Mag ik nog autorijden?

Net een operatie achter de rug, een arm in het gips, een hartkwaal of blijvende ziekte,... Wie (tijdelijk) ongeschikt wordt verklaard om te rijden, loopt grote financiële risico’s wanneer hij toch achter het stuur kruipt.

Een arts heeft de wettelijke plicht om zijn patiënt in te lichten dat zijn lichamelijke of geestelijke toestand niet meer in overeenstemming is met de medische minimumnormen qua rijgeschiktheid. Dat lijkt logisch. Maar wist u ook dat de patiënt binnen de 4 werkdagen zijn rijbewijs moet inleveren ?

Na een ongeval of operatie

Na een ongeval of een zware operatie kunt u tijdelijk of definitief over verminderde functionele vaardigheden beschikken waardoor het besturen van een voertuig niet evident wordt.

Als uw arts u hierop wijst, bent u in principe verplicht binnen de 4 werkdagen uw rijbewijs in te leveren bij de bevolkingsdienst van de gemeente waar u woont. In de praktijk wordt deze administratieve verplichting niet altijd uitgevoerd, maar het belangrijkste is uiteraard dat u het rijverbod wél respecteert. Uw arts kan u ook doorverwijzen naar het CARA(Centrum voor Aanpassing aan het Rijden van gehandicapte Automobilisten), een onderzoekscentrum dat deel uitmaakt van het Belgisch instituut voor verkeersveiligheid (BIVV). In sommige gevallen is hij dat zelfs verplicht (bijvoorbeeld als het gaat om locomotorische aandoeningen – armen, benen en spieren- of aandoeningen die met het zicht te maken hebben).

Het CARA beschikt over specialisten die uw rijgeschiktheid nagaan. Artsen onderzoeken daar of u als bestuurder beantwoordt aan de medische minimumnormen (vastgelegd in het koninklijk besluit van 23 maart 1998). Zijn alle bevindingen gunstig, dan ontvangt u een rijgeschiktheids-attest dat u nodig hebt om het ingeleverde rijbewijs terug te krijgen. Soms kan het attest afhankelijk zijn van bepaalde voorwaarden. Zo kunnen er indien nodig beperkingen worden opgelegd in verband met de uitrusting van het voertuig, het ogenblik van gebruik, de actieradius (waar en wanneer u mag rijden). Deskundigen adviseren de betrokkenen ook over eventuele technische aanpassingen aan het voertuig en over de administratieve verplichtingen.

Uw huisarts kan u ook zelf opvolgen en u opnieuw rijgeschikt verklaren. Met zijn certificaat kunt u uw rijbewijs dan opnieuw gaan afhalen.

Bij een blijvende ziekte

Wie aan een ziekte lijdt die een verminderd bewustzijn tot gevolg kan hebben (diabetes, epilepsie, een hartkwaal,...) mag niet zomaar een motorvoertuig besturen Er gelden aparte regels voor het behalen en behouden van een rijbewijs. Dat wordt vaak voor beperkte tijd toegekend en moet dan telkens vernieuwd worden na een medische controle (bij het KB van 23 maart 1998 is een lijst toegevoegd – bijlage 6 – van alle aandoeningen die een probleem kunnen opleveren in verband met het rijbewijs). Ook hier kan uw arts u doorverwijzen naar het CARA. Als uw arts vaststelt dat u bijvoorbeeld diabetes hebt en uw medicatie staat nog niet op punt waardoor uw suikerspiegel plots te laag kan komen te staan, dan zal hij u verplicht doorverwijzen naar het CARA. Staat uw medicatie op punt, dan hoeft hij u niet door te verwijzen.

Wat de autoverzekering betreft, zijn volgende zaken belangrijk:

Zeker melden! Hebt u diabetes, epilepsie of een andere blijvende ziekte uit het KB, dan bent u verplicht uw verzekeraar op de hoogte te brengen, want elke wijziging in uw lichamelijke of geestelijke toestand moet gemeld worden. U doet dit het best schriftelijk met een kopie van het rijgeschiktheidsattest of een recto-versokopie van uw aangepaste rijbewijs.

Indien de verzekeringsonderneming niet op de hoogte is van uw aandoening, kunnen er bij een ongeval complicaties optreden bij de schaderegeling. Indien u opzettelijk gegevens hebt verzwegen beschikt de verzekeraar over een integraal verhaalrecht. Met andere woorden: dan draait u op voor alle kosten. Als de schade groter is dan euro 10.412 is het integraal verhaal beperkt tot de helft van de schade maar minimaal euro 10.412 en maximaal euro 30.987. Indien u die gegevens onopzettelijk hebt verzwegen, is het verhaalrecht van de verzekeraar beperkt tot ongeveer euro 250.

Gevolgen voor de premies. In de verzekeringswereld geldt de vrije markt. De verzekeraar bepaalt de prijs (hier de premie) en u bepaalt of u tegen die voorwaarden een contract sluit. De premie voor personen met diabetes is meestal dezelfde als voor gezonde personen. Wie epilepsie en een rijbewijs met beperkingen heeft, zal misschien wel een hogere premie betalen. Vergelijk dus in elk geval de verschillende verzekeraars!

Medicatie die het rijgedrag beïnvloedt

Ook bij het voorschrijven van geneesmiddelen moet de arts nagaan welke invloed ze hebben op de rijvaardigheid en de patiënt hiervan op de hoogte brengen. Geneesmiddelen kunnen behoren tot drie klassen:

Categorie 1: heeft waarschijnlijk geen negatieve invloed op de rijvaardigheid.

Categorie 2: lichte of matige invloed op de rijvaardigheid. De patiënt wordt geadviseerd geen wagen te besturen de eerste dagen van de behandeling of tot het ogenblik dat hij zich bewust is van de effecten.

Categorie 3: ernstige invloed op de rijvaardigheid. De patiënt wordt verzocht geen wagen te besturen.

De arts – en niemand anders – bepaalt de rijgeschiktheid van de patiënt en de geldigheidsduur van het advies.

TIP Lees de bijsluiter. Staat er iets in over de invloed op rijvaardigheid, raadpleeg dan uw arts.

Niet rijgeschikt en toch achter het stuur ?

De autoverzekeraar beschikt over een recht van verhaal tegenover de verzekeringnemer of de verzekerde wanneer op het ogenblik van het ongeval het rijtuig werd bestuurd door een persoon die niet voldoet aan de voorwaarden die de wet voorschrijft, bijvoorbeeld iemand wiens rijbewijs tijdelijk geschorst is om medische redenen. Wie dus op het ogenblik van de schade niet over een geldig rijbewijs beschikt, zal de schadevergoedingen die de verzekeraar heeft uitgekeerd aan derden, uit zijn eigen portemonnee moeten terugbetalen. Een auto besturen zonder rijbewijs is sowieso compleet onverantwoord. Bij een mogelijk ongeval met zwaargewonden, betekent het dat u jarenlang zult moeten betalen!

Als u een ongeval veroorzaakt met een geldig rijbewijs op zak, dan is er geen probleem met de verzekering. Stel dat u een kleine operatie aan uw hand hebt ondergaan waarvan u lichte hinder ondervindt. Uw arts heeft niets gemeld en zelf vindt u dat u best in staat bent om te rijden. Veroorzaakt u een ongeval, dan zal uw verzekeraar de slachtoffers vergoeden en de kosten niet op u verhalen.

En wat als uw arts u niet ingelicht heeft? Een verzekeraar kan wel nagaan of u een tijdelijk rijverbod hebt of niet, maar hij kan uw arts niet aanspreken op zijn verantwoordelijkheid. U kunt wél een klacht neerleggen bij de Orde van geneesheren.

CARA (Centrum voor Aanpassing aan het Rijden van gehandicapte automobilisten): Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel, tel. 02 244 15 52, cara@bivv.be

Pierre Bontinck