MADEIRA: Een zee van bloemen

Met zijn vulkanische bodem en zijn milde klimaat is Madeira één grote bloementuin. Hibiscus, mimosa, bougainville, jacaranda, orchidee... Samen zorgen ze voor een feest van geuren, en een paradijs van kleuren.

Madeira, dat door een onderzees ravijn van 4500 meter diepte wordt gescheiden van de Canarische Eilanden, is tijdens een vulkaanuitbarsting opgerezen uit de oceaan. Daaraan dankt het zijn ruige reliëf, met de piek van de Ruivo als hoogste punt (1862 m). De diepe kloven en de weelderige plantengroei scheppen er unieke landschappen. Bovendien wordt het eiland door een bergketen in twee stukken verdeeld, met grote klimaatverschillen tot gevolg. Hoe hoger u in de bergen klimt, hoe gevarieerder de natuur. Tot op 300 meter is het klimaat subtropisch met veel suikerriet, bananen en vijgcactussen. Tussen de 300 en 700 meter verbouwt men druiven en graan, teelten die optimaal genieten van het mediterrane klimaat. Nog hoger begint de laurissilva, het oerbos uit het Tertiair, dat door de IJstijden werd gespaard. Dit eiland is dus niet toevallig een paradijs van bloemen...

De stad geurt naar anijs

In 1419 vonden twee Portugese ontdekkingsreizigers, Joao Gonçalves Zarco en Tristao Vaz Teixeira, een groen eiland zonder een spoor van menselijk leven. Ze doopten het A ilha da madeira, het beboste eiland. In die tijd waren de heuvels van de baai begroeid met wilde venkel, zodat de toekomstige hoofdstad van het eiland de naam Funchal kreeg, het Portugese woord voor venkel. Nu trekken haar promenade langs de oceaan, haar mooie lanen met tropische planten, haar oude stad, haar jachthaven en vele belvédères massa’s toeristen aan.

Mis vooral de Mercado dos Lavradores niet, de plaatselijke markt van Funchal. Al vroeg in de ochtend gaan de kramen er gebukt onder groenten en fruit: peren, pruimen, sinaasappelen, guaves, mango’s, avocado’s, maracujas... en ook in de vismarkt heerst een drukte van belang. De kerk van Nossa Senhora do Monte, hoog boven de hoofdstad, is eveneens een omweg waard. Neem aan de voet van de belvédère een caros de cesto, een slede van rotan die door twee mannen met strohoeden wordt getrokken, en daal de helling af langs de Caminho do Monte. Of verplaats u enkele kilometers naar het westen, naar het onweerstaanbare vissershaventje Camara de Lobos. Winston Churchill vond hier inspiratie als zondagsschilder.

Suiker voor Vlaamse kunst

Het eiland heeft een omtrek van 220 kilometer. Voor wandelaars en trekkers zijn er veel paden met bewegwijzering. Een van de klassieke routes vertrekt in Funchal en eindigt op 1818 meter hoogte in Santana par le Pico do Arieiro, dat uitkijkt op de hoogste punten van de streek. Op de top krijgt u een panorama van het gebergte, met de krater van Curral das Freiras en de toppen van de Pico das Torrinhas, de Pico das Torres en de Pico Ruivo, de hoogste. Een andere manier om tijdens een gezonde wandeling de terrasbouw en de verborgen valleien te ontdekken, is een tocht langs het netwerk van levadas, smalle paden die de irrigatiekanalen volgen.

De Portugezen gebruikten Madeira al heel vroeg als een halte op de handelsroute naar de Nieuwe Wereld. Dankzij het subtropische klimaat kon men er intensief suikerriet verbouwen, dat later als wisselmunt kon worden gebruikt.

Na de kolonisatie werd Madeira een welvarend eiland met een rijke religieuze kunst. Er kwamen een heleboel kerken en kapellen, die allemaal hun retabels nodig hadden, hun triptieken en ander moois. De Vlaamse schilderkunst was in die tijd al wereldberoemd. Zo beroemd zelfs dat Brugge en Antwerpen op het einde van de 15de eeuw geregeld Portugese schepen op bezoek kregen die kostbare klompen suiker kwamen ruilen voor schilderijen en beeldhouwwerken van de Vlaamse meesters. Hun prachtige werken zijn nog altijd uitgebreid te bewonderen in de kerken van het eiland en in het Museum voor Gewijde Kunst van Funchal, nog zo’n unieke plek die u zeker niet links mag laten liggen als u de rijke schatten van het echte Madeira wilt leren kennen. n

Guy Van de Berg