Kaal? Ik ben er trots op!

Vaarwel die mooie krullen en die weelderige haardos. Kaal is ín. De mannen hebben echt geen reden meer om triest te zijn wanneer ze hun haren verliezen. Zidane, Bruce Willis en Coco Jr. zullen het niet ontkennen!

I k was een mooie jongen met mijn blonde krullen, al zeg ik het zelf”, lacht Willy (45). “Maar mijn vader was al kaal toen hij 30 jaar werd en ik ben dezelfde weg ingeslagen. Ik was amper 25 toen ik mijn haar begon te verliezen en tien jaar later was ik bijna helemaal kaal. Dus besloot ik af te scheren wat er nog van overbleef. Superkorte kapsels waren mode, dat kwam me goed uit. Maar ik heb het nooit vervelend gevonden dat ik kaal werd, hoor. Het was eerder grappig. De vrouwen hebben de neiging me ‘een grote baby’ te noemen, of ‘mijn knuffelbeer’. Ik klaag dus niet!”

In grote lijnen kunnen we drie types van kaalheid onderscheiden: beginnende haaruitval (vooraan of achteraan de schedel), haaruitval op de kruin (bovenaan op het hoofd) en volledige kaalheid (wat zeer zeldzaam is). Vaak spreekt men ook van alopecie (of alopecia) wanneer er haaruitval is en van kaalheid wanneer al het haar is uitgevallen. Voor vele mannen die met het probleem geconfronteerd worden, zijn beide termen echter synoniemen van wanhoop en frustratie. Een weelderige haardos heeft immers altijd een symbolische gevoelswaarde gehad. Het betekende sterkte, kracht, mannelijkheid, charme, verleiding... Samson is het nooit te boven gekomen dat zijn weelderige haardos tot niets werd herleid en dat hij zijn gigantische kracht ver-loor door de tussenkomst van Dalila...

Een rouwproces

Sommige mannen aanvaarden hun haarverlies met de glimlach, anderen hebben er zoveel problemen mee dat ze uiteindelijk bij een psychiater of een therapeut terechtkomen. Eric Mairlot, neuropsychiater en hypnotherapeut, kent het leed van hen die verteerd worden door complexen. “Vele mensen hebben een negatief zelfbeeld en mislukken daardoor in hun professioneel en affectief leven. Bovendien zijn mannen tegenwoordig meer bezig met hun uiterlijk dan vroeger en vrouwen verwachten ook meer van hen. Wanneer een man kaal wordt, begint hij iets te verliezen waarop hij misschien fier was. Dat kan een pijnlijke vaststelling zijn. En hoe meer waarde hij aan zijn haar toeschrijft, hoe moeilijker het is om met die kaalheid te leven. Dit proces van aanvaarding kun je vergelijken met een rouwproces. De man moet afscheid nemen van iets wat deel uitmaakte van het beeld dat hij van zichzelf had. Als dit rouwproces wordt gezien als een afscheid van de jeugd, wordt het nog moeilijker!

Hypnose kan helpen om deze verandering te accepteren. Uiteindelijk kan dit verlies het begin van een nieuwe levensfase inluiden, een tijd waar ook meer ruimte voor andere zaken wordt gemaakt. Soms helpt het als je erin slaagt, jezelf helemaal kaal voor te stellen. Dat maakt de stap naar de aanvaarding makkelijker. Velen proberen hun kaalheid te verbergen door middel van pruiken, toupetjes en haarstukjes, maar het is mijn ervaring dat deze hulpmiddelen er alleen maar voor zorgen dat de onwennigheid en gêne nog groter worden en langer duren.”

Aanvaardingstherapieën

” Maar schat, ik vind je zo charmant zonder haar!”, ” Je ziet er toch blits uit, zo met je gladde schedel! Je lijkt wel Bruce Willis!”

Wat een vrouw ook zegt tegen haar man over “zijn nieuwe viriliteit” en “verleidelijke coupe”, als hij de evolutie zelf niet aanvaardt staat ze machteloos. “Het is absoluut nodig dat de man accepteert dat hij kaal wordt”, zegt Eric Mairlot. “Dat kan hem niet worden aangepraat, zelfs niet door iemand van wie hij houdt. Hypnotherapie is een methode om de overstap tussen deze gedachte en de aanvaarding vlotter te laten verlopen. Het is een techniek die het mogelijk maakt een gedachte te integreren in ons gedrag en ons emotioneel systeem. Gelukkig vinden we het steeds normaler om een therapeut te consulteren, ook voor problemen die vroeger als onbenullig werden beschouwd. Een persoon met complexen kun je niet helpen met alleen maar praten en redeneren. Ons zelfbeeld situeert zich in de rechterhersenhelft, het emotionele deel van de hersenen. Ons vermogen tot nadenken bevindt zich in de linkerhersenhelft. Daarom zijn complexen en fobieën compleet irrationeel.”

Om een vorm van pijn te kunnen overwinnen, fysiek of psychisch, kan hypnose of een andere therapie een hulp zijn.

Ontgoochelingen vermijden

Of de oorzaak van de kaalheid genetisch is of emotioneel, van iemand die de nieuwe situatie niet aanvaardt kan ze het leven flink verpesten. Velen zoeken hulp: in de apotheek kopen ze shampoos tegen haaruitval of behandelingen die de haargroei bevorderen, bij de plastisch chirurg of in de hair clinic laten ze haartjes implanteren. Het volstaat even te surfen op het internet om te kunnen vaststellen hoe groot deze markt vol mooie beloften wel is. Helaas, vele beloften zijn pure bedriegerij.

Dokter Claude Leroy is gespecialiseerd in de behandeling van alopecie en hij stelt heel wat misbruiken aan de kaak. “Ik ken zogezegde specialisten die nu aan het hoofd staan van een haarkliniek en die vroeger instructeurs waren van... een autorijschool! Oppassen is dus de boodschap. De meeste mensen die me consulteren willen zichzelf een plezier doen door hun imago wat op te krikken. De jongeren doen het om er langer mooi en verleidelijk uit te zien, de ouderen willen de zichtbare tekenen van veroudering vertragen.

De mentaliteit en de mode zijn sterk veranderd. Een man die zijn hoofd compleet kaal scheert, kan dit doen om er mannelijker uit te zien. Dat past in de zichtbare terugkeer naar meer machogedrag. We zien dat de man zijn rol als man ten volle opneemt. Anderen vinden zich kaal scheren geen goede oplossing. Zij willen koste wat het kost hun haren behouden. Zij zoeken hun heil in allerlei middeltjes die de haaruitval zouden stabiliseren.

De mannen tussen 18 en 30 hebben de minste vooroordelen: zij durven de drastische stap te zetten om hun haar af te scheren en ze overwegen ook sneller een haarimplantatie. Mannen van boven de vijftig daarentegen hebben hun leven en hun carrière gemaakt. Zij zoeken geen verandering meer. Bij de consultatie zien ze er minder gestresseerd uit, meer gedecideerd ook. Ze zijn gerijpt in hun overtuiging en hebben zin om hun uiterlijk wat te verbeteren. Meer niet. Toch leg ik hen altijd uit dat een haarimplantatie wel hun uiterlijk ten goede zal komen, maar dat ze niet mogen verwachten dat ze hun haar terug zullen krijgen van toen ze 18 waren. Om ontgoochelingen te vermijden.”

Zeg maar ja tegen Agassi!

Sommigen smachten al als ze Bruce Willis op het scherm zien, anderen vinden Zinedine Zidane ( Zizou voor de vrienden) ongelooflijk sexy. Kale mannen scoren, zoveel is zeker! En dan spreken we nog niet over de gespierde macho’s met rollende biceps en glimmende schedels. Het charisma van Yul Brynner, de in 1985 overleden Amerikaanse acteur van Russische origine, is legendarisch. En André Agassi, de gewezen tenniskoning, mag dan wel zijn borsthaar hebben behouden, zijn hoofd is een kale knikker. Nog andere sportlui zoals Michael Jordan, Fabien Barthez en David Beckham zijn helemaal kaal of zo goed als. In Frankrijk heeft de televisiezender TF1 iedereen laten schrikken door Harry Roselmackte te kiezen als anker voor het achtuurjournaal: een zwarte met glimmend geschoren schedel!

Kaalheid kan dus ook een zegen zijn. Als het je goed staat en je dat ook beseft. Als je je er goed bij voelt en ermee kunt lachen, zoals Bruce Willis zo graag doet: “God heeft kale mannen geschapen om hen... wat meer nederigheid te leren!” n

Gilda Benjamin