Lyon stad van duizend lichtjes

Wie houdt van feeërieke taferelen moet in december in Lyon zijn. Ter gelegenheid van het traditionele Fête des Lumières wordt de stad omgetoverd tot een sprookjesdecor vol licht. Alle bewoners zetten kaarsen en lichtjes voor hun ramen en het patrimonium wordt met mooie lichtbundels extra in de kijker gezet.

Het is een oude feesttraditie die teruggaat tot het midden van de negentiende eeuw. Bij de inhuldiging van een standbeeld ter ere van de Heilige Maagd Maria werd Lyon op 8 december 1852 feestelijk verlicht. Ondanks een storm die op dat ogenblik door de stad raasde, zetten de Lyonnais hun stad vol lichtjes en kaarsen. Aan de vooravond van de eenentwintigste eeuw besloot men van die traditie een cultureel evenement te maken: het Fête des Lumières. Naast de traditionele verlichting, onderwerpen nu ook gesofisticeerde lichttechnieken en bij-zondere kunstwerken de stad aan een ware metamorfose.

Lichtsculpturen

Tijdens de Nuits de Fourvière is Lyon in de zomer in trek bij massa’s muziek-, theater- en dansliefhebbers, maar in de winter zorgen de lichtjes, samen met de traditionele kerst- en nieuwjaarsversiering, voor een uiterst feeëriek decor. Epicentrum van het feest is dit jaar de route tussen de heuvels van de Croix-Rousse en de place Carnot waar verschillende scenografieën het stadscentrum versieren. Het parcours, dat voor de gelegenheid lumière piétonnier (voetgangerslicht) wordt genoemd, stelt vijftien kunstwerken tentoon. Het loopt onder meer langs de place Louis Pradel, de place des Terreaux, de Saint-Nizierkerk, de place des Célestins en de place Gailleton.

Hoogtepunt van het feest valt op 8 december op de place Bellecour, waar de bezoekers ’s avonds zijn uitgenodigd voor een reuzenscenografie. Maar ook de oevers van de Rhône en de Saône en de negen arrondissementen van Lyon worden (letterlijk) in de schijnwerpers gezet. In samenwerking met de plaatselijke ver-enigingen en burgemeesters zijn er een veertigtal projecten op punt gesteld waarbij kunstenaars de kans krijgen hun werk aan het publiek te tonen. Bovendien is er overal wel iets te beleven zodat ook wie aan de rand van de stad woont het feest optimaal kan beleven.

Een meander van straatjes en ’traboules’

Lyon is een eeuwenoude stad die sporen draagt van alle grote stromingen uit de geschiedenis. Ze werd bezet door de Kelten en de Galliërs en was onder het bewind van keizer Augustus de hoofdstad van de drie keizerlijke Galliën (Aquitania, Gallia Lugdunensis en Belgica). Het Romeins theater en het Musée de la Civilisation Gallo-romaine op de heuvel van Fourvière getuigen van dit verre verleden.

Vanop de heuvel ziet u de binnenstad in al haar pracht: als een niche tussen de meanders van de Rhône en de Saône. Door de kleine straatjes en de traboules, de typische geheime wandelgangen die nog dateren uit de Middeleeuwen, komt u in het oude stadsgedeelte. Daar vindt u tal van artisanale winkeltjes, galerieën, bibliotheken, cafés en natuurlijk ook de bouchons, de typische Lyonnaise bistrots (zie ook het dossier Gastronomische citytrips, in het oktobernummer van Plus Magazine). Het woord bouchon dateert nog van de tijd waarin paarden het belang-rijkste transportmiddel waren. Op sommige uithangborden stond een pak stro afgebeeld om duidelijk te maken dat de paarden er ook konden geborsteld worden ( bouchonnage).

De bakermat van de zevende kunst

Het licht is niet toevallig zo belangrijk voor Lyon. Louis en Auguste Lumière, de uitvinders van de filmkunst (1895) en enkele jaren later ook van de ‘Autochroom Lumière’ – het eerste fotografische procédé in kleur-, zijn geboren en getogen in deze stad. De indrukwekkendste uitvindingen van de gebroeders Lumière, tal van originele fototoestellen, de eerste camera’s van Gaumont en Pathé en een selectie familiefoto’s worden er in het Musée Lumière tentoongesteld.

Maar de tweede metropool van Frank-rijk is sowieso een stad van licht. Zowel overdag als ’s avonds is het een oase vanprachtig natuurlijk en kunstlicht. Het architecturaal patrimonium wordt dag in dag uit in de kijker gezet. Een goed voorbeeld is het operagebouw Le Poumon dat in rood is uitgelicht. Hoe meer mensen het gebouw betreden hoe roder het wordt. Het stadsverlichtingssysteem, waar lang in binnen- en buitenland onderzoek is voor verricht, wordt al door vijftig steden (waaronder Birmingham, Bologna, Brussel, Gent, Luik, Quebec, Shanghai, Wenen...) nagevolgd.

Een stad met een visie

Als tegenhanger van de historische rijkdom van de stad is aan de voet van de Rhône het Cité Internationale gebouwd, een unieke wijk van de hand van de Italiaanse architect Renzo Piano en tuinarchitect Michel Corajoud. U vindt er onder meer het Palais des Congrès, het musée d’Art Contemporain, maar ook bioscopen, restaurants en hotels. Ook de moeite waard is het amfitheater in de vorm van een enorme vliegende schotel. Het biedt plaats aan 3000 bezoekers en is multi- aanpasbaar. Het wordt één van de orgelpunten van het Fête des Lumières 2005. Van 7 tot 14 december wordt de hele wijk verlicht met reusachtige lichtbundels die deze nieuwe plek tot ver over de oevers van de Rhône zichtbaar zullen maken. Dankzij deze mix van economie, cultuur, architectuur en vrijetijdsbesteding, is dit geheel tussen water en groen één van de meest aantrekkelijke pijlers van de toeristenstad Lyon geworden. n

A Tekst en foto’s: Guy Van de Berg