Leef op gezonde voet!

Likdoorns, eelt, vervormingen, ingegroeide nagels: onze voeten worden vaak geplaagd door kwaaltjes die een grote impact hebben op ons welzijn, maar ook op onze lichaamshouding en op onze gezondheid in het algemeen.

Net als rugpijn komt ook pijn aan de voeten veelvuldig voor. En naarmate we ouder worden, krijgen we er almaar meer last van. Liefst 65% heeft geregeld zere voeten. Likdoorns, eelt, schimmelaandoeningen, ingegroeide teennagels, ontstekingen, vervormingen: de oorzaken van pijnlijke voeten zijn legio. Zo zegt 38% – het merendeel mannen – problemen te ondervinden aan de teennagels. Die kunnen te wijten zijn aan voeten die onvoldoende worden gelucht of aan verkeerd geknipte nagels. Of aan joggen, want tijdens het lopen krijgen de tippen van onze voeten voortdurend schokjes te verwerken waardoor nagels in het vlees groeien.

Likdoorns – pijnlijke huidverhardingen op de tenen die we ook wel eksterogen noemen – treffen dan weer vaker vrouwen dan mannen. Een op drie vrouwen heeft er wel eens last van. Smalle schoenen met hoge hakken, die wrijving veroorzaken, werken dat probleem in de hand. En niet minder dan 45% van alle vrouwen heeft eeltplekjes op de voetzolen: kleine en pijnloze verhardingen, doorgaans net achter de tenen.

Al zijn deze kwaaltjes doorgaans onschuldig, op termijn kunnen ze wel voor een verkeerde lichaamshouding zorgen, waardoor we dan weer elders pijn krijgen.

Goede gewoontes

Gelukkig volstaat het dagelijks een aantal goede gewoontes in acht te nemen om de ongemakken te beperken. “Om je voeten te ontspannen, heb je aan een voetbad van enkele minuten genoeg. Langdurig de voeten baden doet meer kwaad dan goed. En een douche is een betere optie dan een bad. Je voeten nadien goed afdrogen, vooral tussen de tenen, is een must”, zegt Pieter Everaerts, voorzitter van de Belgische Unie van Podologen en Gespecialiseerde Voetverzorgers (B.U.P.G.V.). Vocht werkt immers zowel schimmelvorming als huidirritaties in de hand en is beslist vijand nummer één van onze voeten. Die zitten het merendeel van de tijd al opgesloten! Wil je geen zweetvoeten, draag dan lederen schoenen en katoenen sokken: daarin kan je huid beter ademen.

Om eeltplekken tegen te gaan – die op de hielen vaak de vorm aannemen van grote, verharde, gelige zones – moet je je voeten geregeld insmeren met een voetcrème. Toch doet maar 34% van de mensen dat elke dag en 78% van de mannen zelfs nooit! Met de jaren wordt dat hydrateren almaar belangrijker omdat onze huid dan dunner en droger wordt. Zeker in de zomer, wanneer we langere wandelingen maken en open schoenen dragen zonder sokken. Eelt op de hielen is niet alleen lelijk, op termijn kunnen er ook pijnlijke kloven ontstaan. Ga je eelt te lijf met een voetrasp, weet dan dat overdaad schaadt. “Raspen mag, maar hooguit vijf of zes seconden per voet! Door te raspen warmt je huid immers op en krijgen je cellen het signaal dat ze zich moeten vermenigvuldigen om zich tegen die agressie te wapenen. Resultaat: er vormt zich nog meer eelt”, waarschuwt Pieter Everaerts.

Nagels knippen doe je best volgens de regels van de kunst, al was het maar om ingegroeide teennagels te voorkomen. Die zijn vaak te wijten aan te kort of te rond geknipte nagels. “Je moet werken per halve nagel. Je begint aan de buitenkant en knipt tot het midden. Vervolgens knip je van de andere buitenkant eveneens tot het midden.” Kan je zelf niet meer vlot bij je teennagels, doe dan een beroep op een pedicure of voetverzorg(st)er. “Voeten zijn heel delicaat. Je vertrouwt ze dus beter niet aan om het even wie toe”, aldus nog Pieter Everaerts.

Geen sneakers, geen stiletto’s

Ook de schoenen die je draagt, bepalen of je voeten gezond blijven. Volgens voetspecialisten ligt de ideale hakhoogte tussen twee en vijf centimeter. Maar dames willen graag elegant voor de dag komen en vertoeven daarom al te vaak op veel te grote hoogte. Circa 16% van alle vrouwen draagt dagelijks hoge hakken. Helaas klagen stilettofanaten ook vaker over pijn aan de tippen van de voeten, de tenen, de knieën en de benen.

Een team van de universiteit van Griffith in Australië publiceerde onlangs een studie in The Journal of Applied Physiology die aantoont dat dames met een voorliefde voor hoge pumps anders lopen, zelfs als ze op blote voeten stappen. Ze zetten niet alleen kleinere pasjes, ze leggen ook meer kracht in elke stap. En ze hebben de neiging om systematisch op de punten van hun tenen te lopen. Door hoge hakken te dragen worden de vezels van de kuitspieren immers korter. De pezen – vooral de achillespees – worden zwaarder belast.

Daarom zijn dames met een zwak voor hoge hakken, sneller moe en lopen ze vaker kwetsuren op. Vooral wanneer ze bruusk overstappen op lage schoenen, bijvoorbeeld om te sporten. Van stiletto’s geniet je dus beter met mate. “Natuurlijk mag je al een keer naaldhakken dragen, maar liefst slechts voor een paar uur, bijvoorbeeld om ’s avonds uit te gaan”, licht Pieter Everaerts toe.

Sneakers – 19% van alle mannen draagt ze geregeld – zijn geen haar beter. “Dergelijke schoenen bieden niet de minste steun. Tenzij om te sporten, draag je ze dus beter niet”, waarschuwt de specialist. En als het enigszins kan, trek dan – als je achter je bureau zit – je schoenen gewoon uit. Dat is beter dan je voeten de hele dag op te sluiten in schoenen!

Evenwicht soms zoek

Onze voeten kennen geen dag rust. Logisch dus dat voetvervormingen vaak voorkomen. Vooral hallux valgus, ook wel knobbel genoemd, waarbij de binnenwaartse scheefstand van de grote teen een zeer ernstige vervorming van het voorste deel van de voet kan veroorzaken. Passende schoenen vinden wordt dan erg moeilijk. De aandoening komt zeer veel voor bij vrouwen. Ze wordt in de hand gewerkt door de menopauze. Een derde van alle vrouwen boven 50 jaar krijgt ermee te maken. Ze is voor een deel erfelijk en houdt ook verband met de vorm van de voet: vooral bij dames met een elegante Egyptische voet, waarbij de grote teen langer is dan alle andere, is het risico op hallux valgus groot.

De scheefstand kan chirurgisch worden gecorrigeerd, maar je kan ook erger voorkomen door een orthese te dragen. Deze steunzool dient om je voetgewelf opnieuw correct te ondersteunen. Je voeten kunnen dan opnieuw hun stabiliserende, schokdempende en voortstuwende rol vervullen. Die biomechanische correctie is erg belangrijk omdat ze de statica – dat is de manier waarop je voeten het gewicht van je lichaam ondersteunen en verdelen – bijstuurt en zo pijn in de lenden, de knieën en de enkels helpt voorkomen.

Bij mensen met gewrichtspijn zorgen ortheses niet alleen voor een goede statica, ze verminderen ook de pijn, het risico op valpartijen en dus ook op breuken. “We mogen nooit uit het oog verliezen dat ons lichaam één geheel vormt”, besluit Pieter Everaerts. “Onze manier van stappen houdt verband met onze lichaamshouding en vice versa. En omdat ons lichaam nu eenmaal verandert in de loop van ons leven, is het van groot belang dat we onze voeten goed in de gaten houden.”

JULIE LUONG