Klein abces, grote gevolgen

Soms weegt de angst voor de tandartsstoel zwaarder door dan kiespijn. U even vermannen en toch maar een afspraak maken, is dan de boodschap. Een dom, klein abcesje kan immers grote gevolgen hebben voor uw gezondheid.

Een abces ontstaat in de kern van een tand, als de in de mondflora aanwezige bacteriën zo woekeren dat ze een infectie veroorzaken. Hoe meer etter zich bij de tandwortels opstapelt, hoe feller en ondraaglijker de pijn en hoe groter de zwelling van het tandvlees. Daarbij komt soms nog koorts de kop opsteken, en ontstaan gezwollen klieren in de hals. Hoewel iedereen wel weet dat de oorzaak van al die ellende een abces is, kan alleen de tandarts redding bieden. Die zal eerst een sneetje maken om de etter te laten weglopen, wat de pijn zal doen afnemen. Als het om een groot abces gaat, schrijft hij antibiotica en/of ontstekingswerende middelen voor. In het slechtste geval moet daarna de tand eruit.

Snel reageren

Als cariës niet behandeld wordt, tast het tandbederf de tandzenuw en het bloedvaatje in de tand aan. Het komt er dus op aan waakzaam te zijn als tanden plots gevoelig worden bij het eten of bij het drinken van koude of gesuikerde drank. De tand kan in dat stadium immers nog (goedkoop!) gered worden. Als er niet snel ingegrepen wordt, zal hij ook op warmte en druk beginnen te reageren, een teken dat de bacteriën al tot de tandmassa doorgedrongen zijn. Zonder behandeling bestaat de kans dat de ontsteking zich uitbreidt naar de wortels en zelfs naar het kaakbeen, wat een heel pijnlijke en soms moeilijk te behandelen infectie kan veroorzaken.

Recht naar het hart

Wie de pijn verbijt en geen professionele hulp zoekt, kan nog zwaarder in de problemen komen. De infectie kan zich immers verder verspreiden in het lichaam. Meer en meer onderzoeken tonen verbanden aan tussen bacteriën in de mond en problemen met de algemene gezondheidstoestand. Dat is niet zo verbazend, de mondholte vormt immers de verbinding tussen de kiemen in voeding en lucht, en de slokdarm en de luchtwegen. De bacteriën hebben via de tanden makkelijk toegang tot het spijsverteringsstelsel – waar ze onheil kunnen stichten in maag en darmen – en de luchtwegen – waar ze migraine, oor- en neusholteontstekingen kunnen veroorzaken. Nog gevaarlijker is het als de ziektekiemen doordringen tot de bloedsomloop. Waar ook de afweersystemen falen, kunnen ze dan toeslaan: beschadigde hartkleppen bijvoorbeeld zijn een makkelijke prooi.

Voorkomen is beter

Wie geregeld last heeft van infecties die maar met grote hoeveelheden antibiotica kunnen worden weggewerkt en snel opnieuw de kop opsteken, heeft mogelijk met dergelijke hardnekkige ziektekiemen te maken. Minstens een keer per jaar een prachtige glimlach naar de tandarts kan soelaas bieden, maar ook een gedegen dagelijkse tandverzorging werpt vruchten af. Tweemaal per dag drie minuten poetsen en flossen met tanddraad zijn een efficiënte manier om de bacteriën een halt toe te roepen. Rokers moeten extra opletten, omdat een aantal karakteristieke kenmerken van een besmetting door het roken verborgen blijven. Dan is het wachten op een toevallige controle om plots vast te stellen dat tandvlees en kaakbeen niet zo gezond zijn als ze aanvankelijk leken.

Typisch feestprobleem

Het lijkt wel of tandproblemen vooral tijdens de feestdagen de kop opsteken. Hoewel daar geen cijfers over bestaan en tandpijn natuurlijk altijd erger lijkt als je tandarts niet meteen bereikbaar is, is het niet onlogisch dat kiespijn juist dan opduikt. Meer en meer uitgebreide maaltijden en vaker tussendoortjes kunnen de oorzaak zijn, omdat het speeksel door die voortdurende voedselstroom zijn rol niet optimaal kan vervullen. Het moet immers koolhydraten ontbinden, beginnende wondjes schoonhouden en het zuur van de mondbacteriën neutraliseren, terwijl de tanden bijna onophoudelijk worden aangevallen door de aanvoer van voedsel en drank. Voeg hierbij nog wat slaapgebrek, stress en daardoor een minder goed werkend afweersysteem en het pad naar tandpijn is geëffend. n

Michèle Rager