Lage rente en lege manden

De overstap van de werkvloer naar een leven als gepensioneerde zorgt voor ingrijpende veranderingen. Men heeft het dan vaak over de psychologische weerslag. Veel minder over de financiële impact. Want ook daar word je geconfronteerd met een ommezwaai. Tussen het gemiddelde loon en het gemiddelde pensioen gaapt er, voor wie in de privé heeft gewerkt, een kloof die je verplicht je bestedingspatroon drastisch bij te stellen. Zij die moeiteloos de eerste maanden doorspartelen zijn zeldzaam. Want tussen het budget dat je theoretisch hebt uitgedokterd en de gepeperde werkelijkheid van een koffietje hier en een defecte koelkast daar, ben je algauw genoodzaakt je reserves aan te spreken.

Haha, de reserves! Dat kleine fortuintje dat je een leven lang bij elkaar hebt gespaard en dat volgens de Immotheker-Finotheker tussen ? 150.000 en ? 447.000 moet bedragen, wil je idealiter 80% van je vroegere loon veilig stellen. Dat kleine fortuintje om mee te gaan reizen de dag dat je daar eindelijk de tijd voor hebt, om harde klappen mee op te vangen, om de kinderen bij te springen. Om te voorkomen dat je de kleine geneugten van het leven moet opgeven. Om niet afhankelijk te worden. Om in een waardige oude dag te kunnen voorzien (de gemiddelde rusthuisprijs in Vlaanderen bedraagt ? 1.600 per maand, zonder extra’s). En voor het geval dat. Want neen, als je ouder wordt heb je niet minder kosten. Wie denkt van wel is nog nooit bij de apotheker langsgeweest.

Mensen die op de drempel van hun pensioen staan of deze al hebben overschreden, weten dat. Hoelang krijgen we immers al niet te horen dat het wettelijke pensioen niet zal volstaan en dat zorgen voor een aanvullend pensioen, liefst zo vroeg mogelijk, een must is. En ook dat je moet sparen. Geld opzijzetten. Elke maand een beetje, ook al is het niet veel. Maar vooral elke maand. En dan ben je in 2016 aanbeland. En krijg je van je bank de zoveelste brief waarin opnieuw een rentedaling wordt aangekondigd. Een daling van het rendement op je spaarboekje dus. Geen rendement meer, eigenlijk. Een negatieve rente is niet langer fictie. Want hoeveel zullen je centen, waarmee men je aanspoort te beleggen, over 10 of 15 jaar nog waard zijn? Vergeet toch dat spaarboekje, sukkeltje, durf risico’s te nemen die iets opbrengen! Ja, toch? Of niet?

Econoom Geert Noels trekt in dit nummer (p. 84) hard van leer: de lage rente is een contractbreuk met een hele generatie! We worden aangezet tot tegenstrijdig gedrag. Vermits het geld dat we sparen zal verdampen, moeten we het maar vrolijk opsouperen, dat pakken ze ons niet meer af. Waarom zouden we ons vandaag ontzeggen wat morgen amper nog iets waard zal zijn? Ook al zullen we het niet uitgeven zonder enig schuldgevoel, omdat we zijn opgeroeid met waarden als werken en sparen, we zullen er tenminste geen spijt van hebben. Of misschien wel. We weten het niet. Het is niet de houding die de econoom ons, met kennis van zaken, aanraadt. Maar wat dan wel? Als je niet genoeg hebt om risico’s te nemen, volg dan de volkswijsheid van je voorouders: stop je eieren niet allemaal in dezelfde mand en speel op veilig.

ANNE VANDERDONCKT REDACTIEDIRECTEUR