Mechelen betoverd door de vrouwen

Dit najaar pakt Mechelen uit met een groots cultureel festival dat volledig in het teken van de vrouw staat: ‘Mechelen 2005, Stad in vrouwenhanden’. Tentoonstellingen, dans, theater, videokunst, literatuur, film, culturele wandelingen...

Dames met klasse, op de Lamot-site, Van Beethovenstraat, Mechelen. Tot 18/12, 10-18 u. (vr 10-21 u.), ma gesloten. n

Hoewel centraal gelegen in de driehoek Gent-Antwerpen-Brussel staat de stad van de maneblussers op cultureel vlak vaak in de schaduw van haar grote zussen. Het evenement is een aanzet om Mechelen prominenter op de culturele agenda te plaatsen. Kapstok van het programma zijn twee historische figuren die een hoofdrol hebben gespeeld in de geschiedenis van de stad. In de tentoonstelling Dames met klasse maakt u kennis met beide vrouwen.

Margaretha van York was de weduwe van de laatste Bourgondische hertog, Karel de Stoute. Na de dood van haar man leefde ze vijftig jaar in Mechelen. Toen ook haar stiefdochter Maria van Bourgondië stierf, die gehuwd was met de Oostenrijkse Keizer Maximiliaan, liet zij hun zoon Filips (de latere Filips de Schone) overkomen naar Mechelen en hield ze toezicht over hem tot zijn meerderjarigheid.

Haar stiefkleindochter Margaretha van Oostenrijk was op haar vijfentwintigste al twee keer weduwe: van een Spaanse en een Franse prins. In 1507 werd ze landvoogdes van de Bourgondische Nederlanden. Zij maakte van de stad een centrum van kunst en cultuur. Maar net als haar stiefgrootmoeder hield ze koppig vast aan haar weduwschap. Hoezeer haar vader, keizer Maximiliaan, ook aandrong, ze weigerde opnieuw te huwen en zo de speelbal te worden van diplomatieke belangen.

Tastbare sporen

Communicatieverantwoordelijke van het project Stad in vrouwenhanden, Lieve Jaspaert: “De twee Margaretha’s hebben hun historische stempel op de stad gedrukt en die sporen zijn nog steeds zichtbaar. Zo is de stadsschouwburg de voormalige residentie van Margaretha van York en het gerechtsgebouw was het paleis van Margaretha van Oostenrijk. In de 19de eeuw richtte de stad Mechelen ook een standbeeld op ter ere van Margaretha van Oostenrijk. Nochtans was het in die tijd not done om een standbeeld van een vrouw op te richten, wat toch de speciale betekenis illustreert die zij voor de stad heeft gehad.

De vrouw vandaag

“Beide opmerkelijke vrouwen leefden in een scharnierperiode. Margaretha van York kun je nog bij de Middeleeuwen indelen, terwijl Margaretha van Oostenrijk al volop in de renaissance staat. Beiden waren sterke vrouwen die achter de schermen een uiterst belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis. Met Dames met klasse tonen we de twee Margaretha’s in hun tijd.”

Het hof van Mechelen trok ook tal van kunstenaars aan zoals Pierre de la Rue, Conrad Meit, Jan Gossaert, Albrecht Dürer en Erasmus. Honderdzeventig objecten uit nationale en internationale musea zijn nu samengebracht. Ze keren als het ware even naar huis terug: handschriften, boeken, wandtapijten, portretten, religieuze werken, exotica uit Mexico,...

“Maar we willen het historische thema ook in verband brengen met de positie van de vrouw vandaag. Zo is het decor voor de tentoonstelling ontworpen door de Iraakse architecte Zaha Hadid die de klassieke museumruimte doorbreekt. Ook dit creatieve element maakt van uw bezoek aan de expositie een boeiende ontdekkingstocht.”

Filip Godelaine