Jitka in Wonderland

Het peperkoeken huisje bestaat echt. Het is wit en blauw en het staat in het Waals-Brabantse Lasne. Als een lieve heks is eigenares Jitka Modrakova creatief bezig met kunstambachten en haar fantasie leeft ze volop uit in haar wondertuin.

Jitka Modrakova was 18 toen de troepen van het Warschaupact in augustus 1968 het toenmalige Tsjechoslowakijë binnenvielen. Haar ouders slaagden er nog net in haar op de laatste trein te krijgen die het land kon verlaten. “Ik heb de hele reis gehuild. Uiteindelijk werd ik in Londen opgevangen door een Engelse familie en nam ik de Britse nationaliteit aan. Mijn huidige man heb ik leren kennen toen ik voor mijn werk naar België moest. Dankzij Philippe is dit mijn derde vaderland geworden.”

Het oude hoevetje dat Jitka en Philippe 23 jaar geleden konden kopen is nu een sfeervolle cottage geworden. De langwerpige witte gevel en de oude dakpannen contrasteren met de blauwe raamkozijnen en de blauwe luiken. Met de blauweregen rond de ramen lijkt de woning helemaal weggelopen uit Hansje en Grietje. Binnenin wordt de sprookjessfeer nog sterker. Jitka maakt Tiffany-lampen, figuren onder glazen stolpen en mini-kamerserres. En ze is ook nog eens een verwoede verzamelaarster. Elke vierkante centimeter in elke kamer is gevuld met ijzeren draadmandjes, oude kachels en glazen, antieke lampen, koffiemolens en bakvormen. “Ik kan het gewoon niet laten”, zegt ze verontschuldigend.

Stillevens van zink

De grootste verrassing wacht achter het huis. De tuin van 12 are ligt op een vrij steile talud en wordt achteraan afgesloten door een muur die overwoekerd is door klimop. Van deze helling hebben de eigenaars dankbaar gebruik gemaakt. Tussen de glooiende perken, de bomen en de heesters leiden romantische tuinpaden met oude kasseien omhoog naar een vijver en naar een vijftal beschutte zithoekjes, waarvan één met een zwembad.

Het meest opvallend zijn de bizarre stillevens die overal opduiken tussen de planten, of die bewust net niet verborgen blijven. De meeste zijn gemaakt van zinken voorwerpen. Een oude badkuip, een pomp, kuipen, mandjes, tientallen gieters en emmers en zelfs een hondenhok van zink vormen vreemde composities of staan tentoon op afgekapte boomstronken. “Oud zink is één van mijn verzamelpassies”, verklaart Jitka. “En binnenshuis was er geen plaats meer. Ik moest ze wel buiten zetten!”

De stillevens krijgen her en der het gezelschap van pottentuintjes, stenen en houten dierenbeeldjes en recuperatiematerialen. De bezoeker krijgt snel het gevoel rond te lopen in Alice in Wonderland. Een houten vogelschrik heeft een hoofd van bloempotjes. Een oud en verroest metalen prieeltje is overwoekerd door een klimroos. Veel van het meubilair van de zithoekjes is bijeengezocht op rommelmarkten en zelfs op het containerpark.

Bloei in de (na)zomer

Afgezien van enkele strakke buxussen en een paar hoge berken en heesters (kornoelje, acacia) is de beplanting in de wilde Engelse stijl gehouden. Jitka’s tijd in Engeland is daar niet vreemd aan. Het sprookjesgevoel wordt versterkt door de klimrozen (de variëteiten Albertine met zalmroze en American Pillar met karmijnroze bloemen) en door andere klimmers als klimop, kamperfoelie en clematis. Twee vondsten springen in het oog. Een clematis is geplant in een grote pot en spreidt zijn twijgen over de vloer van een klein terras uit. Elders laat Jitka de lange, doornige twijgen van een braamstruik opranken tegen metalen bogen. Op die manier hoeft ze zich niet te bukken om in de nazomer de vruchtjes te plukken.

Ook haar voorkeur voor zomer- en nazomerbloeiers valt op. “De periode tussen half juli en half september is de tijd van het jaar waarin we het vaakst buiten kunnen zitten en eten. Ik vond het dus jammer dat mijn klimrozen, sieruien en pioenen in juli al uitgebloeid waren. Daarom ben ik gaandeweg soorten gaan zoeken die in het hartje van de zomer en in de nazomer bloeien en die heb ik zowel in volle grond als in potten uitgeplant. Ik spreek over margrieten, Campanula’s, hibiscussen, dahlia’s, doorlevende fuchsia’s, vingerhoedskruid (Digitalis), ooievaarsbekjes, floxen (Phlox paniculata), Acanthus en waterlelies. Naar het einde van de zomer toe beginnen de herfstasters te bloeien en krijgen de sierappel-struiken hun oranjerode miniappeltjes. Een ontdekking was de hoge siergrassoort Stipa gigantea die 2,5 meter hoog kan worden. In de zomer krijgt die zilveren pluimen met een paarse schijn die later naar goud verkleurt. Voor potten vind ik kattenkruid (Nepeta) interessant. Het lijkt op lavendel maar bloeit langer, zeker als je geregeld de verwelkte stengels wegneemt. Weet je, ik ga niet in het voorjaar naar tuincentra, wel midden in de zomer. Als ik dan een mooie bloeier zie, koop ik hem.”

Verwaarlozing is soms de beste verzorging

De meeste zomerbloei in Jitka’s wonderland komt van de hortensia’s. Liefst 31 variëteiten heeft ze aangeplant. Behalve de klassieke (Hydrangea macrophylla) koos ze voor minder courante soorten. De Hydrangea petiolaris is een klimhortensia met witte bloemen en lange takken die je tegen een muur kunt opleiden. Hydrangea arborescens (variëteit Annabelle) laat zich het best omschrijven als een hortensiaboom. Hij gaat vlotjes over de 2,5 meter hoogte, gedijt in elke grond en heeft witte bloemen van soms 30 cm breed. Ook de Hydrangea quercifolia is een forse struik (tot 2 m hoog) met witte, roze en groene bloemen en met kleurrijke bladeren die aan een eik doen denken.

“Mijn ervaring is dat hortensia’s het mooist worden als je ze verwaarloost”, lacht Jitka. “In het begin heb ik ze echt gepamperd en toch was ik teleurgesteld door de bloei. De voorbije vier jaar heb ik er bijna niet meer naar omgekeken en zie, ze bloeien nu uitbundig. Het enige wat ik nog doe, is zorgen voor blauwe bloemen. Verder snoei ik ze niet meer en laat ik de uitgebloeide bloemen aan de planten staan tot in maart. Ze drogen dan vanzelf.”

Een probleem heeft Jitka wel met slakken. Haar wondertuin lokt ze blijkbaar met honderden aan. Als lieve heks heeft ze daarmee leren leven. “In het begin heb ik allerlei trucjes en middeltjes gebruikt maar ze bleven komen. Uiteindelijk heb ik aanvaard dat ze ook recht op leven hebben . Ik heb zelfs hun lievelingskostje aangeplant: hosta’s!”

Op afspraak is bezoek aan Jitka’ s tuin mogelijk. Adres: Rue du Payot 8, 1380 Lasne, tel. 02 633 16 53, toegang euro 2,50.

Ludo Hugaerts – Foto’s Bastin&Evrard