Met vertrouwen kom je er wel

Actrice Barbara Sarafian (48) is dit najaar te zien in Everybody Happy van Nic Balthazar. Wij ontmoeten haar in haar woonplaats Gent voor een gesprek over burn-out, werk en liefde.

De film gaat over een stand-upcomedian die worstelt met een burn-out – emotionele uitputting in werk en privésituatie. Maar daar is bij de bekende actrice alsnog geen sprake van. Zij rijgt op dit ogenblik de gegeerde rollen aan mekaar en trouwde deze lente voor het eerst.

Everybody Happy gaat over burn-out. Jou lijkt het voor de wind te gaan, ben je er zelf vatbaar voor, denk je?

Alles hangt af van hoe je naar jezelf kijkt. Ik heb mij al afgevraagd waarom ik zelf nooit een burn-out heb gekregen. De druk in de acteurswereld is groot. Altijd. Als je werk hebt, maar ook wanneer je geen werk hebt. Want dan zit je met vragen. Hoe belangrijk is dit voor mij? Is dit mijn passie? Wat gaan de mensen denken als ze mij niet zien? Wat als ze mij te vaak zien? Ach, ik laat mij niet opjutten. Tegenwoordig moet je scoren. Als je jezelf de druk oplegt om almaar te behagen, dan kan het fout lopen.

Hoe belangrijk is je job?

Heel belangrijk. Mijn job gaat over mezelf manifesteren. Ik heb een kanaal gevonden om mij uit te drukken, emoties concreet te maken waarvan ik weet dat mensen ze kunnen oppikken. Zo voel ik mij met hen verbonden. Maar af en toe moet de deur dicht. Ik ben niet jobmoe, maar soms mensenmoe. Na een avondje stappen heb ik geen drankkater maar een mensenkater. Ik heb altijd nood gehad aan af en toe alleen zijn. Ik zoek instinctief de stilte op. Mijn autoritten van en naar de set zijn heilig: een grote pot koffie, een muziekje.

In de file staan is me-time?

Eigenlijk is dat toch zot dat je in de file me-time moet creëren. Maar toch: in plaats van gek te worden, kan je de tijd in de file beter gebruiken. Ik hou van het alleen onderweg zijn. Van het feit dat niemand weet waar ik op dat moment ben.

Hou je van mensen?

Ik zie graag mensen. Maar dat maakt mij ook kwetsbaar. Ik ben niet wantrouwig. Zo ben ik niet opgevoed. Mijn buikgevoel zit altijd juist. Het loopt mis als ik het naast mij neerleg. Ik heb al veel mensen ontmoet die waarschijnlijk initieel onschuldig waren. Maar gaandeweg kan er zoveel gebeuren. We moeten allemaal overleven en als ik soms zie waar sommigen dan naar grijpen en hoe ze mensen kwetsen. Daarom vind ik het belangrijk mijn eigen biotoop te hebben, waarin ik zachtaardig en zachtmoedig kan zijn.

Sluit je personage Laura uit Everybody Happy aan bij je eigen persoonlijkheid? Ze maakt grappen voor de kost, maar is erg onzeker.

Ze is niet onzeker in haar job. Wel als mens. Ze zit niet goed in haar vel. Ze heeft zichzelf vervormd naar I’m one of the guys. Ik heb dat vroeger ook geprobeerd. Maar dat werkt niet. Ik ben niet one of the guys. Ik ben een vrouw. Ze probeert overeind te blijven met een masker van grappen en grollen en hangt aan de toog. Ik doe dat niet meer. Al moet ik toegeven dat ik tegelijk veel vrouwelijkheid en mannelijkheid in mij heb. Het is een dualisme dat we allemaal in ons dragen en nodig hebben om in balans te blijven. Ik heb een redelijk mannelijke energie. Ik ben niet het huppelende meisje-meisje. En ik ben gewoon ook nieuwsgierig naar datgene wat ik nooit kan worden.

Professioneel is het rond jou een tijdje stiller geweest. Was dat een bewuste keuze?

Ja, omdat mijn zoon naar school ging en ik een alleenstaande moeder was. Ik heb hard gewerkt om toen die keuze te kunnen maken. Het leven als actrice is chaotisch en zonder structuur. Bovendien heb je lange dagen, want er wordt almaar meer gevergd en geëist. Ik heb tijdens die periode thuis veel en lang nagedacht: dit kan je toch niet maken, je hebt een missie! Straks ben je 40 en krijg je geen rollen meer! Het was eigenlijk een beetje het lot tarten. So what? Na een jaar of zes ben ik opnieuw beginnen draaien. Nu is mijn zoon 20.

Ging het meteen terug goed?

Met Aanrijding in Moscou (film uit 2008) ging de bal meteen aan het rollen. Als je angstig bent, lukt dat niet. Je moet wat vertrouwen hebben, dan komt het meestal goed. Het is belangrijk je geen statusangst en stress te laten aanpraten. Hoe vaak heb ik niet gehoord: als je het nu niet doet, zal het niet meer gebeuren. Hou toch op! Laat een deur die dicht is voor wat het is en klop op een andere deur. Mensen zijn soms hun eigen saboteur. De angst hun status te verliezen is vaak wat mensen het meest vermoeit.

Ralph in de film wordt gered door de liefde. Geloof je daarin?

Ik denk dat het kan helpen. Maar is de persoon die er bovenop moet geraken sterk genoeg om dit toe te laten? Vindt die persoon de liefde genoeg? Hoe je naar jezelf kijkt, is belangrijk. Mijn moeder zei het al: een man gaat je niet gelukkig maken. Je moet het zelf doen.

Zelf ben je dit jaar voor het eerst getrouwd. Je kon je pas op 48 aan iemand overleveren?

Ja, dat was moeilijk. Mij overleveren aan het vertrouwen. We hebben afgesproken altijd open te zijn, zonder mekaars therapeut te worden. Trouwen is iets wat ik maar één keer in mijn leven wil doen. Het was nu voor het eerst. En ik denk ook voor het laatst. Ik had natuurlijk niet veel keuze toen hij mij vroeg. Je weet hoe het gebeurd is (kijkt gespeeld verontrust).

Hij vroeg je voor een volle zaal tijdens het filmfestival van Oostende.

Ik had nog gezegd: doe het discreet! Want we hadden vooraf wel over trouwen gepraat. Maar ik heb een kant van hem ontdekt die ik nog niet kende. En ik kon toch niet weigeren, met al die mensen erbij! Dat mijn man geen acteur is, vind ik een voordeel. Niet dat ik dat allemaal berekend heb. Ik heb hem wel bestudeerd natuurlijk (lacht). Check, check, check (vinkt een denkbeeldig lijstje af). En het viel allemaal goed mee (lacht).

Je hebt Armeense roots. Heeft je dat bepaald?

Ik ben daar eerlijk gezegd niet mee opgegroeid. Mijn grootvader was Armeniër, gevlucht voor de genocide. En er is natuurlijk mijn familienaam. Het is dus wel een stuk van mijn identiteit, maar ik heb die hier nooit gedeeld.

Waren je ouders artistiek?

Mijn mama schilderde. De mama van mijn vader was actrice. En dat was ook de droom van mijn moeder. Mijn ouders hebben mij gestimuleerd om een acteursopleiding te volgen.

Zij zijn er niet meer. Sta je daardoor anders in het leven?

(Krijgt tranen in de ogen) Ik mis hen enorm. Veel zaken die ik vroeger belangrijk vond, zijn dat nu niet meer. Ze waren niet alleen bloedverwanten maar ook zielsverwanten. Aan hen hoefde ik de dingen niet uit te leggen. Het gevoel van veilig in de wereld staan, dat is toch wel sterk verminderd sinds zij er niet meer zijn. De gesprekken, de sfeer, die mis ik zo en die kan ik niet reproduceren. Vooral mijn mama mis ik: haar lach, haar uitspraken, haar troost. Soms denk ik dat ik het verlies verwerkt heb, maar dan plots komt er weer een golf van verdriet over me heen. Ik kan dat niet controleren. Gelukkig maar, we moeten al zoveel controleren.

Wat doe je wanneer je het moeilijk hebt?

Dan zoek ik mijn zoon op. Zonder daar specifiek met hem over te praten, want ik wil hem daar op zijn leeftijd niet mee belasten. Hij heeft ook geen boodschap aan melodramatiek. Maar wij hebben een zeer goeie band.

ANN HEYLENS – FOTO’S FRANK BAHNMÜLLER

Trouwen is iets wat ik maar één keer in mijn leven wil doen. Het was nu voor het eerst. En ik denk ook voor het laatst.