Gauthier is ervan overtuigd dat de LAT-relatie een hedendaagse variant is op de verlovingsperiode van toen.

“In tegenstellling tot de jaren vijftig of zestig, gebeurde het in de jaren zeventig en tachtig vaak dat mensen die dachten dat ze de man of vrouw van hun leven hadden gevonden, meteen gingen samenwonen. Misschien zijn we nu tot de conclusie gekomen dat dit verkeerd was. In ieder geval voeren we vandaag weer een observatieperiode in door apart te blijven wonen, zodat we de tijd krijgen om elkaar te leren kennen en aan elkaar te wennen. Het lijkt sterk op een verloving. Dat doet mij trouwens denken dat deze manier van leven slechts een aanloop is naar het echte samenleven. Bij mijn weten houden heel weinig stellen het eeuwig vol, al was het maar omdat samenwonen een stuk goedkoper is.” n

A Karima Amrous

Mensen die apart samenleven willen hun mooie relatie niet laten verknoeien door kleine dingen die de liefde kunnen bedreigen: rondslingerende sokken, haren in de wastafel,...

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content