Leven als God in Spanje

Hij verdeelt zijn tijd tussen Nederland en Spanje. Als columnist, sportcommentator, ijveraar voor goede doelen en partner in een sportcentrum heeft hij de handen behoorlijk vol. En zijn mening verkondigt Johan Cruijff nog steeds met evenveel plezier.

Hoewel zijn spelers- en trainerscarrière al lang voorbij is, blijft Johan Cruijff een echte celebrity, een wereldvedette. Wij treffen hem in een desolaat landschap op enkele kilometers van de Zuid-Spaanse stad Murcia waar hij op een heuvel de eerste steen komt leggen van een nieuw huizencomplex annex sportcentrum. Mosa Trajectum is een golf- en sportresort waarop niet minder dan 1500 villa’s zullen verrijzen. Vanop de heuvel kijken we neer op de reeds afgewerkte en bewoonde villa’s in frisse kleuren die in de zon liggen te blinken. Daartussenin groene, glooiende grasvlakten met grote waterpartijen die fel contrasteren met de dorre omgeving en de ruige bergen op de achtergrond. In een golfwagentje komt hij de heuvel opgereden, achternagezeten door een meute Spaanse fotografen en journalisten. Niet Juan Carlos maar Meneer Voetbal is koning in Spanje, en Cruijff is er een halfgod. Real Madrid, de aartsrivaal van zijn club FC Barcelona verkeert in crisis en alle perslui verdringen zich om de mening van Cruijff over dit probleem van nationaal belang op te tekenen. In vlekkeloos Spaans antwoordt hij rustig op alle vragen, gewend als hij is aan dit mediacircus. Nadat de Spaanse furie is uitgeraasd, is er tijd voor een rustig gesprek in de luwte van een terrasje.

Plus Magazine: In 1973, op je 26ste, ben je naar Barcelona vertrokken en Spanje is je tweede thuis geworden. Ben je nu meer Spanjaard dan Nederlander?

Cruijff: Ik ben al op zeer jonge leeftijd in Spanje beland, maar zal altijd in de eerste plaats een Nederlander blijven. Daar ben ik geboren en getogen, en dat schud je zomaar niet van je af. Een Nederlander flapt er altijd zijn mening uit, waar hij ook woont. Aanpassingsproblemen heb ik hier niet gekend. Toen ik arriveerde was Franco nog aan de macht en FC Barcelona had in jaren geen landstitel meer behaald. Het eerste seizoen speelden we meteen kampioen en op het veld van Real Madrid gingen we met 0-5 winnen. De Catalanen gingen helemaal door het dak. Ik werd op slag een held in Catalonië en als één van hen beschouwd. Als jonge snaak hield ik me niet bezig met politiek, maar als ik er nu op terugkijk was dat allemaal erg politiek geladen. Het protest tegen het Franco-regime, het onafhankelijkheidsstreven van Catalonië, dat werd allemaal belichaamd in dat team. Ik groeide uiteindelijk met de hele boel mee, maar om echt Catalaan te worden, dat is een proces van decennia. Het individu is hier minder belangrijk, alles staat meer in het teken van de groep en er wordt soms erg dogmatisch gedacht. Zo herinner ik me de anekdote omtrent de naam van mijn zoon. Wij wilden hem Jordi noemen en schreven hem zo in Nederland in. Maar Jordi is ook de naam van de patroonheilige van Catalonië. Toen mijn vrouw en ik nietsvermoedend ons kind in Spanje wilden inschrijven bleek dit niet te kunnen, dat moest ‘Jorge’ worden. Uiteindelijk hebben de ambtenaren toch bakzeil gehaald omdat het kind al onder die naam in Nederland stond ingeschreven. Zo werd mijn zoon de eerste Jordi sinds mensenheugnis die in de stadsregisters van Barcelona werd geregistreerd.

Je ziet wel meer van deze resorts in Spanje waar vooral veel buitenlanders, vaak 50-plussers, verblijven. Sommigen spreken van kolonies. Is het niet moeilijk om je op oudere leeftijd aan te passen aan een ander land?

Dat valt best mee. Maar mensen lijken dat te hebben, dat ze bij mekaar willen hokken. Op zich heb ik daar niets op tegen. Ik zeg: maak plezier met de Nederlanders of de Belgen, maar maak ook plezier met de Spanjaarden. Je hoeft niet perfect Spaans te kennen, maar de mensen waarderen het wel als je wat moeite doet. En gaandeweg pik je meer op. Dat is het verrijkende. Wat is er nou mooier dan over zo’n Spaanse markt te lopen? Tijdens mijn voetbal- en trainerscarrière hebben wij op vele plaatsen gewoond en mijn familie heeft zich altijd aangepast. Dan gingen we op verkenning, kijken hoe de wereld daar in elkaar zat. Op al die plekken heb ik het altijd vreselijk naar mijn zin gehad. Maar je doet dat wel in overleg, zodat ieder familielid zich daarin kan vinden. Zowel ouders als kinderen hebben water bij de wijn gedaan. Ik denk dat de kinderen er geen spijt van hebben. Ze woonden in Washington, in Barcelona, in Los Angeles. Ze spreken nu vele talen en hebben van allerlei dingen kunnen proeven die nu in hun volwassen leven goed van pas komen.

Naarmate je wat ouder wordt, is het aangenaam in het Spaanse klimaat te verblijven. Maar ik heb ook een huis in Amsterdam en kom vaak over voor sportverslag- geving of andere activiteiten. Het is ook de bedoeling dat ik in Murcia kom wonen en me bezighoudt met het sportcentrum dat op dit domein zal gebouwd worden. We proberen hier bewoners van alle nationaliteiten aan te trekken.

Na je sportcarrière heb je zelf twee projecten opgestart, de Johan Cruyff Foundation en de Johan Cruyff University. Wat wil je daarmee bereiken?

Ik heb een prachtige carrière gehad en wou iets terugdoen voor de minder geprivilegieerden. Ik werd veel gevraagd om mee te werken aan allerhande goede doelen. Dat kunnen we beter bundelen, dacht ik. Nu richten wij onze inspanningen naar kansarme en mindervalide kinderen. Wij hebben het geluk te kunnen sporten wanneer we willen, deze kinderen niet. Daarom geven we hen een steuntje in de rug. De foundation is nu een soort open huis geworden waaraan alle bekende sporters uit diverse sporttakken hun bijdrage kunnen leveren. Marco Van Basten, Pieter Van den Hoogenband, Richard Krajicek, allen komen ze met veel plezier naar de open dagen die we organiseren om de kinderen samen met hun idolen te laten sporten. Dat gebeurt zowel in Nederland als in Spanje, waar de problemen nog vele malen groter zijn.

Met de Johan Cruyff University wil ik sporters helpen om ook na hun carrière hun weg in het leven te vinden. Want studie en sport staan soms haaks op elkaar. Een jongen van zestien die het wil maken als voetballer denkt niet aan studeren. Maar slechts weinigen bereiken de top, en voor wie niet slaagt is het vaak te laat om de studies te hervatten. Eenmaal die trein voorbij, kan je hem niet meer nemen. Daarom proberen wij een combinatie van beide te brengen: veel sport, maar ook voldoende algemene vakken. Sporters worden vaak als dom afgeschilderd. Onlangs vroeg de voorzitter van een schaakbond mij smalend: zie jij een schaker naast een motorracer op de schoolbanken zitten? Welja! Als die racer tegen 200 km/u een bocht nadert moet hij verschrikkelijk snel nadenken en in fracties van seconden de juiste beslissingen nemen, anders smakt hij tegen het asfalt. Dat is een ander soort intelligentie dan die schaker, maar daarom niet minderwaardig. Alleen hebben de meeste sporters niet de kans gehad veel te studeren. Als ze goed gemotiveerd worden, blijken ze wel hoog te scoren. Onze scholen bewijzen dat.

In dit resort wordt mooi wonen gecombineerd met sportbeoefening. Je golft veel, maar doe jij nog elke dag aan sport?

Nee, maar ik ben altijd wel op één op andere manier bezig. Ons lichaam is gemaakt om te bewegen, dat is het allerbelangrijkste. En sport is gezond en ook nog leuk. Spanning en ontevredenheid daarentegen ondermijnen het lichaam. Ik golf graag en voor ouderen vind ik dat een ideale sport, maar met tuinieren bijvoorbeeld blijf je evengoed aan de slag. Wij proberen hier een aangename omgeving te creëren voor bewoners en huurders, dicht bij de stranden van de Costa Calida en grenzend aan een beschermd natuurgebied. Sommigen vinden het een gek idee om golfbanen te maken in zo’n dor gebied, maar wij kennen geen waterprobleem. Het regenwater wordt opgevangen in grote reservoirs, 18 voetbalvelden groot. Driekwart van het gebruikte water wordt gerecycleerd. Als je Nederland daarmee vergelijkt is dat een waterarm land, want de mensen verbruiken er meer water dan er uit de hemel valt! n

Johan Cruijff

werd geboren in Amsterdam op 25 april 1947

was als speler 8x landskampioen met Ajax, 1x met Barcelona en 1x met Feyenoord

speelde ook bij de Washington Diplomats en de Los Angeles Aztecs

werd in 1974 met Nederland vice-wereldkampioen (in Duitsland)

werd als trainer: met Barcelona 4x landskampioen en winnaar Europacup I en II, met

Ajax 2 x bekerwinnaar en winnaar Europacup II.

was 3 x Europees voetballer van het jaar

werd verkozen tot beste Nederlands én Europees voetballer van de (20e) eeuw.

is partner bij Mosa Trajectum, het golf- en sportresort van ontwikkelaar The Key van

de Nederlander Ronald Ras, www.mosatrajectum.com

Filip Godelaine – foto’s: Henry Peters fotostudio G2

Geboren en getogen zijn in Nederland, dat schud je niet zomaar van je af. Een Nederlander flapt er altijd zijn mening uit...

De Johan Cruyff Foundation is er voor kansarme en mindervalide kinderen. Want zij hebben minder geluk gehad dan ik...