Kerstmis in de Oostkantons

Een vreemde kerstmarkt in een Walt Disneyburcht, een grenspunt waar het altijd Kerstmis is, een natuur waar je als kersthater graag in zou verdwijnen: in de Oostkantons ligt het allemaal dicht bij elkaar.

Extreme kitsch en extreme natuur: in de eindejaarsperiode zijn ze in de Oostkantons maar een stap van elkaar verwijderd. Voor een diepe onderdompeling in de kerstsfeer kunt u naar één van de meest oostelijke plekken van ons land rijden. Pal op de Belgisch-Duitse grens in Losheim (tussen Büllingen en het Duitse Blankenheim) ligt de Ardenner Cultur Boulevard, een bizarre mix van commercie en nostalgie. Tussen een benzinestation, een hotel-restaurant, een smokkelaarscafé en een supermarkt wachten de attracties Ars Technica en Ars Krippana/Ars Figura.

Ars Technica is de ultieme jongensdroom. Een 200 m2 groot parcours met miniatuurtreintjes die in bijna-echte landschappen en door diorama’s rijden. In Ars Krippana/Ars Figura bestaan er geen seizoenen want hier draait alles het hele jaar door rond Kerstmis. Eerst loopt u door een nepstraat met vakwerkhuizen, poppen en wassen beelden. Daarna voert het parcours langs kerststallen en kerstevocaties uit de hele wereld. De Provence, Peru, Taiwan, Finland, Oberammergau en Ligurië wisselen af met kerstfiguren in een windmolen, in het antieke Rome en in Brussel in de Spaanse tijd. Diorama’s roepen bijbelverhalen rond de geboorte en de jeugd van Jezus op en een tijdelijke tentoonstelling laat zien hoe de kerstman zich ontwikkelde van een bescheiden heilige man tot een commercieel figuur. Kitsch? Zeer zeker, maar wel gemaakt met groot vakmanschap. Op een binnenplaats volgt het echte werk, een stal met een levende os, een echte ezel en dito geitjes.

De stilte van de berijmde venen

Na dit bezoek hebt u gegarandeerd even genoeg van de kerstsfeer en zal een stevige natuurwandeling deugd doen. Via Büllingen, het meer van Bütgenbach en Robertville kunt u bijvoorbeeld naar het natuurreservaat van de Hoge Venen rijden. Bewegwijzerde wandelpaden vertrekken zowel aan het Signal de Botrange als aan het 800 meter verder gelegen Natuurcentrum Botrange. Een decemberwandeling in de eenzame venen is een ware verademing voor wie de kerstdrukte wil ontvluchten. Kies dan liefst een koude dag uit wanneer een dunne rijmlaag het landschap heeft overdekt.

Loop nadien nog even binnen in het Natuurcentrum. U kunt u hier opwarmen aan de centrale open haard. En u opnieuw onderdompelen in de kerstsfeer. Gedurende de hele maand december loopt hier een kerstmarkt (zie kaderstuk Praktisch, p. 124), maar het kitschgehalte wordt bewust laag gehouden. De exposanten zijn vooral lokale kunstenaars en ambachtslui die soms wonderlijke producten maken van natuurlijke materialen. Veel van hun objecten creëren ze vóór de ogen van de bezoekers.

Het Walt Disneygevoel

Het noordelijke gedeelte van de Oostkantons rond Raeren en Kelmis laten we meestal links liggen omdat de natuur hier minder interessant is. Toch telt dit gebied enkele knappe burchten die in december een ongewoon kader voor kerstmarkten bieden. Zo staat in Raeren een gerestaureerde waterburcht uit de 14de eeuw. Ze herbergt een museum over het lokale aardewerk, dat in de 18de eeuw bekend was in heel Europa. Tegen de burcht vlijt zich in december een culinaire kerstmarkt aan. Oesters, soep, hapjes met paddenstoelen, likeur- en jeneversoorten wisselen af met glühwein en worsten in diverse kleuren en formaten.

De Eyneburg in Hergenrath had in Disneyland kunnen staan als onderkomen voor Doornroosje. Alleen is dit monument authentiek. Het sprookjesslot gaat terug tot de 13de eeuw en ligt verborgen opzij van de weg tussen Hergenrath en Kelmis (reken op een wandeling van 900 meter vanaf de weg). Half december vindt hier een middeleeuwse kerstmarkt plaats (toegang betalend, zie kaderstuk Praktisch). Ridders en jonkvrouwen lopen tussen de bezoekers en staan achter de kramen. Overal ruik je wierook, kruiden en zeep. De bezoekers mogen vrij ronddwalen in de kamers van de burcht, die worden verlicht door kaarsen en theelichtjes. Gotische kraampjes verkopen heksen, mythische figuren, genezende stenen en esoterische lectuur. Vreemd allemaal!

Het rijk van een kerstbakker

Duitse kersttradities worden in de Oostkantons overgoten met een subtiel Belgisch sausje Dat zult u goed merken als u door het feestelijk verlichte centrum van Eupen loopt.

Alleen het kerstgebak blijft Duits van inspiratie. Dat is te danken aan Bernd Kockartz (60). Hij vormt de vijfde generatie in de banketbakkersfamilie met dezelfde naam. De moederbakkerij in Hauset bakt de kerstspecialiteiten voor de negen Kockartz-bakkerijen in de streek. “Half september beginnen we al te bakken en alles wordt nog artisanaal gemaakt”, vertelt Bernd. “Onze grootste specialiteit blijven de beschwipste Printen. Dat zijn kruidenkoekjes die we in alcohol drenken en omgeven met confituur, rozijntjes, nootjes en chocolade. Ik was amper zeven toen ik onder leiding van mijn vader mijn eerste Printen maakte. Je hoort ze alleen in de kersttijd te eten en niet daarbuiten!” n

Ludo Hugaerts – Foto’s: Stefan Martens