Liever een factuur betalen dan geld schenken

Een factuur betalen voor uw (klein)kind vindt u een beter idee dan geld schenken. Hoe zorgt u ervoor dat alles sluitend is, zowel tegenover de fiscus als tegenover uw andere (klein)kinderen?

Uw dochter wil graag haar woning verbouwen. Badkamer, keuken én dak zijn aan vervanging toe. Maar dit alles kost een bom geld zo blijkt uit de offertes van de aannemers: € 25.000 voor het dak, € 15.000 voor de badkamer en € 20.000 voor de keuken. U wilt uw dochter wel sponsoren, en u had zelfs aan een substantieel bedrag van € 25.000 tot € 30.000 gedacht, maar u zou het geld liever niet via een bankgift op haar rekening storten. Eén van de facturen betalen, die voor het dak bijvoorbeeld, lijkt u een beter idee. U vraagt uw dochter om de factuur door te sturen. Maar is dit juridisch en fiscaal wel een sluitende oplossing? En hoe gaat u best concreet te werk?

Zo vermijdt u het Ferrari-syndroom

Stel, u wilt een hand- of bankgift (een storting op de rekening) doen. Dan zou u in de twee aangetekende brieven of het bewijsdocument (de zgn. pacte adjoint) als voorwaarde kunnen opnemen dat het geld van de schenking gebruikt moet worden voor de verbouwing van een bepaald huis. Maar dan nog hebt u nooit de zekerheid dat dat ook gebeurt. Want als uw kind er iets anders mee doet (een dure wagen kopen – het gekende Ferrari-syndroom – of een zwembad aanleggen, wat u misschien minder nuttig vindt dan een nieuwe keuken), lijkt het ons weinig waarschijnlijk dat u naar de rechtbank zult stappen om uw gelijk te halen.

Vandaar dat in de praktijk naar een eenvoudige en handige oplossing is gezocht. U bespreekt gewoon vooraf met uw (klein)kind welke factuur u zult betalen. Aangezien er in de bouw bijna altijd vooraf een offerte wordt gemaakt, kunt u perfect overeenkomen dat u de factuur van de vloerder, de dakwerker of die van de keuken of de badkamer zult betalen. Op het moment dat uw kind de factuur krijgt, betaalt u gewoon in zijn/haar plaats. Zo weet u 100 % zeker waar uw centen naartoe gaan.

Zo doet u het correct

Als u, zoals in ons voorbeeld, de factuur voor de dakwerken betaalt voor uw dochter, zou het ook kunnen dat u dit geld bij wijze van lening voorschiet. Om misverstanden te vermijden (zowel met de fiscus als met uw andere kinderen), maakt u best duidelijk dat het hier om een schenking gaat en niet om een renteloze lening. De fiscus kan immers na het overlijden een bankonderzoek instellen en dus zien dat er een behoorlijke som ‘verdwenen’ is.

Maak een bewijsdocument op. Na het betalen van de factuur maakt u een bewijsdocument (een zgn. pacte adjoint) op waarin u bevestigt dat het om een schenking ging. Hiernaast vindt u een model. Samen met de factuur en de overschrijving vormt dit document een perfect sluitend bewijs van een onrechtstreekse schenking. U kunt ook met twee aangetekende brieven werken, maar in de praktijk gebeurt dat steeds minder.

Stel voorwaarden. In het bewijsdocument (of eventueel in de aangetekende brieven) kunt u voorwaarden opleggen. U kunt bijvoorbeeld duidelijk bepalen dat het gaat om een voorschot op de erfenis (dan krijgen uw kinderen na uw overlijden allemaal evenveel) of integendeel net buiten erfdeel (dan kunt u via de schenking meer toekennen aan dit ene kind, voor zover u de reserve van de anderen niet aantast), u kunt een jaarlijkse rente bedingen van bijvoorbeeld 3% voor het geval u toch nog behoeftig zou worden, enz.

Zo vermijdt u de driejaartermijn

Er is niet echt een grens vanaf welk bedrag een gift geen cadeau meer is maar een schenking. Maar als u een behoorlijk gepeperde factuur betaalt, wordt dit juridisch gezien beschouwd als een onrechtstreekse schenking, zoals bijvoorbeeld de bankgift. Dat betekent dat er geen schenkingsrechten moeten worden betaald, maar ook dat de driejaartermijn zal spelen. De schenker moet nog drie jaar in leven blijven na de schenking, zo niet betaalt de begiftigde successierechten.

De driejarige termijn begint te lopen vanaf de betaling van de facturen, dus niet vanaf de datum dat de aangetekende brieven werden verstuurd of het bewijsdocument (pacte adjoint) werd opgemaakt. Als er verschillende facturen werden betaald (bijvoorbeeld een voorschotfactuur voor de werken en een eindfactuur na de werken) dan loopt de drie jaar vanaf de betaling van elke factuur op zich.

WEETJE. Zoals bij een bankgift kunt u wel het bewijsdocument of de aangetekende brieven nog vlug gaan registreren aan 3% (3,3% in Wallonië) op het registratiekantoor als u als schenker plots ernstig ziek zou worden binnen de drie jaar.

Johan Adriaens, Onafhankelijk vermogensplanner